Social distancing không mới.
Social distancing hay physical distancing đã trở thành biện pháp phổ biến trên toàn cầu khi COVID-19 lan rộng.
Căn cứ vào những đặc điểm của COVID-19, các chuyên gia dịch tễ khuyên mọi người nên giữ khoảng cách từ 4 feet đến 6 feet hoặc từ 1,5 mét đến hai mét khi tiếp xúc với người khác để giảm thiểu nguy cơ bị lây nhiễm loại virus này.
Social distancing không mới.
Theo Wikipedia thì nhân loại đã khuyến cáo nhau chú ý đến social distancing từ thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên để phòng ngừa bệnh hủi.
Cuối thập niên 2000, WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) cũng đã từng khẳng định, social distancing hết sức cần thiết để tự phòng vệ trước các loại bệnh truyền nhiễm với khoảng cách tối thiểu là một tầm tay.
Khi một loại bệnh truyền nhiễm nào đó bùng phát thành đại dịch, social distancing cùng với các giải pháp bảo vệ đường hô hấp, rửa tay thường xuyên là phương thức quan trọng kềm giữ đại dịch leo thang vì giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho cả cá nhân lẫn cộng đồng (1).
Chưa rõ vì sao một số người Việt giải thích social distancing là “cách ly xã hội” trong khi bản chất của biện pháp này chỉ là đừng xáp lại gần ai.
Có thể vì diễn đạt social distancing là “cách ly xã hội” nên khi Thủ tướng Việt Nam ban hành Chỉ thỉ 16 (đặt định một số biện pháp khẩn cấp để phòng, chống COVID-19), “cách ly xã hội” đã gây ra nhiều chuyện “dở khóc, dở cười” vì chính quyền nhiều địa phương dùng đủ thứ vật liệu chặn đường, cấm lưu thông từ nơi này đến nơi khác, rượt bắt những người “dám” ra khỏi nhà bất kể lý do,… cũng vì vậy, chỉ ba ngày sau khi Chỉ thị 16 có hiệu lực, Văn phòng Chính phủ phải gửi công văn hỏa tốc, giải thích “cách ly xã hội” không phải là… cách ly (2)!
Để dễ hình dung thiên hạ áp dụng cũng như thực thi social distancing thế nào trong phòng, chống COVID-19, có lẽ nên ngó qua Đức một chút.
Đó cũng là cách đối chiếu để nhận thức và điều chỉnh lại việc ứng dụng social distancing tại Việt Nam, tránh tạo ra “cách ly xã hội” với những xáo trộn không đáng như đã thấy…
Chính phủ Đức tuyên bố thực thi social distancing từ 22 tháng 3 cho đến 5 tháng 4.
Theo đó, trừ những cá nhân sống chung một nhà, khi ra khỏi nhà, mỗi người phải tự giác giữ khoảng cách 1,5 mét với những người khác.
Những dịch vụ không thiết yếu như xăm, cắt tóc, massage,… không bảo đảm được yêu cầu này phải đóng cửa ngay lập tức (3).
Đó là yêu cầu của chính phủ liên bang còn trên thực tế, một số tiểu bang như Bavaria – tiểu bang dẫn đầu về số người nhiễm và số người chết do COVID 19 – đã yêu cầu thực thi social distancing cả tuần trước khi Thủ tướng Đức yêu cầu thực thi social distancing trên toàn quốc.
Sau lệnh thực thi social distancing của liên bang, bang Saxony chỉ cho phép rời khỏi nhà nếu có nhu cầu thiết yếu (đi chợ, khám bệnh, lấy thuốc).
Bang North Rhine-Westphalia nâng khoảng cách khi áp dụng social distancing từ 1,5 mét lên 2 mét và ấn định mức phạt đối với vi phạm về social distancing là 25.000 Euro (khoảng 27.000 USD)…
Ngày 1 tháng 4, Thủ tướng Đức nới rộng thực hiện social distancing cho đến 19 tháng này (4).
Thực thi social distancing tạo ra rất nhiều bất tiện trong sinh hoạt. Ông Cường Nguyễn, một người Việt cư ngụ ở thành phố Offenbach, bang Hessen đưa ra một ví dụ để dễ hình dung về những bất tiện ấy:
Tùy diện tích, mỗi chợ chia khách thành những nhóm nhỏ đủ để các thành viên trong nhóm giữ được khoảng cách qui định khi mua sắm. Nhóm này ra thì nhóm kia mới được vào.
Đó là bất tiện thứ nhất, phải xếp hàng chờ tới lượt vào chợ…
Bất tiện thứ hai là lối đi trong các chợ chỉ rộng chừng 1,5 mét thành ra phải chờ người vào trước mình lựa – lấy xong những mặt hàng họ cần và di chuyển thì mình mới bước tới được.
Khi thanh toán cũng phải giữ khoảng cách y hệt như vậy. Để bảo vệ nhân viên thu ngân – do tính chất công việc, không thể giữ khoảng cách an toàn với khách hàng – người ta dựng lên những tấm kính, tách họ và khách hàng thành hai bên…
Đó là lý do dù các chợ rất vắng nhưng thời gian mua sắm trong chợ lại dài hơn nhiều so với bình thường và đó cũng là lý do dù không bị cấm đi chợ nhưng nếu không thật sự cần thiết, người ta tự hạn chế đến chợ và những nơi đông người như bưu điện vì ở đâu cũng thế…
Xưa nay, người Đức vốn đã nổi tiếng về tôn trọng kỷ cương.
Tuy nhiên không phải là không có những cá nhân thích xé rào và cách hành xử của hệ thống công quyền Đức cũng rất Đức: Rạch ròi, nghiêm khắc.
Tuần trước, bốn quân nhân Mỹ đóng trong một căn cứ ở Ramstein thuộc bang Rheinland-Pfalz bị phạt mỗi người 100 Euro vì không ngụ trong cùng một nhà nhưng ngồi chung xe khi đi chợ – vi phạm social distancing (5).
Không chỉ phạt tiền (tùy tính chất và tùy bang, tiền phạt dao động trong khoảng từ một vài trăm đến vài ngàn Euro), vi phạm social distancing có thể bị tống giam.
Vừa có một thanh niên 27 tuổi ở Landshut, bang Bavaria bị phạt tù một tuần do vi phạm social distancing đến lần thứ ba.
Anh chàng này bị cảnh sát bắt ba lần về cùng một lỗi: Không giữ khoảng cách qui định khi hút thuốc, uống bia, tán dóc với bạn bè cho đỡ buồn vì phải quẩn quanh suốt ngày trong nhà.
Chú thích
(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Social_distancing
(2) https://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/cach-ly-xa-hoi-bai-bo-ngay-viec-ngan-cam-nguoi-xe-qua-lai-dia-phuong-630570.html
(3) https://www.dw.com/en/what-are-germanys-new-coronavirus-social-distancing-rules/a-52881742
(4) https://www.dw.com/en/coronavirus-germany-extends-social-distancing-restrictions-until-april-19/a-52983855
(5) https://www.stripes.com/news/violating-virus-restrictions-in-germany-could-lead-to-fines-jail-time-military-disciplinary-action-1.624762
