Ðây là một phim tài liệu về lịch sử có giá trị để cho mai sau, khi con em của chúng ta sinh ra và lớn lên ở hải ngoại hiểu được về cuộc chiến Việt Nam, đồng thời cũng giới thiệu cho những người ngoại quốc muốn biết gì về cuộc chiến đó.”
Ðông đảo đồng hương đến tham dự. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
WESTMINSTER, California (NV) – Trưa Chủ Nhật, 13 Tháng Mười Một, đông đảo đồng hương đến tham dự buổi giới thiệu DVD “Hồn Tử Sĩ-Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa,” do Vietnam Film Club (VFC) tổ chức tại Westminster Civic Center.
Theo ban tổ chức, sau năm 1965, Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa được xây dựng bên cạnh xa lộ Sài Gòn-Biên Hòa. Từ đó, tử sĩ khắp nơi được đưa về an táng tại nghĩa trang này. Ðây là một dự án quy mô với sự hợp tác của nhiều cơ quan trong chính phủ Việt Nam Cộng Hòa, dự trù cho khoảng 30,000 ngôi mộ. Nghĩa trang này được xây dựng theo mô hình “Con Ong,” với ý nghĩa: Con ong không thờ hai chúa/Người lính chỉ chết cho ngọn cờ dân tộc.
Nhà văn Trần Phong Vũ, thành viên ban tổ chức, nói với nhật báo Người Việt, “Hôm nay, anh em chúng tôi được hợp tác với Vietnam Film Club tổ chức một buổi gặp gỡ đồng hương ở Orange County để giới thiệu một bộ phim mới vừa được thực hiện xong, và đã ra mắt lần đầu tại Washington, DC. Hôm nay là lần thứ hai giới thiệu bộ phim này, đó là phim ‘Hồn Tử Sĩ-Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa.’”
Ông nói tiếp, “Ban tổ chức rất mong mỏi được quý đồng hương hưởng ứng để yểm trợ cho công trình của nhóm thực hiện phim này. Ðây là một phim tài liệu về lịch sử có giá trị để cho mai sau, khi con em của chúng ta sinh ra và lớn lên ở hải ngoại hiểu được về cuộc chiến Việt Nam, đồng thời cũng giới thiệu cho những người ngoại quốc muốn biết gì về cuộc chiến đó.”
Sau nghi thức khai mạc, nữ nghệ sĩ Ngọc Ðan Thanh giới thiệu vài nét về VFC.
“VFC được thành lập ngày 25 Tháng Chín, 2010, do Giáo Sư Nguyễn Ngọc Bích và anh Chu Lynh đồng chủ trương. Sau đó, Giáo Sư Bích đột ngột qua đời ngay trên chuyến bay qua Manila, Philippines, để tham dự một hội thảo về Biển Ðông. Ðây là một mất mát to lớn cho cuộc đấu tranh chung của tập thể người Việt tị nạn Cộng Sản,” nữ nghệ sĩ nói.
Vẫn theo nữ nghệ sĩ Ngọc Ðan Thanh, tất cả những thành viên đến với VFC đều xuất phát từ tinh thần thiện nguyện. Mọi nhu cầu về phương diện điều hành gần như tự túc. Tuy nhiên, nhờ sự hưởng ứng của đồng hương khắp nơi, VFC đã thiết lập được một mạng lưới nhân sự từ Úc, Âu Châu, Canada tới khắp các tiểu bang Hoa Kỳ để thực hiện các phim tài liệu lịch sử liên quan đến cuộc chiến Việt Nam.
Ông Chu Lynh, người thực hiện phim, phát biểu. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
Ông Chu Lynh Nói về quá trình thực hiện phim.
“Cuốn phim này có được ngày hôm nay là nhờ sự đóng góp tất cả các nơi, vì thế, chúng tôi, những người thực hiện cảm thấy rằng, cuốn phim này là tài sản chung của người Việt hải ngoại, không còn là tài sản của VFC nữa,” ông Chu Lynh nói.
Rồi sau đó, ông kể lại rằng, ông và đồng sáng lập VFC trở về Việt Nam 2003 thăm gia đình, ông đã đến viếng thăm nghĩa trang và nhận thấy tình trạng hoang phế với sự tàn phá có chủ đích. Dù bị cấm đoán, nhưng ông may mắn thu được một số hình ảnh của nghĩa trang cùng một đoạn phim ngắn khoảng 15 phút. Chuyến thăm được thuật lại trong bài viết “Hồn Ai Trong Gió,” nhưng hơn 10 năm sau, VFC mới có dịp thực hiện phim tài liệu về nghĩa trang này.
“Chúng tôi không nói về nội dung của cuốn phim, nhưng xin quý vị, một buổi tối nào trong gia đình, cho con cháu xem cuốn phim này, và nói với họ rằng, đây là nơi an nghỉ của những người đã chiến đấu cho quê hương, họ là những chiến sĩ đã vị quốc vong thân,” ông Chu Lynh nói tiếp.
Ban tổ chức cho chiếu đoạn giới thiệu cuốn phim này khoảng 12 phút.
Nhà văn Huy Phương chia sẻ: “Nhắc đến Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa là nhắc đến một sự đau lòng, và giờ này, VFC mới nói ra. Cách đây cũng lâu, khi người tị nạn đến Hoa Kỳ và nhiều nơi trên thế giới đều nghĩ đến những người đã chết, chỉ tiếc rằng, kẻ thù của chúng ta đang là kẻ thắng trận không có đạo đức của người Ðông Phương là nghĩa tử là nghĩa tận, cũng không được cái hào hiệp của người Âu Châu, cho nên chúng ta lâm vào cảnh có một nghĩa trang hoang tàn như ngày hôm nay.”
Ông cho biết thêm, “Không ai mà không đau lòng về việc này, trong khi chúng ta sung sướng ở đây, chúng ta phải nghĩ những người ở lại, những thương binh thì chúng ta đã lo cho họ phần nào, nhưng người chết trong nghĩa trang, chúng ta chưa tròn bổn phận. Ðối với những nước văn minh, khi tiếng súng đã ngưng, thì đối thủ ngày trước, bây giờ không còn là kẻ thù nữa, và những người đã chết cần được đối xử tử tế. Nhưng Cộng Sản Việt Nam đã nhẫn tâm trả thù bằng một cách hèn hạ là, đào mồ cuốc mả của những tử sĩ của VNCH.”
Sau cùng, ông khẳng định, “Chúng ta có một đồng minh phản bội, và có một kẻ thù mọi rợ và ti tiện!”
Nữ nghệ sĩ Kiều Chinh kể về thời gian bà từng quay phim một tuần lễ ở nghĩa trang.
“Mỗi ngày tại đó, Kiều Chinh đã nhìn thấy những quan tài được chở tới, Kiều Chinh đã nhìn thấy những thước đất được đào lên, Kiều Chinh đã nhìn thấy những hình ảnh người mẹ, những người vợ, những người con khóc rũ rượi trước xác chết người yêu thương của mình,” bà kể.
Bà tiếp, “Hơn một tuần lễ sống tại đó, hàng ngày tôi thường đi lang thang bên dãy mộ bia, có những mộ bia mang tên từ cấp tướng, tá cho đến binh nhì, nhưng có rất nhiều ngôi mộ được ghi tên ‘Chiến sĩ vô danh,’ nhưng họ là linh hồn. Tôi không biết nói gì hơn là xin cám ơn những người chiến sĩ có danh hay vô danh, xin cám ơn những người đã chết, và xin cám ơn những người còn sống cố gìn giữ danh dự của những người đã chết.”
Nhạc sĩ Lê Văn Khoa kể lại ngày xưa ông từng xin phép chính quyền để được vào nhà tù của những thiếu niên bụi đời trẻ tuổi phạm tội, và ông đã khuyên họ nên làm việc gì có ích lợi cho xã hội và đất nước hơn là đi phá làng phá xóm. Rồi sau đó, đến ngày Tết Trung Thu, ông mượn một chiếc xe buýt để đưa những người trẻ bụi đời đến thăm Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa.
Ông Ngô Chí Thiềng, một quốc gia nghĩa tử, cựu thiếu sinh quân, nói về sự thành lập Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa từ thời Tổng Thống Ngô Ðình Diệm.
Ông cho biết, vào năm 2007, ông và một số cựu thiếu sinh quân có ý tổ chức một hội để làm việc tu sửa những ngôi mộ trong nghĩa trang. Và sau này ông đã hợp tác với VFC để cùng thực hiện cuốn phim này.
Phim có phụ đề song ngữ Anh-Việt, thời lượng 45 phút.
Mọi chi tiết, xin liên lạc: Vietnam Film Club, P.O. Box 5036, Springfield, VA 22150, USA, hoặc email:
