Năm 1992, phiếu người gốc Châu Á bầu cho Cộng Hòa cao hơn 22%, nhưng tới năm 2012, nhóm này lại ủng hộ Dân Chủ cao hơn 47%, gần gấp hai lần năm 2008, theo các thăm dò ở phòng phiếu.
Cử tri gốc Việt đi bầu tại Little Saigon. (Hình minh họa: Linh Nguyễn/Người Việt)
SAN JOSE – Trong loạt bài viết nghiên cứu quan điểm của những nhóm dân Mỹ gốc Châu Á trong việc chọn bầu ứng cử viên tổng thống Mỹ năm nay, tác giả Farai Chideya của báo mạng ‘fivethirtyeight.com’ cho rằng cử tri người Mỹ gốc Việt ngày nay không còn “dính” với đảng Cộng Hòa như trước đây nữa.
Tác giả đưa ra một điển hình là Luật Sư Diệp Thế Lân, 32 tuổi, một ứng cử viên từ chỗ tưởng chừng thất bại đã đảo ngược tình thế và được công nhận đắc cử nghị viên Hội Ðồng Thành Phố San Jose trong cuộc bầu cử hồi Tháng Sáu vừa qua, và chỉ hơn đối thủ, Nghị Viên Mạnh Nguyễn, 12 phiếu.
Ông Lân sinh ra tại Texas, con của một người Việt tị nạn chính trị, là người không gắn bó với một chính đảng như các chính trị gia quy ước.
Từ lâu, ông tự nhận mình là người có chủ trương bảo thủ về thuế và ghi danh bầu cử theo đảng Cộng Hòa, nhưng ông xác định sẽ bỏ phiếu cho Hillary Clinton trong cuộc bầu cử vào ngày 8 Tháng Mười Một tới đây.
Ông giải thích: “Tôi không nghĩ bà là một ứng cử viên hoàn hảo, nhưng rõ ràng là người duy nhất đủ điều kiện đảm nhiệm vai trò tổng thống.”
Ông nói thêm: “Tôi hoàn toàn bất mãn với những ứng cử viên mà đảng Cộng Hòa đưa ra năm nay.”
Ông Lân cũng cho biết đã có nghĩ đến việc bỏ phiếu cho ông Gary Johnson, ứng cử viên đảng Libertarian, “nhưng thấy rằng ông không am hiểu tình hình thế giới, nên tôi quyết chọn Hillary.”
Mời độc giả xem Điểm tin buổi sáng Thứ Năm, ngày 20 tháng 10 năm 2016
Dân Mỹ gốc Việt, khoảng gần 2 triệu, cư ngụ đông nhất ở California và Texas, là nhóm cử tri gốc Châu Á chuyển từ đảng Cộng Hòa sang đảng Dân Chủ đông nhất.
Năm 1992, phiếu người gốc Châu Á bầu cho Cộng Hòa cao hơn 22%, nhưng tới năm 2012, nhóm này lại ủng hộ Dân Chủ cao hơn 47%, gần gấp hai lần năm 2008, theo các thăm dò ở phòng phiếu.
Theo một thăm dò toàn quốc năm 2016, nhiều người gốc Châu Á là những cử tri chưa có sự chọn lựa dứt khoát, nhưng Dân Chủ vẫn hơn Cộng Hòa 43%.
Phóng viên Amad Khalid của đài NPR nhận xét: “Bà Hillary được dân gốc Châu Á ủng hộ mạnh mẽ và bao gồm những cử tri đã không bỏ phiếu cho chồng bà hai thập niên trước.”
Nữ phóng viên này nói rằng đây là “hiện tượng chuyển đảng” lớn nhất trong các nhóm gốc dân thiểu số.
Ði sâu vào chi tiết, 46% dân Mỹ gốc Việt ủng hộ bà Hillary, 20% ủng hộ ông Trump, 29% chưa quyết định ủng hộ ai, và 5% không nói sẽ ủng hộ ai.
Như thế, tỉ lệ dân Việt ủng hộ ông Trump cao hơn các dân gốc Châu Á khác. Trong số người Hoa, 53% ủng hộ bà Clinton, 12% ủng hộ ông Trump. Người Nhật ủng hộ bà Clinton ở mức 53% và ủng hộ ông Trump ở mức 22%. Tỉ lệ người Nam Hàn ủng hộ bà Clinton là 73%, ủng hộ ông Trump là 12%. Dân Philippines 57/27, Ấn Ðộ 70/7, Cambodia 51/13, và Hmong 60/10.
Những người Việt đến Mỹ đầu tiên sau năm 1975 từng là nhóm dân Châu Á ủng hộ Cộng Hòa nhiều nhất, theo lời ông Taeku Lee, giáo sư khoa học chính trị và luật đại học UC Berkeley.
Ông nói, từ năm 2008 đến năm 2012 có sự biến chuyển mạnh do khoảng cách giữa các thế hệ, những người cao niên thiên về Cộng Hòa trong khi giới trẻ thiên về Dân Chủ.
Nghị Viên Diệp Thế Lân nhận định là tàn tích Chiến Tranh Lạnh vẫn còn ảnh hưởng cho đến nay.
Trong con mắt của nhiều người, Tổng Thống Bill Clinton bãi bỏ lệnh cấm vận hồi thập niên 1990 đã cứu sống chính quyền Cộng Sản Việt Nam. Bà Hillary cũng được phán xét theo hướng ấy, còn ông Trump được coi như cứng rắn với Trung Quốc.
Ông Nguyễn Xuân Nam, chủ nhiệm tờ báo và trang mạng Cali Today ở San Jose, ủng hộ ông Diệp Thế Lân, một người ghi danh theo đảng Cộng Hòa, trong cuộc tranh cử thắng ông Mạnh Nguyễn.
Ông Mạnh vẫn còn đang khiếu nại, cho rằng việc kiểm phiếu không chính xác.
Ông Nam, từng bị tù cải tạo bốn năm rưỡi sau khi Cộng Sản chiếm miền Nam Việt Nam, cho biết sẽ bầu cho bà Hillary Clinton “vì như nhiều người nhận định, bà bình thường hơn, đáng tin cậy hơn, và lãnh đạo đất nước ổn định hơn ông Trump.”
Ông Nam cũng kể lại một chuyện tế nhị trong cộng đồng người Việt.
Hơn 10 năm trước, khi nhập quốc tịch Mỹ, ông đã chọn đảng Dân Chủ. Việc này làm ông bố vợ, người đã bảo lãnh cho ông sang Mỹ, rất bất bình.
Do đó ông sẽ từ chối trả lời với bất cứ ai trong cộng đồng là ông sẽ bỏ phiếu cho bà Hillary Clinton. (HC)
