Cột hướng dẫn ở Alkali Flat Trail.

Biển cát trắng mênh mông.

Ðụn cát Slipface cao hơn 50 feet.

Ðụn cát Avalanche.

Sự sống trên sa mạc trắng.

Khu vực picnic ở White Sands.

 Hành trình săn ảnh trên vùng sa mạc trắng White Sands National Monument, một trong những kỳ quan thiên nhiên của thế giới, đã lôi cuốn những bước phiêu lưu của hai nhiếp ảnh gia Ðặng Mỹ Hạnh và Andy Nguyễn vào miền đất đầy mê hoặc được mệnh danh “Land of Enchantment” của tiểu bang New Mexico. Sau đây là những gì họ trải qua được nhiếp ảnh gia Ðặng Mỹ Hạnh ghi lại.

Thị trấn Las Cruces, New Mexico, đìu hiu, lạ lẫm trong cảm giác của hai lữ khách qua một đêm tá túc ở khách sạn Best Western. Xa lộ US70 từ Las Cruces đến White Sands dài 45 dặm được bắt đầu bằng một con dốc dài bắt ngang qua dãy núi San Andres Mountains. Chiếc xe tiến vào vùng sa mạc trắng! Sau khi trả lệ phí $3 vào cửa cho mỗi người, hai phó nhòm được nhận bản đồ hướng dẫn cần thiết. Ðường vào White Sands dài 8 dặm có những đường mòn (trails) để du khách có thể thưởng thức cảnh đẹp, quanh vùng đều có những bảng điều lệ nghiêm cấm không được lấy cắp cát hay tất cả động/thực vật. Ðiểm dừng đầu tiên là bãi đậu xe của Dune Life Nature Trail. Hai phó nhòm là những người đầu tiên trong ngày đặt chân lên đồi cát. Mặt cát chưa có một dấu chân người, chỉ một vài hàng chữ X ngoằn ngoèo lưu lại trên cát trắng dấu chân của loài chim Roadrunner, vài vũng nước đọng trên cát, dấu tích còn lại của trận mưa đêm qua... Những đôi chân trần hăm hở leo lên những đụn cát cao đến hơn 30 feet, lác đác vài cây Yucca nở hoa trắng toát từng chùm tựa phong lan; thân lá vươn thẳng trong nắng cát sa mạc (mỗi năm cây mọc hơn 1 foot để tránh sự vùi lấp của cát). Cát ở vùng này từng hạt rời rạc không dễ lún như cát biển vì cát nguyên chất không có đất đá lẫn lộn. Cát biển được cấu tạo bằng những tinh thể thạch anh cứng (quartz), cát ở White Sands được cấu tạo bằng hợp chất vôi/lưu huỳnh (công thức hóa học CaSO4 *2H20 hydrous calcium sulfate) mềm hơn và dễ tan trong nước. Hai trăm năm mươi triệu năm trước, chất thạch cao (gypsum) đã có sẵn ở đáy biển cạn ở vùng này. Khi dãy núi Rocky Mountains được hình thành khoảng 70 triệu năm trước, chất thạch cao đã được nâng lên theo dãy núi. Trải qua nhiều giai đoạn đông đá và tan chảy - ướt và khô; thạch cao bị phân hủy thành những phân tử nhỏ như hạt cát đủ nhẹ để được gió thổi lăn đi. Lúc mới đầu, những hạt thạch cao này trong suốt; sự va chạm trong lúc gió thổi đã làm những hạt thạch cao bị trầy trụa; sự phản chiếu ánh sáng của những vết trầy này làm cát thạch cao có vẻ trắng đặc biệt.

 Chỉ trong vài dặm cả hai chúng tôi đã đến điểm dừng kế tiếp có tên Interdune Boardwalk, cuối đoạn cầu dài 100 mét là bãi cát trắng mênh mông có vòm mái che, ghế ngồi để du khách nghỉ chân. Chúng tôi háo hức săn tìm một loài bò sát hiếm quý chỉ được tìm thấy duy nhất trong khu vực White Sands là một loài thằn lằn trắng không tai (Bleach Earless Lizard) đã tiến hóa thành trắng để ngụy trang trong cát. Vùng sa mạc trắng này có diện tích rộng 275 dặm vuông với điều kiện tự nhiên mang đặc tính riêng biệt nên trở thành một triển lãm thu hút về quá trình tiến hóa của động vật. Những nhà tiến hóa sinh vật học đã bỏ công nghiên cứu động vật ở White Sands suốt hơn 50 năm qua. Hai phó nhòm chúng tôi vẫn chưa có cơ hội để nhìn thấy chim chóc ở vùng này. Ðến cả những động vật như thỏ, nhím, hay chồn thường trốn kỹ trong hang để tránh nắng chờ đến tối khi nhiệt độ xuống thấp mới ra kiếm ăn (tương tự môi trường sống ở những vùng sa mạc khác). Hai chúng tôi tự an ủi bằng loạt hình ảnh vài loài bọ sát thông thường và mấy con bọ đen thui bò lổn ngổn trên cát!

 Con đường nhựa hơn 6 dặm được nối tiếp bằng con đường đất trải cát trắng xóa như những lớp tuyết phủ trên mặt đường. Những đụn cát được xe ủi tấp gọn hai bên lề trông như những đống tuyết. Ðịa điểm Sunset Stroll là nơi xem cảnh hoàng hôn trên sa mạc trắng. Những đêm trăng tròn được xem như cảnh ngoạn mục của White Sands; sau lúc mặt trời lặn sẽ có những tour dẫn khách đi thưởng trăng bắt đầu từ 8 giờ 30 tối (giờ đóng cửa sẽ trễ hơn 1 giờ qui định là 11 giờ đêm).

 Khu vực Heart of the Sands bao gồm trung tâm tìm hiểu về thiên nhiên (Nature Center); Amphitheater là một bãi đất rộng với một màn hình lớn ngoài trời để chiếu những slideshow hay video phim tư liệu về White Sands ở xuất tối vào cuối tuần; khu vực picnic có mái tôn cong vòng, một nhà vệ sinh nhỏ nằm chơ vơ giữa sa mạc.

 Kết thúc đoạn cuối của Dune Drive, xe dừng ở một bãi đậu xe cát trắng xóa để lội bộ vào Alkali Flat Trail. Hai phó nhòm cẩn thận đem thêm nước uống, hì hục thoa từng vệt kem chống nắng loang lỗ trắng xóa khắp mặt mũi tứ chi. Ðộ ẩm chỉ có 3% trong không khí khô, cơ thể sẽ bị mất nước nhanh chóng nếu thiếu tác dụng của kem chống nắng và dù có trang bị mũ nón vẫn có thể bị phỏng nắng.

 Chúng tôi đọc kỹ bảng hướng dẫn và ghi danh vào một tấm bìa cứng (clipboard) trước khi tiến vào con đường mòn Alkali Flat Trail. Sự quan trọng của việc ghi danh với giờ vào/ra giúp nhân viên White Sands trong việc tìm kiếm những người bị thất lạc trên sa mạc. Du khách cần lưu ý phải trở lại trước lúc mặt trời lặn; cẩn thận với tác hại nguy hiểm, không dùng tay chạm vào những mẫu thử nghiệm bằng kim loại nếu thấy ở dọc đường đi vì White Sands National Monument và căn cứ không quân Holloman AFB được bao gồm bởi khu vực White Sands Missile Range rộng 4000 dặm vuông - nơi được sử dụng thử vũ khí thí nghiệm và kỹ thuật không gian từ những năm cuối Ðệ Nhị Thế Chiến (trái bom nguyên tử đầu tiên đã được cho nổ trong một cuộc thí nghiệm vũ khí tại đây).

 Giữa trưa trên sa mạc, tia mặt trời nóng như đổ lửa trên đỉnh đầu. Chúng tôi tiến theo những cột hướng dẫn đóng sâu dưới cát được sơn trắng và dán băng keo màu cam sáng đầu cột. Cứ khoảng 100 mét lại có một cột kế tiếp, trong trường hợp gió mạnh thổi cát bay nếu không thấy cột kế tiếp không nên tiếp tục vì sẽ bị lạc phương hướng rất nguy hiểm.

Con đường mòn dẫn sâu vào sa mạc trắng ngập trong một biển sáng mênh mông bao bọc khắp nơi đẹp đến lạ kỳ! Một không gian trắng hoàn toàn tĩnh lặng, chỉ có tiếng thì thầm của gió! Thỉnh thoảng vọng lại tiếng động cơ máy bay phản lực từ căn cứ không quân Holloman. Cát sa mạc có tác dụng như một vật liệu “sound -proof ” cản âm thanh với độ thẩm âm không một tiếng dội vọng. Những đụn cát ở vùng này hoàn toàn thiếu vắng cây cỏ vì sức gió thổi cát lấp nhanh hơn sức mọc của cây; có những đụn cát cao đến 60 feet tương tự những tòa nhà nhiều tầng. Sự thu hút của vùng sa mạc trắng này không chỉ ở cấu tạo của những hạt thạch cao trắng. Tác dụng của gió đã hình thành những đường nét riêng biệt như ripples (những gợn sóng trên cát) hay avalanche (cát được tích tụ mỗi lúc một nhiều hơn ở đường viền của một đụn cát và hình thành một độ dốc ngày càng cao trở nên không được vững; lực hút trái đất kéo cát đổ sụp xuống, tạo thành một avalanche nhỏ). Nắng sa mạc trong giờ cao điểm gợi cảm giác trong hai phó nhòm chúng tôi như hai con tôm càng bị “nướng” đỏ! “Ðoạn trường” còn lại giữa sa mạc không còn là điều thú vị khi cả hai chúng tôi phải làm việc ở điều kiện ánh sáng chói gắt và sự điều tiết quá độ của mắt. Nghệ thuật nhiếp ảnh phải nhường chỗ cho sự đình công của những cái dạ dày teo tóp! Chúng tôi định theo hướng mặt trời, trở ra bằng con đường tắt; hơn một tiếng đồng hồ sau đã về đến bãi đậu xe.

 Tôi cố ghi nhận những hình ảnh đẹp về White Sands - vùng đất dường như không có sự sống nào có thể tồn tại được nhưng với sự bất biến của bản năng sinh tồn, tất cả những hình thái của sự sống trên trái đất vẫn luôn duy trì... Một bài học đầy ý nghĩa của cuộc sống!

 Chiếc xe chậm rãi lăn bánh để lại những vết hằn in trên cát trắng...