Henriette BÙI QUANG CHIÊU (1906-2012)

                                                                                                  Tin buồn

                                                                                       Chúng tôi được tin nữ bác sĩ

                                                                                       Henriette Bùi Quang Chiêu

                                                                          đã từ trần ngày 27.4.2012 tại Paris, thọ 105 tuổi. 

                      Lễ tang sẽ cử hành vào lúc 10g30 sáng thứ năm 10.5.2012 tại Phòng lớn Đài hỏa táng nghĩa trang Père-Lachaise (Paris 20).

                                                                          Diễn Đàn xin thành thực chia buồn với tang quyến.

                                                                                                       ------------

 Henriette Bùi Quang Chiêu
(trích Bách khoa toàn thư Wikipedia)

Henriette Bùi Quang Chiêu (1906-2012) là một nữ bác sĩ người Việt. Bà được biết đến là nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam.[1]

Thân thế

Bà sinh ngày 8 tháng 9 năm 1906, là con gái thứ trong một gia đình người Việt giàu có mang quốc tịch Pháp ở Nam Kỳ. Thân phụ của bà là Nghị viên Bùi Quang Chiêu, một chính khách có tiếng ở Nam Kỳ thời Pháp thuộc. Thân mẫu bà là Vương Thị Y, thuộc một gia đình giàu có người gốc Hoa.[2]

Tuy nguyên quán ở trong Nam, bà lại được sinh ra ở Hà Nội và lớn lên ở Sài Gòn. Thuở nhỏ, bà học Trường St Paul de Chartres, tức Trường Nhà Trắng tại Sài Gòn.
Năm 1915, bà thi vượt cấp và đậu bằng Certificat sớm 2 năm. Sau đó, bà vào học trường Collège des Jeunes Filles, sau là Lycée Marie Curie.

Bà sang Pháp du học năm 15 tuổi. Một năm sau đó, thân mẫu bà qua đời vì bệnh lao phổi. Có lẽ điều này càng cố thêm nguyện vọng theo ngành y của bà. Việc học của bà bị gián đoạn một năm vì bệnh đau mắt (trachoma), tuy nhiên đến năm 1926, bà cũng tốt nghiệp bậc trung học tại Lycée Fenelon ở Paris.

Y nghiệp

Biệt thự nguyên thủy nơi làm trường sở cho Trường Đại học Y khoa Sài Gòn, nay nằm trong khuôn viên Bảo tàng Chứng tích chiến tranh

Năm 1927, bà theo học Đại học Y khoa Paris (tiếng Pháp: Faculté de Médecine de Paris) thuộc Đại học Paris. Là phụ nữ người Việt, sự hiện diện của bà trong trường chuyên môn ở Pháp là một bước đột phá trong hệ thống giáo dục chính quốc tại Pháp thời bấy giờ. Cũng trong thời gian học tại Đại học Paris, bà quen biết với nhiều người Việt đang học tại đây, đặc biệt là một sinh viên trẻ đang theo học ngành cầu đường là Nguyễn Ngọc Bích, con trai Đốc phủ sứ Nguyễn Ngọc Tương.

Năm 1934, bà bảo vệ luận án tốt nghiệp xuất sắc, được hội đồng giám khảo khen ngợi và tưởng thưởng huy chương. Khi trở về Việt Nam năm 1935 bà nhậm chức trưởng khoa hộ sinh ở Chợ Lớn. Với khí khái độc lập, bà bị các y sĩ người Pháp gây khó dễ. Cách cư xử của bà biểu hiện quan niệm bình đẳng, bình quyền giữa nam và nữ, cũng như bình quyền chủng tộc giữa người Việt và người Pháp.

Cũng trong năm 1935, bà lập gia đình với luật sư Vương Quang Nhường[3], Tiến sĩ Luật khoa đầu tiên của người Việt, một đảng viên Đảng Lập hiến Đông Dương. Tuy nhiên chỉ không đầy 2 năm sau, hai người ly hôn vì khác biệt trong cách sống. Bấy giờ, việc một người đàn bà ra tòa xin ly dị chồng vào lúc đó được người Việt Nam xem như là một chuyện không thể nào tin được, nhất là một người trong gia đình danh giá như gia đình ông Bùi Quang Chiêu.

Cuối năm 1945, một sự kiện bất hạnh ập đến gia đình bà. Thân phụ và 3 người anh em trai của bà bị những phần tử quá khích của Việt Minh kết tội phản quốc và thủ tiêu. Người bạn thân thiết của bà là Kỹ sư Nguyễn Ngọc Bích, bấy giờ đang giữ chức Khu bộ phó Việt Minh bị chính quyền Pháp bắt được và bị kết án tử hình. Nhờ sự vận động của bà và các bạn bè cũ tại Pháp, Kỹ sư Nguyễn Ngọc Bích thoát án, nhưng phải rời khỏi Việt Nam và sang sống tại Pháp. Về sau, ông bà sống với nhau như vợ chồng cho đến khi ông qua đời.

Một đóng góp đáng kể nữa của nữ bác sĩ Henriette Bùi Quang Chiêu là việc hiến tặng biệt thự tư gia của bà số 28 đường Testard[4] làm cơ sở cho Trường Đại học Y khoa Sài Gòn thuộc Viện Đại học Sài Gòn.[5]

Năm 1971 bà sang lại Pháp hành nghề y cho đến khi về hưu năm 1976.

Cuối đời

Năm 2011, đã 105 tuổi, bà vẫn còn khoẻ và minh mẫn [6]. Bà mất ngày 27 tháng 4 năm 2012 tại Paris, thọ 105 tuổi.[7]

Tham khảo

    ^ Nguyên Hương Nguyễn Cúc. Sài-gòn 300 năm cũ. Dallas: Tiếng Sông Hương, 1999. tr 248
    ^ "Colonial Cholon"
    ^ Gisele Bousquet và Pierre Brocheux. Viêt-Nam Exposé. Ann Arbor, MI: University of Michigan, 2002. tr 290-308
    ^ Sau năm 1955 đổi là đường Trần Quý Cáp
    ^ Lịch sử Trường Đại học Y khoa Sài Gòn
    ^ Thăm nữ bác sĩ Việt đầu tiên tại Pháp - Henriette Bùi Quang Chiêu
    ^ Nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam đã tạ thế