Toàn cả một lũ cực kỳ phản động . Ông mà báo cáo , thì cả bọn đi tù cải tạo mục xương , mút mùa...
( Truyện nầy được viết sau một buổi nói chuyện tiếu lâm với 3 ông bạn , một từ Ba Lan , một từ Nga Xô và ông khác từ xứ Nicaragua . Ba xứ nầy trước kia theo xã hội chủ nghĩa . ) .
Từ miền Nam ra Bắc , năm 1945 ông Tý đang miệt mài đèn sách tại đại học Hà Nội , hy vọng ra trường được bổ dụng làm quan tham tá , thì xếp bút nghiên theo tiếng gọi của sông núi . Cầm súng đánh đuổi giặc Tây đang trở lại , để dành độc lập cho quê hương . Năm 1954 nước Việt Nam chia cắt ra hai miền , ông đi tập kết ra Bắc . Năm 1975 , sau khi miền Bắc chiến thắng trong cuộc nội chiến tương tàn do súng đạn ngoại bang cung cấp và thúc dục , ông hân hoan trở về . Trong trí tưởng tượng của nhiều người bà con giòng họ , thì ông là một kẻ anh hùng oai phong lẫm liệt , cưỡi ngựa chiến , mang chiến bào , cầm gươm báu sáng ngời chỉ vào thiên địa hiên ngang . Nhưng họ thất vọng , vì thấy ông , mặt mày bủng beo hốc hác , tiều tuỵ , chân mang dép râu , đầu đội nón cối sờn mục và áo quần nhàu nát lụng thụng màu phân ngựa .
Trong một bữa ăn đoàn viên do bà chị ông tổ chức . Một người cháu trẻ tuổi hỏi :
« Trong chế độ Cộng Sản , thanh thiếu niên có quyền yêu đương không ? » .
Ông cười đáp :
« Được chứ , đó là tự do cơ bản , ai cũng có quyền , nhưng phải báo cáo và thông qua tổ chức . Được tổ chức cho phép thì tha hồ , Nhưng nếu tổ chức không chấp thuận , thì không nên tiếp tục tình yêu sai trái đó » .
Đứa cháu nhún vai cười mĩm . Hỏi tiếp :
- « Thưa chú , người ta nói rằng , chế độ tư bản bất công , người giàu kẻ nghèo chênh lệch . Chế độ Cộng Sản tạo được công bằng gần như tuyệt đối , là mọi người đều khốn khổ bần cùng như nhau . Ngoại trừ một nhóm đảng viên cao cấp . Có đúng như vậy không ? » .
- « Tuyên truyền phản động . Nhưng có lẽ không phải là không có cơ sở . » .
Ông Tý gắp một mớ cá lòng tong kho tiêu vào chén . Ông hỏi :
« Cá nầy là cá gì mà ngon quá . Kho tiêu cay , ăn thấm miệng . » .
Bà chị dâu ông cười và trả lời :
- « Đây là cá lòng tong » .
- « Cá lòng tong lá cá gì ? » .
- « Là một loại cá voi , đã được sống trong xã hội chủ nghĩa lâu năm . » .
Cả nhà đều cười . Ông Tý đỏ mặt , nhưng không muốn tranh luận làm chi với những người mà ông cho là cực kỳ phản động . Ông Tý hỏi ;
- « Ở đây có ai biết cái khác nhau giữa xã hội chủ nghĩa với tư bàn chủ nghĩa ? Tại sao ta xây dựng xã hội chủ nghĩa ? » .
Đứa cháu lại nghiêm mặt và trả lời :
- « Trong tư bản chủ nghĩa , thiểu số tư nhân giàu có bóc lột nhân dân lao động . Trong xã hội chủ nghĩa , thiểu số của thiểu số đảng viên cầm quyền bóc lột toàn nhân dân , triệt để và khốc liệt hơn . Xã hội chủ nghĩa được xây dựng nên , cho người người được dịp làm biếng hơn , phè hơn , hoặc không làm chi cả cho khoẻ ."
Ông Tý chưa kịp phản ứng thì bà chị dâu lại hỏi :
- « Tôi đố chú , nói được sự khác nhau ở dưới địa ngục tư bản , và địa ngục Cộng Sản ? » .
Ông Tý lung túng :
- « Tôi không biết . Chị nói cho tôi nghe với » .
- « Dưới địa ngục tư bản , người có tội phải nhảy bàn chông , và tắm vạc dầu . Dưới địa ngục xã hội chủ nghĩa , cũng như vậy , nhảy bàn chông và tắm vạc dầu .
Nhưng rất nhiều khi , thiếu chông , và thiếu dầu , nên chỉ nhảy sàn đất , và tắm không khí mà thôi . » .
Cả nhà cùng cười . Ông Tý nói :
- « Thật là phản động và bôi bác . » .
Đứa cháu gái kêu ông Tý bằng cậu nói :
- « Cậu biết không ? Cách nay nhiều năm , trước thời chiến tranh , có một ông già nhà giàu vào một tiệm bách hoá và trả tiền mua hết tất cả hàng hoá trong tiệm , nhưng không mang về , để lại tặng không cho các khách hàng đến sau ông , họ khỏi trả tiền . Chủ tiệm cười , sung sướng đồng ý . Ông già bắc ghế ngồi trước cửa tiệm xem chơi . Sau khi vài người khách vào tiệm mua , được cho không khỏi trả tiền , thì dân chúng ào ào kéo đến . Mười lăm phút sau , cả cái tiệm thành đống rác , đổ vỡ tan hoang . Ông già ngồi cười . Chủ tiệm mếu máo hỏi ông già rằng : « Ông có thù ghét chi tôi không mà hại tôi đến thế ? Tan nát cái tiệm rồi . Từ nay làm sao buôn bán chi được nữa ? Ác chi mà ác đến thế ông ơi ! Tại sao thế ? « Cụ già chậm rải giải thích : « Tôi đã già quá . Tôi biết không thể sống cho đến ngày Cộng Sản vào đây . Tôi muốn được thấy tận mắt thế nào là xã hội Cộng Sản » . » .
Bố của cháu gái lườm mắt nhìn con và nói :
« Để cho cậu của con ăn ngon miệng , nói chi ba cái chuyện tào lao mà nghẹn họng , nuốt không vô . Ngày vui đoàn tụ mà . » .
Đứa cháu gái trả lời :
« Nhưng con không ưa chế độ , xã hội đó . » .
Ông Tý nhìn đứa cháu gái và nói :
« Cậu hỏi con rằng , trong xã hội tư bản , con có thể bỏ việc mà đi chơi bất cứ khi nào con muốn không ? » .
« Không bao giờ » .
« Trong xã hội tư bản , con có thể lấy phương tiện , vật liệu của sở về xây nhà riêng không ? » .
« Không bao giờ » .
Ông Tý dồn tiếp :
" Trong xã hội tư bản , con có thể dùng thời giờ của sở để xây nhà riêng không ? » .
« Không bao giờ . » .
« Chú cho con biết , trong xã hội chủ nghĩa , mọi người đều làm được những điều đó . Thế thì tại sao con không ưa thích xã hội chủ nghĩa ? » .
Một đứa cháu khác hỏi tiếp :
" Đọc nghị quyết của đảng Cộng Sản , cháu thấy họ viết rằng : 'Trước đây chúng ta đang đứng trên bờ vực . Từ đó đến nay , chúng ta đã tiến được nhiều bước vượt bực’ . Đứng trên bờ vực mà tiến được nhiều bước vượt bực , thì có lộn mèo xuống hố hay không ? Trong bài diễn văn gần đây , đồng chí Tổng Bí Thư có đọc : "Chế độ Cộng Sản đang ở chân trời" . Có nghĩa là sao ? » .
Thằng cháu nhỏ khác cười giải thích :
« Chân trời là cái ranh giới trông vào thì thấy như mặt đất giáp trời . Nhưng càng đi đến , thì càng xa , và không bao giờ gặp cả . » .
Ông Tý đang nuốt miếng thịt heo béo bùi mà nghẹn họng , đưa tay vuốt ngực , ho hen . Bà chị dâu lại hỏi :
« Tôi đố chú , nếu chế độ Cộng Sản thành lập được giữa sa mạc Sahara , thì chuyện gì sẽ xẫy ra sau đó ? » .
« Tôi không biết » .
« Thì chỉ trong vài năm thôi , sa mạc sẽ thiếu cát , và phải nhập cảng cát . Tương tự Liên Xô , là một xứ nông nghiệp , mà mấy chục năm qua phải nhập cảng lương thực . » .
Bà chị dâu nhìn ông Tý mà hỏi thêm :
« Chú nói ở miền Bắc , dân chủ gấp vạn lần các xứ tư bản . Thế thì chú có thể đứng ở lăng Bác Hồ , kêu tên bác ra mà chữi bác ngu hay không ? » .
Ông Tý nhìn mọi người , rồi nói :
« Tôi có thể làm điều ghê gớm hơn nữa , mà chẳng sợ rắc rối , chẳng ai bắt bớ tôi » .
« Điều gì ? » .
« Tôi có thể ra ' ị' trước lăng Bác , mà không ai làm gì tôi cả . Dân chủ quá đi chứ ? » .
« Có thật không ? » . Bà chị dâu tròn mắt ngạc nhiên hỏi .
Ông Tý cười bí hiểm , nói :
« Cứ 'ị' mà đừng tuột quần xuống thì thôi . Ai mà bắt bẻ ? » .
Đang ngồi ăn , bỗng nghe tiếng đạn đại bác bắn đì đùng . Bà chị dâu sợ hãi , hỏi ông Tý :
« Có chuyện chi mà bắn súng dữ vậy ? Có gì nguy hiểm không ? » .
Ông Tý giải thích :
« Đồng chí Bí Thư thành phố Mát-cơ-va qua thăm , tham quan ngoại giao . » .
Bà chị nhăn mặt nói :
« Thế thì không ai bắn giỏi cả hay sao , mà bắn hoài không trúng ông ấy ? » .
Chị ông Tý xen vào câu chuyện :
‘Nầy cậu Tý , tôi nghe nói , khi hấp hối , bác Hồ nói với đồng chí Tổng Bí Thư rằng : « Ta lo lắm , liệu nhân dân có theo anh hay không ? » . Đồng chí Tổng Bí Thư trả lời : « Chắc chắn theo » . Bác hỏi : "Có chắc không , nếu họ không theo thì sao ?" Đồng chí Tổng Bí Thư trả lời rất rành mạch rằng : « Bác đừng lo . Họ phải theo tôi , nếu ai không theo tôi , thì tôi cho họ đi theo bác ngay . » . Chuyện nầy có thật hay không ? » .
Ông Tý lắc đầu nói :
« Những chuyện bí mật của nhà nước như thế , chúng tôi không được quyền biết đến , và không ai được quyền tiết lộ . » .
Một đứa cháu trai đặt câu hỏi :
« Thưa chú , chắc chú chưa quên ông Adam là tổ phụ loài người , như đã chép trong Thánh Kinh . Theo chú thì ông Adam là người nước nào ? » .
« Chú đã theo đảng Cộng Sản và bỏ đạo từ lâu . Không còn biết ông Adam là ông nào , và là người xứ nào nữa . Thế thì cháu nghĩ ông ta là người xứ nào ? » .
« Ông ấy là người Liên Xô ạ . » .
« Sao vậy ? » .
« Vì ông ấy trần truồng , không có được một cái khố che mông , và trên tay chỉ có một trái táo , mà vẫn tin tưởng là đang sống tại thiên đàng ! » .
« Khỉ , khỉ , bọn mầy đã bị Mỹ nguỵ đầu độc tư tưởng . Cần phải được đi cải tạo thay đổi tư duy , có cái nhìn đứng đắn hơn về xã hội chủ nghĩa ưu việt . Các cháu có biết không , nước ta đang tiến nhanh , tiến mạnh , tiến vững chắc lên xã hội chủ nghĩa . Chỉ một thời gian ngắn nữa , chúng ta sẽ vượt lên , và đi trước cả nước Mỹ nữa » .
« Thưa chú , cháu đề nghị đi ngang nước Mỹ thôi , đừng đi trước họ » .
« Sao vậy ? » .
" Bởi mình mà đi trước , họ thấy cái quần rách nát lòi mông của mình thì kỳ lắm , xấu hổ"
Cả nhà cùng cười vang . Ông Tý cũng cười theo .
Một đứa cháu nói :
« Chú đã nghe chuyện của bác Hai chưa ? Bác Hai ra miền Bắc làm việc từ trước khi có chiến tranh . Không có tội gì cả , nhưng bác bị bắt giam . Vị cai tù hỏi bác bị kết án bao nhiêu năm , vì tội danh gì ? Bác trả lời là bị kết án mười năm và không có tội danh gì cả . Ông cai tù trợn mắt lên , mắng rằng : "Láo khoét , thường thường , không có tội gì cả , thì chỉ bị kết án có bốn năm mà thôi ." Vợ bác ở nhà , gởi thơ vào trại tù than thở là không có ai xới đất làm vườn để trồng khoai . Bác gởi một thơ ngắn về nhà , ghi : « Chôn ở trong vườn » . Tuần sau , vợ bác gởi thơ lên , đại ý nói công an đã xới , đào khắp vườn , không bỏ sót một tấc đất nào cả . Bác gởi thơ về rằng : "Vườn đã được xới xong , chờ chi nữa mà không trồng trọt ."
Ông Tý gắt lên :
« Toàn cả chuyện bố láo . Nhưng chuyện sau đây , thì có thật . Có một anh cán bộ sở tôi , chạy gấp về nhà , thấy bà vợ đang nằm trên giường với một người đàn ông lạ . Anh gào lên rằng , bà chẳng được cái tích sự gì cả , giờ nầy mà còn nằm đó . Bà có biết trên cửa hàng lương thực đang bán khoai mì , chỉ còn lại mấy chục kí . Không chạy mau lên thì người ta mua hết bây giờ . » .
Bà chị ông Tý nói :
« Khi bác Hồ mất , cậu biết chuyện gì xẫy ra không ? » .
« Không . Chuyện gì thế ? » .
« Hôm ấy chú Huy trực . Có người kêu điện thoại vào xin được nói chuyện với Bác . Chú bảo bác đã qua đời . Một lúc sau , người ấy kêu điện thoại lại và được trả lời như cũ . Người đó kêu thêm hai ba lần nữa . Bực quá , chú Huy gắt lên : « Tôi đã nói , Bác chết rồi . Ông không nghe , không hiểu sao ?" Bên kia đáp rằng : « Tôi nghe 'đã' cái lỗ tai quá , nên kêu đi kêu lại nghe thêm cho sướng tai » . Thế thì chú Huy chưa kể chuyện nầy cho nghe sao ? » .
Khi bữa cơm gần tàn . Ông Tý nói với các cháu :
« Các con phải tích cực phấn đấu để sau nay được vào đoàn , vào đảng . May ra mới ngóc đầu lên được . » .
« Vâng , chúng cháu sẽ đi khám bệnh thần kinh trước . Đứa nào bị bệnh nặng , sẽ xin gia nhập đảng . Người ta kể rằng , khi gặp khó khăn , chính trị bộ bên Liên Xô cho người ngồi đồng , gọi hồn ông Các-Mác lên để vấn kế . Khi nhập đồng , thì hồn khóc rủ rượi . Hồn chỉ nói một câu , là cho gởi lời xin lỗi đến toàn thể nhân dân lao động khắp các xứ xã hội chủ nghĩa trên thế giới ? » .
Một người bà con hỏi , trong xã hội chủ nghĩa , thiên hạ có thích chuyện tiếu lâm hay không ? Ông Tý thành thực trả lời :
« Nhiều người kể chuyện tiếu lâm , châm biếm mà bị tù đông lắm . Lần nọ , tôi gặp một anh chánh án nhân dân , đi ra khỏi toà và cười rũ rượi , cười chảy nước mắt . Tôi hỏi sao vậy ? Anh nói là vừa nghe một chuyện khôi hài tuyệt vời . Tôi yêu cầu anh kể lại . Anh quắc mắt lên hỏi tôi đã điên chưa mà yêu cầu anh kể . Vì người kể câu chuyện đó , vừa bị anh kết án mười năm tù lao động khổ sai . » .
Một bà hỏi ông Tý :
« Có phải trong xã hội chủ nghĩa , thời gian qua mau hơn trong tư bản chủ nghĩa không ? » .
« Chị muốn nói gì ? » .
" Tôi đọc , thấy báo cáo của các hợp tác xã nông nghiệp , họ đạt thành tích thi đua , khoai sắn chỉ trồng qua đêm là đã gặt hái được . Thế nghĩa là sao ? Làm được phép tiên sao ? » .
Ông Tý gật gù :
« Báo cáo thành tích thì phải làm vậy . Không ai làm khác cả . Đó là cách khôn ngoan nhất để sống còn . Cấp trên họ cũng biết sự thực ra sao , nhưng họ lại muốn được thấy những báo cáo đó mà thôi » .
Bà chị ông Tý lắc đầu bực mình nói :
" Cậu bảo rằng xã hội Cộng Sản đã làm được những điều tốt đẹp cho con người . Tốt đẹp ở đâu , cậu cho tôi xem vài thí dụ đi . » .
Ông Tý bóp trán rồi trả lời :
« Ví dụ như chị Năm Lài , trước kia mù chữ , đi chân đất , chuyên nghề chữi mướn , đánh ghen thuê . Bây giờ là Chủ Tịch hội phụ nữ yêu nước . Anh Tám Râu , thất học , nghèo không có quần xà lỏn mà mang , bây giờ đã có dép râu đi , và làm trưởng ban tuyên huấn giáo dục huyện . Và đồng chí Mười Búa , trước đây đâm thuê chém mướn ở bến xe , làm nghề hoạn heo , ai thấy cũng khinh bỉ , nhỗ nước bọt . Nay đã là một thành viên trong Bộ Chính Trị . Đó , cái siêu việt của xã hội chủ nghĩa , chị thấy chưa ? » .
Bà chị ông Tý nheo mắt nhìn kỹ , và hỏi ông :
« Nầy , cậu bị thương tích trong trận đánh nào , mà bây giờ cái đầu cậu cứ gật gật mãi , và tay cậu cứ đưa lên , đưa xuống hoài vậy ? » .
Ông Tý cười bẻn lẻn thú nhận :
« Tôi làm đại biểu nhân dân ở quốc hội . Cứ gật đầu và dong tay nhất trí hoài nên thành tật , nay không thế nào chữa khỏi được . » .
Bà chị hỏi :
« Tại sao cậu lại binh vực và kính mến và thương yêu lão Ba Dừa ? Lão đánh đập vợ mỗi ngày , tống cổ mẹ ra đường , lấy trộm tài sản nhà nước , chơi cờ gian bạc lận , hiếp dâm con bé bán vé số . Có gì mà cậu binh vực hắn thế ? » .
« Dù gì đi nữa , đồng chí Ba Dừa cũng là một người Cộng Sản chân chính , nên tôi binh vực và kính trọng . » .
Một giọng con gái rụt rè hỏi :
« Nghe nói ở bên Liên Xô vĩ đại hàng năm có thi đua kể chuyện tiếu lâm phải không ? » .
« Có . Người kể chuyện hay nhất , được lảnh giải 20 năm đi đày , người lảnh giải nhì được 15 năm , người lảnh giải an ủi được 10 năm . Tất cả đếu được đi lao động khổ sai bên Silberia . » .
Đứa cháu cười và hỏi :
« Theo chú , thì ai là người theo , ai là người chống Cộng Sản ? » .
« Người theo Cộng Sản là người cố tình như « tin » . vào Mác và Lê-Nin . Người chống lại Cộng Sản , là người « hiểu » . rõ Mác và Lê-Nin . » .
Buổi cơm đoàn tụ đã chấm dứt từ lâu , ông Tý cáo từ ra về . Ra khỏi cửa nhà , ông lẩm bẩm :
« Toàn cả một lũ cực kỳ phản động . Ông mà báo cáo , thì cả bọn đi tù cải tạo mục xương , mút mùa . » .
