Lý do chủ tịch hãng Microsoft Bill Gates thả muỗi tại hội nghị

Tại hội thảo công nghệ, giải trí, thiết kế (Technology, Entertainment, Design - TED) tổ chức ở Long Beach, California, ngày 4 tháng 2 vừa qua, Bill Gates - chủ tịch hãng Microsoft - mang theo hộp đựng muỗi vào trong hội thảo và thả các con muỗi trong phòng họp gây ngạc nhiên cho các đại biểu.

Bill Gates muốn cho mọi người biết những nguy hiểm của bệnh sốt rét và bệnh West Nile Virus mà muỗi chính là nguyên nhân gây ra. Bill Gates nói trước khi mở hộp đựng muỗi: “Tôi có mang theo những con muỗi và tôi sẽ thả chúng trong căn phòng này.” Không thể chỉ có người nghèo mới bị nhiễm bệnh từ muỗi. Tuy nhiên ngay sau khi thả muỗi Bill Gates đã cho biết loại muỗi mà ông thả không mang bất cứ căn bệnh nào.

Một quỹ từ thiện chuyên cấp vắcxin phòng chống bệnh cho một số nước nghèo mang tên ông và người vợ (Bill and Melinda Gates Foundation).

Muỗi là con vật trung gian dễ truyền bệnh

Muỗi có một đôi cánh vảy, một đôi cánh cứng, thân mỏng, các chân dài. Kích thước thay đổi theo loài. Muỗi sinh trưởng phần lớn trong các ao hồ hoặc các vũng nước đọng. Muỗi đẻ trứng ở nước, sau thời gian trứng nở thành ấu trùng sống trong nước (còn gọi là con bọ gậy). Sau một thời gian sống dưới nước con bọ gậy sẽ phát triển thành nhộng và biến đổi hình thái thành con muỗi trưởng thành và bay lên khỏi mặt nước. Muỗi đực không có vòi thích hợp để hút máu, chỉ hút nhựa cây và hoa quả để sống. Trái lại con muỗi cái ngoài hút nhựa cây và hoa quả muỗi cái có loại vòi hút đặc biệt giúp đâm thủng da người và da động vật để hút máu, máu là nguồn trợ giúp protein để bảo vệ khả năng sinh sản của muỗi cái. Chính vì vậy muỗi cũng là con vật trung gian dễ truyền bệnh giữa người với người, hay giữa động vật và người. Các bệnh do muỗi truyền có thể gây tử vong cao gồm sốt xuất huyết, sốt rét, sốt vàng da,... Trên thế giới, có khoảng hơn nửa tỉ người mắc bệnh sốt rét hàng năm, tập trung ở Châu Phi, và tình trạng nhiễm bệnh sốt West Nile Virus với thủ phạm truyền bệnh là muỗi. Các biện pháp hạn chế môi trường sinh sản của muỗi cũng chính làm ngăn ngừa các dịch bệnh. Dưới đây là một số biện pháp phòng muỗi cắn ở California.

Tại sao nên dùng thuốc trừ muỗi

Dùng thuốc trừ muỗi có thể giúp quí vị giảm bớt nguy cơ bị nhiễm virút West Nile hoặc những thứ bệnh khác do muỗi lây lan, và để cho quí vị có thể tiếp tục làm việc hoặc chơi đùa ở ngoài trời mà không dễ bị mắc bệnh.

Khi nào nên dùng thuốc trừ muỗi

Dùng thuốc trừ muỗi khi ra ngoài. Quí vị nên dùng thuốc trừ muỗi ngay cả trong trường hợp quí vị chỉ ở ngoài trời vài phút đồng hồ. Nhiều loại muỗi mang vi rút West Nile thường hoạt động nhiều trong khoảng thời gian từ chiều tối cho tới tảng sáng. Nếu ra khỏi nhà trong khoảng thời gian đó, quí vị nên đặc biệt lưu ý và nên dùng thuốc trừ muỗi.

Loại thuốc trừ muỗi nào là tốt nhất

Những thuốc trừ muỗi có hiệu quả nhất là những loại có chứa chất DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide) hoặc permethrin. Quí vị có thể bôi hay xịt DEET vào da và vào quần áo. Quí vị có thể bôi hay xịt permethrin vào quần áo nhưng không nên bôi hoặc xịt thẳng vào da. Cả hai loại này đều đã được chứng minh là có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa không cho người ta bị cắn bởi nhiều loại muỗi mòng và côn trùng.

Bao lâu phải dùng thuốc lại một lần

Tuân theo những chỉ dẫn trên thứ thuốc mà quí vị đang dùng. Quí vị cần bôi hay xịt lại thường xuyên hơn nếu bị dính nước hoặc đổ mồ hôi nhiều. Những loại thuốc có chứa các hoạt chất (như DEET) ở nồng độ cao có thể có công dụng trong một thời gian lâu hơn.

Tỉ lệ DEET và thời gian có công dụng

Một cuộc nghiên cứu mới được thực hiện hồi gần đây cho thấy những kết quả như sau:

- Một sản phẩm chứa 23.8% DEET có công dụng ngăn muỗi cắn khoảng 5 tiếng đồng hồ.

- Một sản phẩm chứa 20% DEET có công dụng ngăn muỗi cắn gần 4 tiếng đồng hồ.

- Một sản phẩm chứa 6.65% DEET có công dụng ngăn muỗi cắn gần 2 tiếng đồng hồ.

- Những sản phẩm chứa 4.75% DEET và 2% dầu đậu nành: cả hai loại này đều có công dụng ngăn muỗi cắn trong vòng khoảng 90 phút đồng hồ.

Hãy chọn loại thuốc trừ muỗi nào có công dụng trong khoảng thời gian mà quí vị ở ngoài trời. Nên dùng loại thuốc có tỉ lệ DEET cao nếu quí vị ở ngoài trời vài tiếng đồng hồ. Quí vị có thể dùng loại thuốc có tỉ lệ DEET thấp hơn nếu thời gian ở ngoài trời không lâu. Quí vị cũng có thể bôi hoặc xịt lại thuốc trừ muỗi khi quí vị ở ngoài trời lâu hơn dự định hoặc khi quí vị bắt đầu bị muỗi cắn.

Hãy chọn loại thuốc nào mà quí vị có phần chắc là sẽ dùng nhiều lần. Ngoài ra, nên chọn loại thuốc có công dụng bảo vệ trong khoảng thời gian mà quí vị ở ngoài trời. Những nhãn hiệu ghi bên ngoài các loại thuốc trừ muỗi thường là có ghi rõ thời gian thuốc có công dụng. Nếu có lo ngại gì về việc dùng chất DEET, quí vị nên hỏi ý kiến của bác sĩ của mình hoặc các nhân viên y tế.

Những điều tổng quát cần lưu ý để có thể sử dụng một cách an toàn những sản phẩm có chứa DEET

- Luôn luôn tuân theo các chỉ dẫn ghi trên nhãn hiệu của sản phẩm.

- Chỉ bôi hay xịt thuốc trên phần da thịt và phần quần áo tiếp xúc với không khí. Ðừng bôi hoặc xịt thuốc vào phần da thịt nằm dưới lớp quần áo.

- Không bôi hay xịt thuốc trừ muỗi vào chỗ da thịt bị đứt, bị thương hoặc vào chỗ da bị ngứa ngáy.

- Sau khi vào nhà, nên dùng xà phòng và nước để rửa sạch phần da thịt có bôi thuốc trừ muỗi.

- Không phun thuốc trừ muỗi loại xịt hoặc loại bơm ở những nơi bít bùng.

- Không bôi thẳng vào mặt những thứ thuốc trừ muỗi loại xịt hoặc loại bơm. Hãy xịt ra tay rồi cẩn thận bôi thuốc lên mặt và nhớ tránh đừng để thuốc dính vào mắt và miệng.

Dùng những sản phẩm có chứa DEET một cách an toàn cho trẻ em

Những sản phẩm chứa DEET có thể dùng một cách an toàn cho trẻ em. Ủy ban Sức Khỏe Môi Trường của Hội Bác Sĩ Nhi Khoa Hoa Kỳ [The American Academy of Pediatrics (AAP) Committee on Environmental Health] mới đây có cho biết rằng: “Khi dùng đúng như những chỉ dẫn ghi trên nhãn hiệu, thì những loại thuốc xua côn trùng có chứa chất DEET với một nồng độ 10% dường như cũng an toàn như những sản phẩm có nồng độ 30%.”

Hội Bác Sĩ Nhi Khoa Hoa Kỳ và các chuyên gia khác đề nghị chọn thuốc trừ muỗi có nồng độ DEET ở mức thấp khi dùng cho các trẻ sơ sinh hơn 2 tháng tuổi. Những văn kiện hướng dẫn khác đề nghị chỉ dùng thuốc trừ muỗi có chứa DEET sau khi các em đã được 2 tuổi.

Những thuốc trừ muỗi không chứa chất DEET có phần chắc là có tác dụng tránh bị muỗi cắn không cao bằng thuốc có chứa DEET. Các loại thuốc không chứa chất DEET chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng bằng các loại thuốc có DEET, và có thể là không được an toàn để dùng cho trẻ em.

- Luôn luôn tuân theo các chỉ dẫn ghi trên nhãn hiệu khi dùng thuốc trừ muỗi.

- Khi dùng thuốc trừ muỗi cho trẻ em, quí vị nên bôi hay xịt thuốc vào tay mình rồi lấy tay bôi thuốc cho đứa trẻ. Tránh đừng để thuốc dính vào mắt và miệng của các em và dùng ít thuốc bôi xung quanh tai của chúng.

- Ðừng bôi thuốc trừ muỗi vào tay trẻ em. (Các em có thể bỏ tay vào miệng.)

- Ðừng để cho các em tự bôi thuốc trừ muỗi mòng sâu bọ mà hãy để người lớn làm việc đó cho các em.

- Cất các loại thuốc trừ muỗi ở những nơi mà trẻ em không thể tự lấy được.

- Ðừng bôi hay xịt thuốc trừ muỗi vào phần da nằm dưới lớp quần áo. Nếu quần áo có bôi thuốc trừ muỗi, hãy giặt quần áo đó trước khi mặc lại.

Bên cạnh việc bôi thuốc trừ muỗi, quí vị còn có thể bảo vệ cho mình và cho gia đình bằng cách thực hiện những biện pháp phòng ngừa sau đây:

- Mặc quần dài và áo tay dài khi ra ngoài. Bôi DEET hoặc những loại thuốc trừ muỗi khác như permethrin vào quần áo, vì muỗi có thể cắn xuyên qua lớp vải mỏng. (Nên nhớ: không nên bôi thuốc có chất permethrin vào da.)

- Dùng mùng che kín giỏ xách hoặc xe đẩy dành cho em bé khi đưa các em ra ngoài trời.

- Giảm bớt số muỗi trong vùng bằng cách dẹp bỏ những thùng, hộp, chai, lọ có thể có nước đọng giúp cho muỗi sinh sôi nẩy nở.

Dùng DEET một cách an toàn cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú

Không có những tác dụng tai hại nào được ghi nhận sau khi dùng thuốc trừ muỗi có chất DEET cho những phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú.

Những loại thuốc trừ muỗi không chứa chất DEET

Một số các sản phẩm trừ muỗi không chứa chất DEET được bôi thẳng lên da cũng giúp cho việc tránh bị muỗi cắn ở một mức độ hạn chế. Tuy nhiên, vì kết quả các cuộc nghiên cứu cho thấy là các sản phẩm đó không công hiệu bằng hoặc chỉ có công hiệu trong một khoảng thời gian ngắn hơn so với những loại thuốc có DEET, quí vị nên dùng DEET nếu có thể được.

Một sản phẩm chứa dầu đậu nành cũng có công dụng chống muỗi cắn trong một khoảng thời gian tương tự như một sản phẩm có nồng độ DEET ở mức thấp (4.75%)

- Trong quá khứ quí vị từng bị dị ứng về da đối với các sản phẩm có DEET.

- Nếu da quí vị bị ngứa, có vết bầm, bị cháy nắng, hoặc bị nứt nẻ.

- Nếu quí vị có bệnh về da, như ung thư da, viêm da, mụn, bệnh da bị tấy ngứa và tạo vảy, hoặc bệnh vẩy nến.

Nếu ở ngoài trời lâu hơn 90 phút, hoặc bắt đầu bị muỗi cắn, quí vị sẽ cần phải bôi lại loại thuốc này để có thể tiếp tục tránh bị muỗi cắn.

Tạo dòng muỗi kháng vi trùng sốt rét

Theo một công trình nghiên cứu của trường đại học California, Riverside, các nhà nghiên cứu đang tạo ra một dòng muỗi chuyển gene có khả năng kháng ký sinh trùng sốt rét. Kết quả của nghiên cứu là dòng muỗi sạch ký sinh trùng sốt rét và có tỷ lệ sống cao hơn những con muỗi bình thường khi nuôi bằng máu có Plasmodium.

Trong tương lai có thể đưa loại muỗi chuyển gene vào tự nhiên giúp hạn chế thấp nhất sự phát tán của loại ký sinh trùng gây bệnh cho người trong quần thể muỗi.