Tác phẩm nghệ thuật công cộng này có tên “Từ Hai Giòng” hay “Of Two Lineages” một sự diễn giải của ông James về cổ tích vua Lạc Long Quân và bà Âu Cơ.
James Đinh, tác giả của tác phẩm nghệ thuật công cộng có tên “Từ Hai Giòng” hay “Of Two Lineages” (Hình: Đằng-Giao/Người Việt)
WESTMISTER, California (NV) – Đúng 11 giờ sáng Thứ Bảy, 20 Tháng Năm, lễ khai trương Góc Á Châu tại phía trước thương xá Phước Lộc Thọ được cử hành với sự tham dự của Thị Trưởng Trí Tạ và Nghị Viên Kimberly Hồ. Nhân vật chính của buổi lễ này là ông James Đinh, tác giả công trình nghệ thuật công cộng tại Góc Á Châu.
Tác phẩm nghệ thuật công cộng này có tên “Từ Hai Giòng” hay “Of Two Lineages” một sự diễn giải của ông James về cổ tích vua Lạc Long Quân và bà Âu Cơ.
Tuy nhiên, sự diễn giải này không phải ai cũng có thể dễ dàng hiểu được, cảm nhận được.
“Đâu, truyện cổ gì đâu? Tôi không hiểu gì cả,” ông Nguyễn Văn Luận, cư dân Westminster, thành thật nói.
Ông Nguyễn Văn Hữu, cư dân Westminster, cho biết: “Nói thiệt, từ nhỏ tới giờ, tôi lo làm lụng, kiếm chén cơm, cái áo cho nên không rành mấy chuyện này. Mấy ông nói đây là nghệ thuật thì tôi biết vậy. Buổi chiều, ra đây,có chỗ ngồi hóng mát là vui rồi. Tui không cần gì hơn.”
Bà Trần Thị Bích Hồng, cư dân Garden Grove, cho rằng: “Thiệt tình, hồi nãy thấy ghế màu xi-măng tui tưởng chưa làm xong nên không dám vô. Nói thiệt nha, nhìn Tượng Đài Việt Mỹ với tượng Đức Thánh Trần, tui còn biết đẹp xấu. Chớ nhìn mấy cái cây sắt này, tui như người mù mà không dám rờ voi. Rờ bậy bạ nó đá cái chết sao.”
Cô Tracy Trần, cư dân Westminster, nhận xét: “Tôi thấy mấy bức hình khuôn mặt ở băng ghế có màu xanh và mấy thanh kim loại có màu trắng. Chỉ có hai màu duy nhất ở đây, nghĩa là có ý đồ gì đó mà tôi chưa nghĩ ra. Từ từ, tôi sẽ biết thôi. Đây cũng là cái thú.”
Trong khi đó, họa sĩ Ann Phong, dân chuyên nghiệp về màu sắc, lại thấy ngay được ngụ ý của tác giả: “Màu xanh nước biển ở những chân dung tượng trưng cho giòng dõi Rồng, màu trắng tinh khôi của những thanh kim loại tượng trung cho giòng dõi Tiên.”
Họa sĩ Ann Phong bên bức chân dung của mình tại triển lãm “Từ Hai Giòng” hay “Of Two Lineages” của James Đinh (Hình: Ann Phong cung cấp)
Ông James giải thích: “Tôi không kể câu chuyện này theo nghĩa đen. Tác phẩm “Từ Hai Giòng” gồm hai yếu tố. Yếu tố đầu tiên là một quảng trường nhỏ hình vuông, tượng trưng cho thế giới của Lạc Long Quân. Khu quảng trường hình vuông được bao quanh bởi băng ghế xây bằng bê tông màu xám đậm. (Thời ấy, tổ tiên mình tin rằng thế giới hình vuông). Trên lưng của ghế có 100 bức chân dung, 50 của nam giới và 50 của phụ nữ, tượng trưng cho 100 người con nước Việt. Những bức chân dung này là của những người từ cộng đồng người Mỹ gốc Việt, được lấy từ các bộ sưu tập tại đại học UCI gọi là “Viet Stories: The Vietnamese American Oral History Project.”
Những chân dung này có màu xanh dương với biểu lộ cảm xúc khác nhau như buồn, vui, suy tư, lo lắng.
Ở giữa quảng trường có một tác phẩm điêu khắc cao 18 ft. Tác phẩm điêu khắc được làm bằng thép uốn cong và có 100 mặt. Tác phẩm điêu khắc màu trắng biểu tượng cho thế giới tinh thần, thiên đường của bà Âu Cơ. Mặc dù tác phẩm điêu khắc được làm bằng thép, có tính chất nhẹ nhàng, mang nữ tính so với nam tính nặng nề của quảng trường và băng ghế, tượng trưng cho Vua Lạc Long Quân.
Phần điêu khắc bằng thép này phảng phất hình dạng của thân cây tre với những lóng tre quen thuộc. Trên một góc nhìn, người ta có thể thấy đây như cái lồng đèn.
Nếu cho phép tầm nhìn của mình vượt thoát những bó buộc của nghệ thuật cụ thể, người ta có thể thấy những cây tre, tượng trưng cho bà Âu Cơ, như vươn lên cao tít trên mây, nơi ở của giòng giống tiên. Chính sự vươn lên này cũng chuyên chở ý tưởng luôn luôn vươn tới, một đức tính mang sự thành công đến cho cộng đồng gốc Việt mà tác giả muốn mô tả và ca ngợi.
Trong phạm vi hạn hẹp nơi một góc nhỏ trước Phước Lộc Thọ, ông James đã để cho óc sáng tạo của mình bay bổng và dùng hình tượng bằng thép và xi-măng để kể lại sự tích Lạc Long Quân, Âu Cơ qua ngôn ngữ trừu tượng của nghệ thuật đương đại.
Ông James kể: “Dự án nghệ thuật công cộng được Vietnamese American Cultural Alliance (VACA), khởi xướng. VACA là một tổ chức phi lợi nhuận, với mục đích kỷ niệm những thành tựu của người Mỹ gốc Việt từ năm 1975. Từ đầu năm 2015, họ khởi xướng, mời gọi các nghệ sĩ quốc tế cùng gởi khái niệm thiết kế để tham gia cuộc tuyển chọn này. Sau đó, họ lựa ra bốn người. Trong bốn người này, tôi may mắn được lựa chọn.”
Là một nghệ sĩ được giao phó trách nhiệm thiết kế một công trình nghệ thuật công cộng, ông James nghĩ trước hết, phải phục vụ cộng đồng.
Ông nói: “Ngay từ khi bắt đầu, tôi luôn luôn muốn tạo một không gian để cho mọi người sử dụng thay vì chỉ là một hình tượng mà người ta chỉ nhìn vào thôi. Theo tôi, khi mọi người được khuyến khích tham gia vào một tác phẩm nghệ thuật, họ sẽ tìm hiểu và có nhiều cảm nhận hơn. Vì thế, tôi đã thiết kế băng ghế để khuyến khích mọi người ngồi, suy ngẫm, hoặc nghỉ ngơi. Cây cũng được trồng xung quanh quảng trường để tạo ra không gian thân thiện hơn, và trong vài năm nữa, sẽ có bóng mát. Tôi hy vọng mọi người ở mọi lứa tuổi sẽ sử dụng không gian này, hoặc để xem các tác phẩm nghệ thuật hoặc chỉ để nói chuyện. Tôi tin rằng giao tiếp là rất quan trọng, và tác phẩm nghệ thuật này tạo ra một không gian thân mật, nơi mà người ta giao tiếp với nhau.”
Ông thêm: “Việc thiết kế ánh sáng cho tác phẩm cũng được xem xét cẩn thận. Tác phẩm điêu này có một ngọn đèn ở giữa chiếu sáng như một chiếc đèn lồng. Màu sắc đèn có thể được điều chỉnh qua ‘app’ trên điện thoại ‘smart phone’. Do đó, màu đèn của phần điêu khắc có thể được thay đổi để phản ánh các mùa hoặc ngày lễ.”
Ông Hồ Thanh Danh, cư dân El Monte, nói: “Tôi nghĩ đây là tác phẩm nghệ thuật trừu tượng đầu tiên được người Việt thiết kế và được người Việt khác đồng ý cho trưng bày.”
Ông James Đinh tốt nghiệp đại học UCI, chuyên ngành sinh học. Sau đó ông tốt nghiệp đại học UCLA với bằng cao học về sức khỏe cộng đồng, chuyên về dịch tễ học. Sau đó, ông theo học chương trình kiến trúc cảnh quan tại đại học UC Berkeley. Ông từng làm việc kiến trúc cảnh quan lớn ở nhiều nơi trên đất Mỹ.
“Sau hai năm để hoàn tất dự án “Từ Hai Giòng,” tôi muốn tập trung vào các dự án nhỏ hơn, cá nhân hơn. Ưu tiên hàng đầu của tôi trong tương lai gần là thiết kế và tân trang căn nhà cho hai vợ chống tôi,”ông James chia sẻ.
