"Theo sự phát triển, chơi Bonsai ngày nay rất thú vị và dễ hơn ngày xưa vì tin tức để quảng bá cho cách thức của lối 'chơi' cây kiểng này rất phì nhiêu."
GARDEN GROVE, California (NV) - Vào Chủ Nhật tuần qua, Hội Cây Kiểng Việt Nam vừa tổ chức buổi hướng dẫn cách thức trồng tỉa Bonsai tại tư gia hội trưởng ở Garden Grove. Khuôn viên này rộng được trưng bày rất nhiều loại cây kiểng, nhiều nhất là những tác phẩm Bonsai trông rất đẹp mắt, yên tịnh thích hợp cho những ai thích ngắm những tác phẩm cây kiểng ngoài thiên nhiên.
Ông Lê Quang Bình, hội trường Hội Cây Kiểng Việt Nam, cho biết hội thành lập năm 1998, tại Orange County, tại địa chỉ này, hiện nay có trên 100 hội viên. Thông thường hội họp mỗi tháng một lần vào Chủ Nhật của tuần lễ thứ ba, mỗi năm hội đều có tổ chức cuộc triển lãm để phục vụ cho cộng đồng người Việt ở đây.
Ông Vương Tuấn (phải) hướng dẫn cách tỉa cây Bonsai. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
Ông Bình chia sẻ: “Hội đã quy tụ một số anh em cùng sở thích muốn enjoy về cây kiểng. Ở Mỹ, sau một thời gian mình đi làm quá nhiều cho nên mọi người cần có những thời gian để nghỉ ngơi thoải mái, chính vì vậy mà những hội viên chung chí hướng tụ hợp lại để trao đổi kiến thức và lối 'chơi' cây kiểng để tăng thêm hương vị cho cuộc sống.”
“Trong hội có ban kỹ thuật để chịu trách nhiệm về việc hướng dẫn cho anh em kỹ thuật chăm sóc, cắt tỉa cây kiểng. Hàng tháng, chúng tôi có buổi sinh hoạt hội để hướng dẫn cho những hội viên mới và cũ tùy theo trình độ của mỗi người để biết cách nuôi trồng cây kiểng,” ông Bình cho biết thêm.
Ông Vương Tuấn, trưởng ban kỹ thuật, hướng dẫn một số thành viên của hội về việc cắt tỉa những cây Bonsai. Theo ông, Bonsai muốn cho càng ngày có thêm những đường nét thẩm mỹ thì mình phải siêng để ý về việc cắt tỉa cho tác phẩm được thêm gọn đẹp.
Bonsai còn có nghĩa là một kiểu dáng cây được nằm trong chậu cạn, kích thước thì nhỏ, nhưng một điều kiện phải có là trên cây nhỏ đó phải mang đủ dáng nét của cây cổ thụ giống như bên ngoài, nếu chúng ta dùng máy ảnh để chụp một cây Bonsai, đừng lấy hình của chậu thì mọi người sẽ không biết cây này đang ở trong chậu hay đang sống ngoài thiên nhiên.
Cảnh vườn cây kiểng của Hội Cây Kiểng Việt Nam. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
Ngoài những thành viên trong hội, có khoảng trên 10 người mới đến đây đầu tiên được ông Ðan Nguyễn, tổng thư ký của hội, hướng dẫn điều lệ gia nhập hội. Ông cũng thuyết trình về một vài kỹ thuật đầu tiên để bước vào thú vui trồng tỉa Bonsai.
Theo ông Ðan, nói đến nghệ thuật để trồng Bonsai thì cần rất nhiều thời gian. Hàng tháng, mỗi hội viên nhận được một bản tin đại khái là hôm đó mình sẽ sinh hoạt trên tiết mục gì hoặc làm món gì. Thông thường hội sẽ gởi cho những hội viên mới một bản căn bản nuôi dưỡng cây kiểng Bonsai gồm có cách thức nuôi dưỡng, tưới nước, phân bón, thuốc trừ sâu, vài nét căn bản của cây Bonsai, sau đó, nếu hội viên thích tìm hiểu thêm thì hội sẽ giúp hướng dẫn thêm nhiều chi tiết quan trọng nữa để vận dụng những sáng kiến cũng như những năng kiếu thẩm mỹ của mỗi người để truyền đạt đến những người khác.
Ông Ðan chia sẻ: “Theo sự phát triển, chơi Bonsai ngày nay rất thú vị và dễ hơn ngày xưa vì tin tức để quảng bá cho cách thức của lối 'chơi' cây kiểng này rất phì nhiêu. Muốn tìm hiểu về Bonsai, người ta chỉ cần lên Internet vào Bonsai.com thì sẽ có nhiều tiết mục hướng dẫn cách trồng tỉa và sẽ được thấy nhiều tác phẩm Bonsai trên thế giới.”
Ông nói thêm: “Cách thứ hai mọi người có thể liên lạc những hội trong thành phố của mình đang cư ngụ để xin vào hội viên thì cũng được họ sẽ hướng dẫn về cách thức chơi Bonsai. Thứ ba, người ta có thể mượn sách vở ở thư viện hoặc mua những loại sách hướng dẫn về Bonsai đem về nhà để nghiên cứu. Nhưng vấn đề quan trọng là họ có đam mê để đi theo nghệ thuật này hay không.”
Những người mới vào “nghề,” sau khi đã hiểu được căn bản, thì họ sẽ biết chủng loại của cây nào có thể làm Bonsai được. Ðiều quan trọng là phải tạo ra cái dáng nét của một loại cây được truyền đạt tư thế của Bonsai nằm như thế nào, thí dụ như cây có hình dáng thẳng đứng gọi là “trực cán” hay “upright.” Ðầu tiên, mình phải tìm hướng mặt trước của cây, rồi từ mặt trước đó, nhánh đầu tiên được định vị là bên trái hay bên phải chớ nhánh đầu tiên mình không nên định vị ở mặt trước hoặc sau của thân cây. Có thể ngắn gọn là khi bắt đầu tạo dáng của cây mình phải tạo cành trái phải, sau trước rồi mới đến đọt cây.
Ban tổ chức lớp hướng dẫn trồng tỉa Bonsai của Hội Cây Kiểng Việt Nam. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
Bonsai là một món ăn tinh thần, nên cũng tùy theo sở thích của từng người về tạo dáng cho Bonsai, thí dụ, người thích có vài tác phẩm để cho khu vườn trông dễ mến hơn, hoặc có những người thích xả áp lực hàng ngày bằng cách đi cắt tỉa Bonsai.
Thỉnh thoảng đời mình muốn có một khoảng không gian nhẹ nhàng để thư giãn, thích thú thiên nhiên thì Bonsai cũng là một trong những thú chơi cho chúng ta thực hiện được những điều đó. Hoặc cuối tuần chúng ta có thể mời bè bạn đến để chiêm ngưỡng về tác phẩm của mình.
Ðược biết, Bonsai được phát xuất từ Trung Hoa, sau khi du nhập qua Nhật thì được cập nhật và phát triển phổ biến rộng rãi. Là cây có kích thước nhỏ nhưng phải đầy đủ dáng nét cây cổ thụ đẹp, sống ngoài thiên nhiên và được trồng trong chậu cạn. Muốn làm được điều này nghệ nhân phải biết một số quy tắc kỹ thuật và mỹ thuật. Những người thưởng lãm nếu có một ít kiến thức về Bonsai thì khi thưởng thức tác phẩm sẽ nhiều thú vị hơn.
Gốc: là phần lớn của cây, bộ rễ xung quanh gốc đóng vai trò rất quan trọng, tạo sự cổ thụ, oai nghiêm, nếu rễ được lộ dần trên mặt đất thì cây có nét vững chắc bám vào lòng đất mẹ.
Thân: tính từ gốc lên ngọn, phần gốc của cây là phần lớn và thân nhỏ dần đến ngọn. Nếu gốc và thân được vẻ già cằn cỗi, (u nần, nứt nẻ hoặc có bọng...) cảm tưởng cây đã được sống lâu năm, già nua, đã từng bị gió mưa, để lại chứng tích chuỗi dài của thời gian bào mòn. Sự già nua của cây chứ không phải sự suy tàn của cây, cho nên cành lá phải được tươi tốt.
Cành: vị trí của cành mọc đúng chỗ góp phần hài hòa, cân đối toàn diện của cây. Tính từ gốc, cành đầu tiên là bên phải hoặc trái, rồi phía sau và trước (cành không mọc đối xứng hoặc song song với nhau, nên zích dắt cách khoảng), cành gần gốc dài nhất, những cành trên thì ngắn dần, tỏa ra đều đặn, không chồng chéo lên nhau, không che khuất thân cây.
Lá: lá tươi tốt biểu hiện sức khỏe của cây, lá không tươi tốt chứng tỏ cây đang xìu xìu ễnh ễnh cần tham khảo lương y, ban kỹ thuật, hoặc tham khảo cách nuôi dưỡng cây.
