“Chúng tôi đề nghị dự án này để tưởng nhớ biến cố Tháng Tư Đen, và để tưởng nhớ đến những thảm trạng từ Tháng Ba gẫy súng cho đến hậu 30 Tháng Tư."
Mô hình Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen. (Hình: Phát Bùi cung cấp)
GARDEN GROVE, California (NV) – Nhân dịp tưởng niệm ngày 30 Tháng Tư năm nay, ông Phát Bùi, phó thị trưởng Garden Grove kiêm chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Nam California, công bố dự án Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen mà ông cho biết ông là tác giả. Dự án sẽ không dùng đến ngân sách của thành phố.
Cũng theo ông ủy ban xây dựng tượng đài gồm có hai tổ chức bất vụ lợi và đều đặt văn phòng ở Garden Grove. Đó là Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Nam California và Tập Thể Chiến Sĩ Miền Tây Nam Hoa Kỳ. Ngoài ra, còn có sự tham gia của Vietnam Veterans of America – Chapter 785, một tổ chức cựu chiến binh Hoa Kỳ từng tham chiến ở Việt Nam.
Mục đích
Về mục đı́ch của dự án, ông nói: “Chúng tôi đề nghị dự án này để tưởng nhớ biến cố Tháng Tư Đen, và để tưởng nhớ đến những thảm trạng từ Tháng Ba gẫy súng cho đến hậu 30 Tháng Tư. Hàng triệu người liều chết bỏ nước ra đi, hàng trăm ngàn người bỏ mı̀nh trong rừng sâu biển cả, vài trăm ngàn quân nhân bị cầm tù, nhiều người chết trong trại tù cải tạo…”
“Và cũng để ghi ơn sự chiến đấu anh dũng của hơn một triệu quân nhân VNCH và nửa triệu quân đội đồng minh từ 1954 đến 1975 qua các trận Hamburger Hills, Mậu Thân, Quảng Trị, Mùa Hè Đỏ Lửa, Đại Lộ Kinh Hoàng, An Lộc, v.v…” ông nói thêm.
Ông Phát Bùi và mô hình đài tưởng niệm. (Hình: Linh Nguyễn/Người Việt)
Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen khác Tượng Đài Chiến Sĩ Việt-Mỹ
Vị phó thị trưởng giải thích: “Tượng Đài Chiến Sĩ Việt-Mỹ tại Westminster là để ghi ơn các chiến sı̃ Hoa Kỳ và Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà. Trọng tâm của tượng đài này là người lính Hoa Kỳ và người lính VNCH.”
“Trong khi đó, Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen tưởng nhớ đến thảm trạng của người Việt tị nạn Cộng Sản. Trọng tâm của đài tưởng niệm này là khối người Việt tị nạn khắp nơi trên thế giới. Lịch sử người Việt tị nạn Cộng Sản bắt đầu từ cuộc chiến Việt Nam; và Tháng Tư Đen là khởi điểm của người Việt tị nạn trên thế giới. Vı̀ thế, một số những nét tiêu biểu của chiến tranh Việt Nam được ghi lại trên các tường đá cẩm thạch mầu đen,” ông nói thêm.
Dự án và kiến trúc
Ông Phát kể rằng dự án Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen được đưa ông đệ trı̀nh lên hội đồng thành phố vào buổi họp ngày 25 Tháng Mười, 2016, nhưng hội đồng đồng ý để sau cuộc bầu cử Tháng Mười Một, tân hội đồng thành phố sẽ quyết định về bản dự thảo, và đề nghị ủy ban xây dựng làm việc với nhân viên để kiện toàn dự án trước khi đệ trı̀nh cho thành phố.
Nghị Viên Thu-Hà Nguyễn, Garden Grove, nói với nhật báo Người Việt rằng: “Tại thời điểm của buổi họp ấy, một số nghị viên không muốn bỏ phiếu, vì nghĩ rằng không công bằng cho những nghị viên được đắc cử sau. Vì thế, hội đồng lúc ấy quyết định chờ sau ngày bầu cử rồi sẽ tính.”
Mô hình bức tường bên trái, mặt ngoài. (Hình: Phát Bùi cung cấp)
Ông Phát nói thêm về đài tưởng niệm: “Nói đến biến cố Tháng Tư Đen, điều nổi bật và là điển hı̀nh bi thảm cho các gia đı̀nh của người Việt quốc gia là sự tuẫn tiết của năm vị tướng VNCH, thà chết không đầu hàng giặc, và tuẫn tiết để tạ lỗi với quân dân. Vı̀ lý do đó, trọng tâm của Đài Tưởng Niệm Tháng Tư Đen là hı̀nh tượng nổi của năm người này trên bức tường đá cẩm thạch đen, dài 40 ft, cao 10 ft.”
“Điểm cao nhất của đài tưởng niệm là cây đuốc cao 20 ft với ngọn lửa thiêng (eternal flame). Bên trái của năm vị tướng là các chi tiết lịch sử về ‘Tháng Ba Gẫy Súng’ và ‘Tháng Tư Đen’ cùng với danh sách tiêu biểu của những anh hùng tử sı̃ đã hy sinh trong Tháng Tư Đen. Phần chı́nh là 45 tướng lãnh và binh sı̃ chiến đấu trong ngày cuối cùng và tuẫn tiết theo mệnh nước. Bên phải của năm vị tướng là chi tiết các trại tù cải tạo mà gần 400,000 chiến sı̃ VNCH bị cầm tù trong nhiều năm tháng,” ông nói.
Mô hình bức tường bên phải, mặt trong. (Hình: Phát Bùi cung cấp)
Ông cho biết chi tiết về bức tường đen bên trái, mặt trong ghi lại các đơn vị quân lực VNCH và đồng minh chiến đấu cho miền Nam Việt Nam. Danh vị 43 cư dân thành phố Garden Grove và cũng là các chiến binh Hoa Kỳ tử trận tại Việt Nam cũng như thống kê các binh sı̃ Hoa Kỳ và VNCH tử trận mỗi năm từ 1960 đến 1975. Mặt ngoài ghi lại các chiến trận lớn trong chiến tranh Việt Nam.
Bức tường đen bên phải, mặt trong, cũng theo lời kể, ghi lại cuộc tị nạn vı̃ đại của thuyền nhân (Boat People) từ năm 1978 đến 1985, cùng bản đồ và danh sách các trại tị nạn tại Đông Nam Á. Mặt ngoài ghi lại chi tiết ba đợt tị nạn chı́nh, gồm “Di tản Freequent Wind -1975,” “Thuyền Nhân, H.O.,” và “Những Người Bị Bỏ Quên (The Forgotten Ones).”
Một kiosk ngoài trời, với màn ảnh lớn và Internet, sẽ được trang bị để người dân có thể tı̀m hiểu thêm nhiều dữ kiện về Tháng Tư Đen, chiến tranh Việt Nam, tiểu sử các vị tướng tuẫn tiết, thảm cảnh người Việt tị nạn, v.v…
Ông cho biết nguồn điện cho đài tưởng niệm sẽ được cung cấp bằng năng lượng mặt trời.
“Công Ty Southwest Sun Solar hứa bảo trợ $20,000 cho chi phı́ thiết kế hệ thống điện Solar Power. Ngòai ra, để bảo vệ cho đài tưởng niệm, một hệ thống máy ảnh ‘video security monitoring’ sẽ được trang bị để theo dõi và bảo vệ suốt 24 tiếng ngày và đêm,” ông Phát nói.
Chi phí
“Dự trù cho công trı̀nh kiến trúc và xây dựng, chúng tôi tính vào khoảng $500,000 cho tới $600,000 (tuỳ theo vật liệu). Chúng tôi cũng dự trù một quỹ dự trữ (Reserved Trust Funds) dành cho các sửa chữa lớn, thı́ dụ như sửa chữa các hệ thống điện solar mỗi 20 năm. Tiền lời của quỹ này sẽ được sử dụng cho chi phı́ tu bổ nhẹ hàng năm… như sơn phết, rửa và đánh bóng đá cẩm thạch, thay bóng đèn, bảo trı̀ kiosk, v.v…” ông giải thích.
Thực hiện
Công trình thực hiện sẽ trải qua nhiều giai đoạn, như lãnh hội ý kiến của cộng đồng, thiết kế và lên kế hoạch, cơ quan trách nhiệm duyệt, và đưa ra trước hội đồng thành phố để chuẩn thuận. Hiện nay, theo dự trù, dự án sẽ có giấy phép vào đầu năm 2018.
“Chúng tôi sẽ có một ủy ban chịu trách nhiệm giám sát, gây quỹ, xin giấy phép, và khởi công. Mọi chi thu về tài chánh sẽ được công khai và minh bạch. Tôi kêu gọi đồng hương hợp tác và đóng góp những ý kiến xây dựng, để con cháu chúng ta và mọi người có được một nơi xứng đáng để tưởng nhớ lịch sử oai hùng và hãnh diện của người Việt Nam ở hải ngoại,” phó thị trưởng Garden Grove kêu gọi.
Mọi chi tiết, liên lạc ông Phát Bùi qua email:
