... trong số 33 người ra ứng cử năm 2014, chỉ có sáu người là phụ nữ. Còn trong số 32 người ứng cử năm 2016, có tới 13 người là phụ nữ, một mức tăng hơn gấp đôi.
Bà Stephanie Murphy. (Hình: stephaniemurphyforcongress.com)
Chưa bao giờ có nhiều phụ nữ gốc Việt ra tranh cử tại Hoa Kỳ như cuộc bầu cử hồi Tháng Mười Một vừa qua và đây cũng là cuộc bầu cử thành công nhất của họ.
Lần đầu tiên trong lịch sử, có một phụ nữ gốc Việt đắc cử vào Hạ Viện Hoa Kỳ. Ðó là bà Stephanie Murphy (Dân Chủ), tên Việt Nam là Ðặng Thị Ngọc Dung, ở Florida. Bà thắng Dân Biểu John Mica (Cộng Hòa), một người làm dân biểu Quốc Hội gần 24 năm.
Ngoài ra, tại Los Angeles County, California, nữ Luật Sư Kim Nguyễn thắng đối thủ là người bản xứ, ông David Berger, phó biện lý Los Angeles County, và trở thành chánh án tiểu bang, làm việc tại quận hạt đông dân nhất Hoa Kỳ.
So với năm 2014, là năm có nhiều người Việt ứng cử nhất, và là năm gần nhất, số lượng người Việt ra ứng cử trong năm 2016 chỉ kém một người.
Nếu như năm 2014 có 33 người Việt ra ứng cử thì năm 2016 có 32 người. Tuy nhiên, trong số 33 người ra ứng cử năm 2014, chỉ có sáu người là phụ nữ. Còn trong số 32 người ứng cử năm 2016, có tới 13 người là phụ nữ, một mức tăng hơn gấp đôi.
Trong số 17 người thắng cử năm 2014, chỉ có bốn phụ nữ đắc cử.
Ðó là bà Janet Nguyễn, người Việt Nam đầu tiên đắc cử thượng nghị sĩ California, sau khi làm giám sát viên Orange County tám năm; Luật Sư Dina Nguyễn, thắng chức ủy viên Hội Ðồng Thủy Cục Orange County, sau khi làm nghị viên Garden Grove hai nhiệm kỳ; bà Vân Lê, tái đắc cử chức ủy viên Học Khu East Side, San Jose; và cô Hương Nguyễn, lần đầu tiên đắc cử chức ủy viên Học Khu Evergreen Community College, San Jose.
Năm 2016, trong số 13 phụ nữ gốc Việt ứng cử, có bảy người thắng cử, tương đương 53.8%, và tất cả đều thắng chức vụ mới.
Ðiểm đặc biệt nữa, trong số bảy phụ nữ đắc cử này, có sáu người lần đầu tiên ứng cử.
Trong số 19 ứng cử viên nam, có bảy người thắng cử, tương đương 36.8%, nhưng lại có bốn người đương nhiệm, có nghĩa là tái đắc cử.
Ðiều này cho thấy, không những nữ ứng cử viên gốc Việt tranh cử nhiều hơn trong năm 2016, mà còn thắng cử nhiều hơn, với chức vụ mới hơn, và cao hơn nữa.
Vì sao phụ nữ gốc Việt lại ứng cử nhiều hơn và thành công hơn là một câu hỏi lớn, cần nhiều nghiên cứu hơn nữa.
Tuy nhiên, có thể có hai lý do sau đây, ngoài những lý do khác.
Thứ nhất, có thể vì năm 2016 nước Mỹ lần đầu tiên có nữ ứng cử viên tổng thống nên có nhiều cử tri nữ đi bầu hơn, và có thể dồn phiếu cho phụ nữ nhiều hơn.
Nên nhớ, ngay cả bà Hillary Clinton, dù thua ông Donald Trump phiếu đại cử tri, nhưng lại thắng ông tới 2 triệu phiếu phổ thông.
Thứ nhì, trong số 5 phụ nữ Việt đắc cử tại Orange County, có ba người ứng cử trong các địa hạt mới được phân chia và nhỏ hơn.
Năm 2014, bà Janet Nguyễn đã tạo nên lịch sử, sau khi thắng chức thượng nghị sĩ tiểu bang California, Ðịa Hạt 34, trở thành người Việt Nam đầu tiên ngồi trong Thượng Viện một tiểu bang ở Hoa Kỳ, và trở thành dân cử gốc Việt cao cấp nhất nước Mỹ.
Năm 2016, bà Stephanie Murphy tạo nên một lịch sử khác, và cao hơn nữa, và hiện là vị dân cử gốc Việt cao cấp nhất toàn quốc, sau khi tuyên thệ nhậm chức dân biểu Hạ Viện Mỹ, tại Washington, DC, vào ngày 3 Tháng Giêng, 2017.
Stephanie Murphy (Ðặng Thị Ngọc Dung)
Trong cuộc bầu cử ngày 8 Tháng Mười Một, 2016, tranh ghế dân biểu liên bang Ðịa Hạt 7 của Florida, bà Stephanie Murphy (Dân Chủ) được 181,758 phiếu (51.5%) trong khi Dân Biểu John Mica (Cộng Hòa) được 171,412 phiếu (48.5%).
Ðịa Hạt 7 bao gồm toàn bộ Seminole County và một phần Orange County, ngay phía Bắc thành phố Orlando.
Ðiểm đặc biệt là trong khi Dân Biểu Mica từng thắng cử 12 lần và giữ chức vụ này gần 24 năm, trong khi bà Murphy, một người chưa hề giữ chức vụ dân cử nào, mới chỉ quyết định nộp đơn tranh cử ngày 23 Tháng Sáu, 2016, bốn tháng rưỡi trước ngày bầu cử, theo floridapolitics.com.
“Tôi sẽ làm theo cách tôi đã làm mọi chuyện trong cuộc sống. Tôi sẽ làm việc thật tối đa,” bà nói trong lúc tranh cử. “Nếu nhìn vào câu chuyện về cuộc đời tôi, quý vị sẽ thấy mọi chuyện không dễ dàng.”
Bà được Tổng Thống Barack Obama chính thức ủng hộ, và là một trong các diễn giả tại Ðại Hội Toàn Quốc Ðảng Dân Chủ tổ chức ở Philadelphia, Pennsylvania, hồi Tháng Bảy, 2016.
Báo Orlando Sentinel viết về cuộc tranh cử này như sau: “Chưa bao giờ Dân Biểu Mica gặp một đối thủ như bà Stephanie Murphy, vì bà là một khuôn mặt mới với một câu chuyện đời lý thú.”
Tạp chí Politico viết rằng đây là cuộc tranh cử giữa kinh nghiệm và sự đổi mới và vị trí của ông Mica đang bị bà Stephanie đe dọa.
Sau hơn 20 năm, ông John Mica phải đương đầu với một cuộc tái tranh cử gay go nhất.
Trong khi đó, Dân Biểu Mica vẫn “xem thường” người phụ nữ gốc Việt này.
Ông Alan Byrd, phát ngôn viên cuộc vận động tái tranh cử của vị dân biểu kỳ cựu, nói với floridapolitics.com như sau: “Trong cơn tuyệt vọng, đảng Dân Chủ đã chọn một ứng cử viên vào phút chót, một người từng được bổ nhiệm vào làm trong chính quyền vì lý do chính trị.”
“Trong quá khứ, sau khi vẽ lại địa hạt, Dân Biểu Mica từng đánh bại một đối thủ tự bỏ ra $5 triệu để vận động tới 20 điểm,” ông Byrd nói thêm.
Thực ra, bà Murphy không được ai bổ nhiệm cả, mà chỉ làm việc ở Bộ Quốc Phòng, dưới thời Tổng Thống Cộng Hòa George W. Bush.
Ngay sau khi đắc cử, bà viết trên Facebook như sau: “Tôi lấy làm vinh dự và cảm thấy nhỏ bé trước sự tín nhiệm mà cư dân miền Trung Florida dành cho tôi để đại diện họ tại Quốc Hội Hoa Kỳ.”
“Tôi rất hãnh diện khi cuộc tranh cử của chúng ta đã nói lên giá trị đích thực và sự ưu tiên của địa hạt mới mẻ và phong phú này. Ðây chính là lý do chúng ta chiến thắng. Ðây là cuộc tranh cử chú trọng đến những vấn đề – không phải đảng phái – và tôi sẽ giữ lập trường này khi làm việc tại thủ đô của chúng ta,” bà viết tiếp như vậy.
Bà Ðặng Thị Ngọc Dung cùng gia đình vượt biên năm 1979 khi mới được 6 tháng tuổi. Sau thời gian ở Malaysia, gia đình bà định cư tại Hoa Kỳ, sau khi được một nhà thờ Tin Lành bảo trợ và giúp đỡ. Thời gian đầu, cha mẹ bà phải lao động tay chân để nuôi sống gia đình.
Sau khi xong trung học, bà vào học đại học College of William and Mary ở Williamsburg, Virginia, và tốt nghiệp cử nhân kinh tế. Sau đó, bà lấy bằng cao học quan hệ quốc tế tại đại học Georgetown University, Washington, DC.
Trong thập niên 2000, bà làm chuyên viên an ninh quốc gia trong Văn Phòng Bộ Trưởng Quốc Phòng, và được thưởng huy chương của bộ trưởng nhờ làm việc tận tụy. Bà cũng làm cố vấn chiến lược cho công ty Deloitte Consulting.
Trước khi đắc cử, bà làm việc tại Sungate Capital, một công ty chuyên về đầu tư, giữ vai trò điều hành và có trách nhiệm hướng dẫn đầu tư và thực hiện những sáng kiến có liên quan đến chính phủ.
Bà cũng là giáo sư kinh doanh tại Ðại Học Rollins College ở Winter Park, Florida.
Bà sống tại Winter Park cùng chồng và hai con, Liêm và Maya.
Kim Nguyễn
Luật Sư Kim Nguyễn. (Hình: Kim Nguyễn cung cấp)
Trong cuộc bầu cử ngày 8 Tháng Mười Một, 2016, Luật Sư Kim Nguyễn tạo ra hai sự kiện lịch sử.
Bà là dân cử gốc Việt tại Mỹ đạt được số phiếu cao nhất từ trước tới nay, trong một cuộc bầu cử.
Bà cũng là ứng cử viên vào một chức vụ trong hệ thống tư pháp California phải đối đầu với một ứng cử viên khác.
Trong cuộc tranh cử chức chánh án Tòa Thượng Thẩm California, Ðơn Vị 158 của Los Angeles County, bà được 1,102,711 phiếu (52.07%), trong khi đối thủ của bà, ông David Berger, một phó biện lý quận hạt, được 1,015,216 phiếu (47.93%).
Sở dĩ Luật Sư Kim được nhiều phiếu như vậy là vì chánh án do toàn thể cử tri trong quận hạt bầu ra, mà Los Angeles lại là quận hạt đông dân nhất Hoa Kỳ.
Một điểm đặc biệt nữa, đó là, trong khi các chánh án gốc Việt tại California từ trước tới nay đều do thống đốc đề cử hoặc ra ứng cử không có đối thủ, Luật Sư Kim Nguyễn lại phải đối đầu với một ứng cử viên nặng ký.
Tại cuộc bầu cử sơ bộ, có tổng cộng năm ứng cử viên, bà Kim về nhất, ông Berger về nhì.
Trả lời phỏng vấn nhật báo Người Việt, Luật Sư Kim Nguyễn nói: “Tôi rất vui và hồi hộp vì sẽ được phục vụ người dân Los Angeles County. Và tôi sẽ là chánh án gốc Việt duy nhất tại quận hạt này trong những ngày tới.”
“Chắc chắn, tôi sẽ phải thay đổi cách làm việc, từ một luật sư đại diện người khác, bây giờ làm công việc phân xử. Nhưng tôi sẽ giữ sự công bằng và sự trung thực để phục vụ dân chúng,” bà nói tiếp.
Trước khi đắc cử chánh án, Luật Sư Kim Nguyễn làm việc tại Bộ Tư Pháp California, đại diện cho các giới chức dân cử và cơ quan cấp tiểu bang trong các vụ kiện liên quan đến luật bầu cử, luật hiến pháp, luật tiểu bang, và ngân sách tiểu bang.
Cha mẹ Luật Sư Kim Nguyễn đến Mỹ năm 1975, ban đầu sống trong trại tị nạn ở Arkansas, rồi được chuyển về trại Camp Pendleton, California.
Sau đó, cha mẹ bà định cư tại San Francisco, và bà chào đời tại thành phố này.
Một thời gian sau, cha mẹ bà chuyển về sống ở San Gabriel Valley, Los Angeles County, lúc bà đang học mẫu giáo.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Kim Nguyễn vào đại học UCLA và tốt nghiệp hạng danh dự.
Sau đó, vị chánh án tương lai vào học luật tại đại học Harvard University, Massachusetts, và tốt nghiệp luật (Juris Doctor) tại trường này.
Kế đến, bà làm thư ký cho Chánh Án Alfred T. Goodwin thuộc Tòa Kháng Án Liên Bang, Khu Vực 9, rồi dạy học tại đại học luật Loyola Law School.
Sau đó bà làm việc cho một công ty luật tư nhân, phụ trách các vụ kháng án liên quan đến hợp đồng, sai phạm, và các trường hợp khác tại Tòa Kháng Án Liên Bang, Khu Vực 9. Kế tiếp, bà làm luật sư kháng án tại Tòa Kháng Án California, Khu Vực 2, phụ trách xem xét các vụ kháng án dân sự và hình sự, các trường hợp chứng minh ngoại phạm, và các trường hợp liên quan đến thiếu niên.
Bà cũng là thành viên của Hiệp Hội Luật Sư Người Mỹ Gốc Châu Á-Thái Bình Dương, thành viên Hiệp Hội Nữ Luật Sư Los Angeles, và là luật sư tình nguyện cho chương trình công dân của tổ chức Advancing Justice Los Angeles.
Luật Sư Kim Nguyễn hiện cư ngụ tại South Pasedena cùng với chồng và hai người con.
Kimberly Hồ
Dược Sĩ Kimberly Hồ. (Hình: Ðằng-Giao/Người Việt)
Dược Sĩ Kimberly Hồ là người tạo nên lịch sử tại Westminster, California, trong cuộc bầu cử ngày 8 Tháng Mười Một, 2016, vì bà là phụ nữ gốc Việt đầu tiên đắc cử nghị viên thành phố này.
Ngay sau khi biết kết quả trong ngày bầu cử, ứng cử viên Kimberly Hồ nói với nhật báo Người Việt: “Ðối với tôi, chuyện xảy ra như là một giấc mơ. Chắc phải đợi sáng ngày mai ngủ dậy mới có thể tin là chuyện có thật. Chiến thắng này không phải của riêng tôi, mà là của cả cộng đồng chúng ta.”
Bà cho biết, bà xuất thân trong một gia đình cựu quân nhân VNCH, thân phụ là cựu Ðại Tá Hồ Sĩ Khải, chỉ huy trưởng Trường Pháo Binh QLVNCH.
Trước khi đắc cử nghị viên, bà từng là ủy viên quy hoạch Westminster trong ba năm và là ủy viên giao thông của thành phố. Ngoài ra, bà cũng phục vụ trong Ban Ðặc Nhiệm Tài Chánh Westminster.
Bà từng được Hội Tiểu Thương California bầu chọn là “Doanh Gia Xuất Sắc 2009.” Bà còn được biết nhiều qua các chương trình phát thanh, truyền hình tại Orange County, hướng dẫn phụ nữ gìn giữ làn da tươi mát và cách bảo vệ sắc đẹp qua những dược phẩm do bà sản xuất, với tám cơ sở và đang phát triển.
Bà Kimberly Hồ qua Mỹ cùng gia đình năm 1975 khi mới 11 tuổi.
Sau khi tốt nghiệp cử nhân sinh hóa đại học UCLA, bà học cao học quản trị kinh doanh đại học UCI năm 2007, rồi được học bổng theo học ngành dược khoa đại học University of the Pacific, Stockton, California, và tốt nghiệp dược sĩ tại đại học USC, Los Angeles.
Frances Nguyễn
Bà Frances Nguyễn. (Hình: Frances Nguyễn cung cấp)
Bà Frances Nguyễn là phụ nữ gốc Việt đầu tiên đắc cử ủy viên Học Khu Westminster, sau khi chiến thắng trong ngày 8 Tháng Mười Một, 2016.
Bà là một nhân vật tham gia rất nhiều hoạt động trong cộng đồng Việt Nam ở Little Saigon, từ ngày nơi đây mới hình thành.
Bà cũng là chủ doanh nghiệp nhỏ, cùng với chồng, ông Tony Hoài (tức nhà thơ Hoàng Thượng Dung), làm chủ cơ sở Golden Trophy & Promotions, Westminster, trong hơn hai thập niên.
Bà Frances Nguyễn cùng gia đình đến Mỹ năm 1975, không nói được tiếng Anh. Bây giờ, bà có thể nói tiếng Việt, tiếng Anh, và tiếng Pháp.
Sau khi tốt nghiệp cử nhân ngành thông tin điện toán tại đại học Cal Poly Pomona, bà học tiếp cao học quản trị kinh doanh tại đại học Argosy University, và tốt nghiệp năm 2008.
Trong sinh hoạt cộng đồng, bà từng là chủ tịch Tổng Hội Sinh Viên Việt Nam Nam California từ năm 1985 đến năm 1988.
Bà cũng từng là ủy viên hội đồng cố vấn một số ủy ban trong Học Khu Ðại Học Cộng Ðồng Coastline và Sở Cảnh Sát Westminster, và cũng là thành viên ban giảng huấn của đại học Coastline Community College.
Bà là người Việt Nam đầu tiên làm chủ tịch Phòng Thương Mại Westminster, từ năm 2009 đến năm 2010.
Thu Hà Nguyễn
Bà Thu Hà Nguyễn. (Hình: thuha2016.com)
Bà Thu Hà Nguyễn vừa đắc cử chức nghị viên Garden Grove, Ðịa Hạt 3, hôm 8 Tháng Mười Một, 2016.
Tại vùng Little Saigon, bà tham gia rất nhiều hoạt động cộng đồng, qua các vai trò chủ tịch các ủy ban tranh đấu cho nhân quyền, hay cứu trợ nạn nhân thiên tai, như bão Sandy, Katrina và Haiyan.
“Tôi luôn sát cánh với cộng đồng. Tôi từng tham gia ban tổ chức Diễn Hành Tết từ năm 2004, hay tưởng niệm Ngày Quốc Hận 30 Tháng Tư. Gần đây nhất, tôi làm việc với thành phố Garden Grove để giúp tiếp cận và hướng dẫn cộng đồng về tiến trình bầu cử theo địa hạt,” bà Thu Hà nói với nhật báo Người Việt.
Người cha quá cố của bà, một thiếu tá Thủy Quân Lục Chiến VNCH, là người có ảnh hưởng với bà, qua các hoạt động cộng đồng và phục vụ cư dân.
Bà cho biết từng làm việc rất nhiều năm với các hội đoàn trẻ trong cộng đồng, như Tổng Hội Sinh Viên Việt Nam Nam California, Ðoàn Thanh Niên Cao Ðài, Ðoàn Thanh Niên Cờ Vàng,… Năm 2004, bà Thu Hà Nguyễn chính thức thành lập nhóm “Vietnamese Young Marines” để sát cánh cùng các đoàn thể cựu quân nhân VNCH.
Bà Thu Hà Nguyễn tốt nghiệp cử nhân sinh học tại đại học UC Irvine, và tốt nghiệp cao học khoa học tại đại học Cal State Dominguez Hills ở Carson, California, trong khi làm việc toàn thời gian với vai trò khoa học gia nghiên cứu tại Quest Diagnostics.
Bà đang đứng đầu một nhóm làm việc nhằm phát triển phương pháp học mới trong việc kiểm tra bệnh ung thư.
Bà hiện cư ngụ tại Garden Grove cùng chồng và ba người con.
Kim Bernice Nguyễn
Cô Kim Bernice Nguyễn. (Hình: Kim Nguyễn Facebook)
Cô Kim Bernie Nguyễn là một trong hai phụ nữ gốc Việt lần đầu tiên ứng cử và đắc cử nghị viên Garden Grove hôm 8 Tháng Mười Một, 2016.
Cô ứng cử nghị viên đại diện Ðịa Hạt 6, thắng đối thủ Rickk Montoya, người từng nộp đơn kiện Garden Grove dựa trên Ðạo Luật Quyền Bầu Cử California, dẫn đến việc thành phố phải chia làm sáu địa hạt để bầu ra sáu nghị viên.
Và cô chính là tác giả của việc vẽ các địa hạt này và được hội đồng thành phố chấp thuận.
Kim Bernie Nguyễn là con gái của một người tị nạn Việt Nam, có mẹ là di dân gốc Mexico. Cô là cư dân Garden Grove trong hơn 15 năm, từng học từ mẫu giáo đến trung học tại các trường trong Học Khu Garden Grove.
Cô là người đầu tiên trong gia đình tốt nghiệp trung học và đại học, sau khi hoàn tất bậc cử nhân khoa học chính trị tại đại học UC Santa Cruz.
Hiện nay, cô đang làm việc cho CalOptima, một cơ quan lo về bảo hiểm y tế cho cư dân Orange County.
Trước đó, cô từng là một thực tập sinh tình nguyện cho cựu Thượng Nghị Sĩ Lou Correa.
“Vì kiến thức và khả năng của cô, cùng với tấm lòng phục vụ công chúng, Nghiệp Ðoàn Cứu Hỏa Garden Grove chính thức ủng hộ cô vì thấy cô sẽ là một người ủng hộ an toàn công cộng trong hội đồng thành phố,” tuyên bố của nghiệp đoàn nhân viên cứu hỏa Garden Grove cho biết, khi chính thức ủng hộ cô vào chức nghị viên.
Dina Nguyễn
2016, năm thành công nhất của phụ nữ gốc Việt trong chính trường Mỹ
Luật Sư Dina Nguyễn. (Hình: Dina Nguyễn cung cấp)
Luật Sư Dina Nguyễn vừa thắng cử chức ủy viên giáo dục Học Khu Garden Grove, Ðịa Hạt 5, vượt qua hai ứng cử viên khác, trong đó có ủy viên đương nhiệm là bà Linda Paulsen-Reed, người ngồi trong hội đồng giáo dục này gần 20 năm.
Ðây cũng là chức vụ dân cử thứ ba của Luật Sư Dina Nguyễn, và là chiến thắng thứ tư sau năm lần tranh cử.
Năm 2006, bà đắc cử chức nghị viên Garden Grove. Bốn năm sau, bà tái đắc cử.
Vì luật giới hạn nhiệm kỳ ở Garden Grove bà không thể tái ứng cử năm 2014, thay vào đó, bà ứng cử chức ủy viên Hội Ðồng Thủy Cục Orange County, Khu Vực 1, và đắc cử.
Như vậy, hiện nay, Luật Sư Dina Nguyễn giữ hai chức vụ dân cử cùng một lúc.
Bà Dina Nguyễn từng là nhân viên tòa án Orange County trong 18 năm. Trong lúc đi làm bà ghi danh học và tốt nghiệp trường luật của đại học Pacific Coast University, Long Beach.
Bà đến Mỹ năm 1975, và sống tại Orange County từ năm 1977. Bà hiện cư ngụ tại Garden Grove với gia đình.
Ðỗ Dzũng - Trích Giai phẩm Người Việt Xuân Đinh Dậu
