1 - 20 điều về Thời gian - Time

-         Thời gian là một ảo tưởng. Chính thời gian ăn cơm trưa là một ảo tưởng gấp đôi , theo lời nói đùa bỡn của Douglas Adams  ở Phim The Hitchhiker ‘s  Guide to the Galaxy. Thế nhưng các nhà khoa học không bật cười tí nào cả.  Vài lý thuyết mới tư biện, gợi ý là thời gian  trổi dậy từ một thực thể, căn bản và vô thời gian hơn.

-         Hãy cố gắng gỉai thích điểm này khi bạn đến sở trễ giờ.   Trung bình dân Mỹ  trễ mất 38 giờ để di chuyễn đến sở làm  việc, vì kẹt xe lưu  thông. Tại sao tháng 3 này, bạn vừa phải tăng thêm một giờ ở đồng hồ ?   Tiết kiệm Thời gian vào lúc  Sáng Ngày  (dài ) là một cỡn bợt của Benjamin Franklin, người đã đề nghị   thức dân gian  dậy sớm hơn  vào các buổi sáng mùa hè.  Để họ có thể làm việc  thêm ban ngày  và như vậy tiết kiệm xài đèn cầy.  Năm 1917, Vương Quốc Anh  áp dụng thể thức này và sau đó lan tràn khắp thế giới

-         Ngày “ xanh “. Bộ Năng Lượng Hoa Kỳ ước lượng  là yêu cầu điện giảm bớt 0,5 %  vào  Thời gian Tiết kiệm  Sáng Ngày , tiết kiệm được  tương đương với 3 triệu thùng dầu lửa .

-          Nhờ quan sát  xem các thư ký ngân hàng  đổi tiền, bộ hành  tiến bước và các thư ký bưu điện  trả lời, các nhà tâm lý học đã qui định 3  thành phố Hoa Kỳ   họat động nhanh nhất  là Boston , Buffalo và New York

-          3 thành phố chậm nhất là Shreveport , Sacramento và Los Angeles

-         Một giây đồng hồ thường được định nghĩa  là 1/86 400  một ngày ( đêm ). Tuy nhiên  độ quay tròn của Trái Đất không hòan tòan .  Cọ sát thủy triều  với Mặt Trời và Mặt Trăng  làm hành tinh chúng ta chậm hẳn đi và làm tăng một ngày( đêm ) thêm 3 phần ngàn giây mỗi thế kỷ .

-          Điều này có nghĩa là thời gian  vào thời đại  Khủng long , ngày ( đêm )  chỉ dài 23 giờ .

-         Thời tiết cũng làm thay đổi ngày ( đêm ). Trong sự cố EL Nino (nhô ), gió  thổi mạnh có thể làm cho độ quay tròn  Trái Đất chậm lại một phân số của một milli - giây ( phần ngàn giây ) cứ mỗi 24 tiếng đồng hồ.

-          Kỹ thuật cận đại có thể tốt hơn. Năm 1972, một mạng đồng hồ trên 50 quốc gia  là quyền uy  cuối cùng cho thời gian, chính xác đến nổi chỉ  mất khỏang chừng một giây, trong vòng 31.7 triệu năm .

-          Hầu  giữ thời gian này cho đồng bộ với độ Trái Đất quay tròn chậm đi,  cứ vài năm phải thêm vào “ một giây nhảy vọt - leap second “; gần đây nhất  là Đêm Trừ tịch Năm Mới- New Year Eve.

-          Đồng hồ chính xác nhất thế giới, tại Viện Quốc Gia ( Hoa Kỳ )  Mẩu Mực và Kỷ thuật, bang Colorado,  đo lường  rung động - vibrations  của một nguyên tử duy nhất thủy ngân. Nó sẽ không mất một giây nào   trong vòng 1 tỉ năm .

-          Cho đến thập niên 1800, mỗi làng xã  đều sinh sống với  thời gian nho nhỏ vùng mình..  Mọi đồng hồ đều đồng bộ với đúng  giờ Ngọ ( giửa trưa )  theo mặt trời địa phương .

-         Điều này làm hổn lọan  khi có xe lữa và thời khắc biểu. Lúc này đồng hồ được chế tạo để chỉ giờ của cả hai thời gian, đia phương và  “thời  gian xe lửa “.

-          Ngày 18 tháng 11 năm 1883, các công ty xe lữa Mỹ  bó buộc  Hoa Kỳ phải chấp thuận các vùng thời gian mẩu mực.

-          Chính  khi suy tư cách nào thời gian xe lữa đòi hỏi  những đồng hồ ở những vị trí khác nhau , đã cảm hứng Einstein phát triễn ra lý thuyết tương đối của ông . Lý thuyết này  thống nhất không gian và thời gian.

-         Einstein trình bày là trọng lực  làm cho thời gian chạy chậm hơn. Cho nên  máy bay chở hành khách , bay ở nơi nào  lực này kéo nhẹ hơn thì thời gian  phải thêm vài nanô - giây mỗi chuyến bay.

-          Chiếu theo lý thuyết hạt lượng - quantum theory,  lúc ngắn nhất của thời gian  có thể xảy ra, được biết dưới tên là thời gian Planck, hay 0. 000 000 .. ( 42 con số zero cả thảy )  giây đồng hồ.

-          Thời gian sẽ không hiện diện mãi đâu! Mọi nhà khoa học  tin rằng  thời gian đã được tạo ra cùng lúc với mọi thứ khác của vũ trụ, vào lúc có Tiếng Nổ Vang - Big Bang, cách đây 13,7 tỉ năm

-         Có thể xảy ra một chấm dứt thời gian. 3 nhà khoa học Tây Ban Nha khẳng định  là quan sát gia tốc  của vụ trụ giản rông thêm, thật ra là một ảo tưởng, do thời gian chậm đi. Theo tóan học của họ,  thời gian sẽ lúc nào đó ngưng hẳn đi  Lúc đó, mọi điều sẽ ngừng lại, đứng yên. 

 2 - Tin giật gân(?) phổ thông về các thay thế đường ăn  

              Thời  khá xa xưa, lựa chọn của bạn  duy nhất giới hạn vào một sản phẩm thay thế - đó là saccharin, bán  ở Hoa Kỳ  dưới nhãn hiệu Sweet’N Low 27 năm sau sau   “thay thế hồng - pink one “  khởi sự năm 1957  ( Năm 1961-62 hai bộ Kinh tế và Canh Nông Việt Nam Cộng Hòa cấm dùng saccharin làm cho trong nước mắm , vì có nghiên cứu cho là saccharin có cơ gây ung thư , nhưng sau đó  xét nghiệm lại thấy  không đúng như vậy )  chất aspartame ( Equal hay Nutrasweet ) được tung ra , và  17 năm sau nữa sucralose ( Splenda )  được Cơ quan Thực Phẩm và Dược Phẩm - FDA chấp thuận cho sử dụng .  Chưa có  một chất thay thế nào khác hơn 3 sản phẩm này  được phổ thông rộng rải cả ở Hoa Kỳ .  Nhưng nay đã có vài  chất làm ngọt - sweeteners  thiên nhiên  có thể thay thế 3 chất  quen thuộc vừa kể .

                   Trụ cột chính. FD đã chấp nhận  saccharin (gói màu hồng ), aspartame ( gói màu xanh ), sucralose( gói màu vàng ). Nhưng Trung tâm   Khoa Học Ích lợi cho Công Chúng , một nhóm đề xướng  sức khỏe lành mạnh,  không đồng ý về hai chất saccharin và aspartame, kể ra những nghiên cứu cho biết là các chất làm ngọt này tăng thêm hiểm nguy ung thư  và khuyến cáo dân gian  nên lựa chọn sucralose .   Biên tập viên Joy Bauer , báo LA Times nghĩ rằng  không đáng lưu ý  việc bạn lựa chọn sản phẩm nào, nếu bạn   tiêu thụ ít hơn  là 2 món có chất làm ngọt nhân tạo này trong một ngày.  Hay bạn có thể  sử dụng cả ba  chất nhân tạo cùng một lúc  và chuyễn qua  một trong những chất  ngọt thiên nhiên  mới thay thế đường .

               Chất làm ngọt căn  bản rươu cồn  đường- alcohol  sugar .  Mới đây  những sản phẩm căn bản là Erythritol  tỉ như ZSweet và Zerose  đã làm sôi nổi thị trường  chất làm ngọt .  Erythritol là một  rượu cồn - alcohol đường ,  xảy ra rất  thiên nhiên ở nhiều  thực phẩm quen thuôc. Khác với những alcohol  đường sử dụng ở thực phẩm kiêng cử ,tỉ như_sorbitol, maltitol, và xylitol , erythritol  không làm thình hơi - gassiness  hay đầy hơi - bloating  và không có ảnh hưởng  tháo dạ , nhuận trường.  Erythritol chỉ ngọt bằng  60- 70% đường (mía hay củ cải đường ) , nên bạn phải dùng nhiều hơn  ở nước ngọt và các thực phẩm  nấu nướng. Dù rằng chế tạo từ đường ăn - table sugar, chất làm ngọt mới erythritol không chứa một calorie nào cả.

               Chất làm ngọt từ Stevia . PureVia và Truvia cả hai  đều trích ra từ cây Stevia , nước ta gọi là cây cỏ ngọt .  Stevia đã được tiêu thu, nhiều ở Nam Mỹ Châu ( nhưng nay sản xuất nhiều hơn ở Nhật , Trung Quốc và Việt Nam  ?  xem hình và bài về cây Stevia  đã đăng tải và lên mạng), và mãi mới gần đây  mới bán ở thị trường Hoa Kỳ,  giới hạn vào  thuốc bổ sung ăn kiêng.  Stevia bị đẩy xuống ở Hoa kỳ tại các tiệm thực phẩm  bán đồ bổ dưỡng sức khỏe, các tiệm bán sinh tố . Nay FDA đã chấp thuận  cho dùng stevia trên thực phẩm, không chóng thì chầy  stevia sẽ có mặt  ở bánh ngọt , kẹo , nước uống ( Việt Nam cần duyệt lại các  điều kiện kinh tế sản xuất đại trà hơn  cây cỏ ngọt Stevia ) . Nhắc lại là các chất trích cỏ ngọt , ngọt 300 lần hơn  đường ăn. Chúng thiếu  vài đặc tính  lý học của đường ăn , vì vậy bạn phải lưu ý đến  sự kiện này , khi thảy chúng một số lượng lớn vào tách cà phê  hay trà . Truvia và Purevia pha trộn thêm với erythritol, cho nên ít ngọt hơn là stevia thuần túy .  Có nhiều nhãn hiệu  thương mãi dùng stevia nồng đặc hơn.   Công thức pha chế  và bản đồ chuyễn  hướng có thể tìm thấy ở đường dây trực tuyến online.

  Chất làm ngọt từ cây Agao - Agave  ( cũng trồng được ở các vùng khô hạn cao thấp nước nhà ).  các sản  phẩm tỉ như Xagave  phát sinh từ một cây nguồn gốc xứ Mexicô  và bán ra dưới dạng một xi - rô, mệnh danh là mật cây - nectar.  Khác hẳn với stevia và erythritol , mât cây agao  vẫn chứa calorie.  Thật tế, Xagave  chứa vài calories nhiều hơn đường ăn  ( 56 calories  mỗi muổng xúp  cho Xagave , so với 50 cho đường ăn ). Tuy nhiên Xagave ngọt hơn đường , cho nên bạn dùng ít calorie hơn, vì dùng số lượng ít hơn .  Bạn cũng nên điều chỉnh khi nấu nướng nếu dùng mật cây agao . Ưu điểm của Agao là khác với đường ăn, agao  ít dẫn tới những mức sai lạc  đường trong máu.  Tuy nhiên nếu  bạn có hội chứng  khó chịu ở ruột  hay có nguy hiểm  về bệnh tim,  thì bạn nên dùng stevia , erythritol  hay các gói hồng, xanh và vàng nói trên .  Có thể bạn thích xài  những số lượng nhỏ đường ăn xưa cũ chăng ? vì một gói chỉ chứa có 6 calories thôi .