“Mỹ nhân tự cổ như danh tướng...” Người đẹp xưa nay không để nhân gian thấy mình bạc đầu vì thường mất sớm.

 Ðấy là quan niệm của người xưa, khi mà tuổi thọ trung bình của con người thật ra rất ngắn. Nhưng mà Elizabeth Taylor là một ngoại lệ.

Nếu có đọc thơ Việt, Liz Taylor sẽ phải... chuyện trò với Mai Thảo về bài “Dỗ Bệnh” của ông:

Mỗi lần cơ thể gây thành chuyện
Ta lại cùng cơ thể chuyện trò
Dỗ nó chớ gây thành chuyện lớn
Nó nghĩ sao rồi nó lại cho

Bệnh ở trong người thành bệnh bạn
Bệnh ở lâu dài thành bệnh thân
Gối tay lên bệnh nằm thanh thản
Thành một đôi ta rất đá vàng

Người ta cứ nói đến bảy ông chồng qua tám cuộc hôn nhân, nhưng khi ra đi, Liz Taylor chỉ còn đá vàng với bệnh.

Người đẹp gắn bó với bệnh tật từ rất sớm. Năm 1944, ở tuổi 12, nàng ngã ngựa năm lần khi đóng phim National Velvet. Bị lệch cột xương sống với nhiều chứng tật khác về xương nên nàng bị mổ nhiều lần.

Sóng gió trong đời sống tình cảm cũng khiến Liz ngã bệnh, nghiện rượu và ma dược, ngoài chứng tiểu đường và có thể còn bị ung thư phổi. Nàng đã qua nhiều cuộc giải phẫu, tim óc gì cũng đã làm quen với dao mổ.

Vậy mà con người như thế vẫn tồn tại như một huyền thoại và chỉ ra đi khi đã gần tám chục.

Chúng ta không mường tượng được những năm tháng “dỗ bệnh” của nàng. Sức phấn đấu và mê say đời sống là điều gì đó rất thầm kín của Liz mà mình chỉ có thể cảm nhận được nếu nhìn qua vầng hào quang lóng lánh ở bên ngoài.

Liz Taylor là nhân vật mà ai trong chúng ta cũng có một chút kỷ niệm gắn bó, với các tác phẩm điện ảnh đã được xem khi ở nhà hoặc những hình ảnh tin tức tràn ngập về một cuộc đời rất lạ khi mình đã ra tới bên ngoài.

Từ nhiều năm nay, chúng ta cũng chờ tin người đẹp ra đi, tuổi tác và sức khỏe như vậy và đời người vốn dĩ có hạn thì chẳng có gì là vĩnh cửu được. Nhưng khi nghe tin vào ngày 23 thì cũng có bâng khuâng, ngậm ngùi....

Với nhiều người, Liz Taylor đến với chúng ta rất sớm.

Khi còn ở tuổi thiếu nhi, Quỳnh Giao háo hức lắm khi Mẹ cho phép đi xem ciné. Phim gì, đi xem với ai và tiền đâu là câu hỏi của cụ. Vì bà mẹ không cho xem phim tình cảm, nên thỉnh thoảng chỉ được dẫn bầy nhi đông gồm bốn đứa em nhỏ tuổi từ 9 tới 5 đi xem phim cao bồi hay đánh kiếm loại có hậu mà thôi.

 Những tài tử đẹp mê hồn như Liz Taylor, Ava Gardner, Grace Kelly, Vivien Leight hay Susan Hayward thì được chiêm ngưỡng qua mấy tờ program, in một màu đen trên giấy xanh đỏ!

Nhưng vì nghe cả trường nhạc xầm xì tấm tắc khen phim Rhapsodie thì con bé không chịu nổi, liều mình xin Mẹ. Vì là phim về nhạc, bà cụ cho đi, nhưng dĩ nhiên là với ông anh Bửu Minh khó tính. Ra đường mà đi với em gái là mặt mày lạnh tanh, nghiêm nghị, vì anh sợ các bạn bắt gặp tưởng là đi với “bồ”... Thời đó chúng ta còn có loại gọi là cinéma permanent, gọi là thường trực, chiếu vào ban ngày với giá rẻ, vào xem xuất nào cũng được.

Ði xem Liz Taylor đóng với tài tử Ý là Vittorio Gassman trong phim Rhapsody, mà khi ấy thì còn có tên Tây là Rhapsodie. Vào rạp Lê Lợi rồi là hai anh em dán mắt vào màn ảnh để xem và nghe.

Sau này xem lại có khi mình thấy là chẳng có gì ghê gớm, nhưng mới 14 tuổi thì như lạc vào thiên thai. Sao nàng đẹp đến thế, và anh chàng Vittorio Gassman đàn violon hay quá chừng! Dĩ nhiên là có người doubler tiếng đàn, nhưng xem vẫn sướng như thường. Và thương cảm cho anh chàng chung tình trong vai người chơi đàn piano

Một năm sau thì được xem phim Ivanhoe mà khỏi cần ông anh đi kèm, vì là phim đấu kiếm, với Liz Taylor lần này đóng với Robert Taylor. Họ đẹp đôi quá, đến nỗi con bé giận Liz Taylor vì sao lại phải lòng tài tử “già” Michael Wilding và kết hôn với ông này khi đóng Ivanhoe...

Gọi là gặp gỡ Liz Taylor thì cũng rất đúng, từ khi còn là một trong bốn cô gái của gia đình Bác Sĩ March cho đến khi nàng là thiếu nữ trong thế giới thần tiên của một lũ nhóc. Thời ấy, với làn da như trứng gà bóc và mái tóc đen nhánh, Liz Taylor giống như hiện thân của một nàng Bạch Tuyết trong truyện cổ tích.

Thời gian trôi qua, khi con bé đã qua tuổi teen, được đi xem hát ban đêm rồi và xem những phim tình cảm nữa. Thấy Liz càng thêm diễm lệ và có thần hơn nữa với sự trưởng thành của chính mình. Từ “La Chatte Sur Un Toit Brulant” là “Cat On The Hot Tin Roof,” đến “Giant,” và nhất là phim “Cleopatra.”

Có lẽ Liz là nữ tài tử đẹp nhất điện ảnh Hoa Kỳ. Nhưng còn có tài diễn xuất! Hai giải Oscar và bốn năm liền được vào vòng tuyển, cái tài đó, chúng ta chỉ thấy rõ hơn cùng với khả năng thưởng ngoạn của mình.

Sau đó, khi qua đến đất Mỹ và xem lại từng phim trong nguyên bản bằng tiếng Anh và hiểu dần đối thoại, Quỳnh Giao mê thêm một thứ khác. Tiếng nói của Liz, mệnh phụ quý phái với giọng thiếu nữ, luôn luôn nũng nịu nhỏ nhẹ khiến mình phải lắng nghe.... Nếu có xem lại, quý vị để ý thì sẽ thấy.

Và sau đó nữa, khi chú ý thì mới thấy ra một nét lạ khác mà trước đó khán giả ít biết. Người đẹp không có mắt đen như một cô gái gốc Do Thái trong Ivanhoe, mà cũng chẳng mắt xanh tóc vàng. Liz Taylor có đôi mắt ngả màu tím. Càng tập trung diễn tả thì màu tím lại càng đậm hơn... Ðó là nét thật của con người đã trở thành biểu tượng của Hollywood vào thời hoàng kim, đã khiến màn bạc rực sáng từ 1942 cho đến 2003.

Nhớ lại như vậy và khi biết ra những bệnh tật triền miên của nàng, chúng ta càng thấy gần gũi yêu quý người nghệ sĩ đã có cái bóng còn lớn hơn cái hình... Sau này mãi sau này mới là những chi tiết phù du khác về đời sống.

Nàng có tám lần làm lễ cưới, và còn cải đạo sau hôn nhân, để có bảy ông chồng, mà vì lý do cũng đơn giản thôi. “Yêu nhau thì phải kéo nhau ra trước bàn thờ chứ, không lẽ ngoại tình à?” Nàng sưu tầm nữ trang, có những viên kim cương đẹp nhất, và thản nhiên trả lời là vì mình rất thích khi thấy ánh mặt trời chiếu qua đó.

Thật ra, ra phiến kim cương lớn nhất của Liz là trái tim.

Liz Taylor có những người bạn rất thân trong thế giới đồng tính, khi chuyện yêu người cùng tính phái còn bị xem là tội lỗi. Montgomerry Clift là một. Liz cũng nhìn thấy người bạn đồng tính là Rock Hudson bị bệnh Liệt Kháng hủy hoại. Trước khi căn bệnh quái ác này được thế giới chú ý Liz Taylor là người tiên phong trong việc vận động giải trừ. Trước khi chuyện AIDS trở thành thời thượng và băng vải đỏ trên ve áo là vật trang sức, Liz Taylor đã quyên góp được mấy trăm triệu đô la.

Người ta có thể nghĩ rằng sau khi người đẹp nhắm mắt, những phiến kim cương nàng đeo trên ngực sẽ thành vĩnh cửu vì sẽ được mua qua bán lại với từng bản tiểu sử về xuất xứ, ai mua ai cho trị giá bao nhiêu tiền, v.v...

Quỳnh Giao nghĩ rằng trái tim đó mới là vĩnh cửu, còn lại chỉ là phù du.