Cà phê ngon, thơm và gợi nhớ, đến mức nhiều người nếu sáng ra mà chưa “chạm môi” vào ly cà phê thì cứ vẩn vơ như thiếu một điều gì.

Thế nhưng nó còn là một thứ mà các nhà khoa học đã nêu ra 8 lý do để lựa chọn.
Cái lợi của cà phê:

1. Cà phê làm cho chúng ta thoải mái và dễ tính hơn

Hoạt chất trong cà phê là caffeine - một chất tác động vào hệ thần kinh trung
ương, gây hưng phấn. Điều này chắc ai cũng nhận thấy sau 10-15 phút uống chút
cà phê. Sự sảng khoái ấy tác động đến cả tâm lý, khiến người ta dễ tính, sẵn
sàng bỏ qua những chuyện vặt vãnh, sẵn sàng gật đầu.
Trong cuộc khảo sát của các nhà khoa học Úc, ĐH Queensland trên 400 người tình
nguyện vốn có quan điểm chống lại việc nạo thai và “chết êm ái”. Cùng uống một
ly nước giống như nhau, rồi đọc một bài báo của phe chống đối hai quan điểm ấy.
Sau đó hỏi ý kiến họ, đa số người uống nước cam pha chút caffeine thay đổi quan
điểm, đồng tình với bài báo vừa xem.
Còn những người uống nước cam đơn thuần vẫn “giữ vững lập trường”. Chẳng phải
cà phê là loại nước uống mang đầy tính hòa giải và thuyết phục sao?

2. Cà phê làm tiêu mỡ

Một bí mật: Cindy Crawford thoa bã cà phê lên người để... giữ được một cơ thể
săn chắc với những đường cong tuyệt mỹ. Đó là lý do vì sao trong các loại kem
thoa để tiêu lớp mỡ dưới da đều có chứa caffeine.
Chuyên gia thẩm mỹ Tiến sĩ Elisabeth Dancey cho biết: “Khi chúng ta dùng một
chế phẩm caffeine hòa trong alcool, caffeine sẽ thấm qua da và kích thích các
tế bào tiết ra axid béo, nhờ vậy giảm được lớp mỡ đọng. Uống trà và cà phê dưới
2 ly mỗi ngày sẽ giúp bạn đẩy mạnh được sự chuyển hóa chất béo”.
Nhưng cà phê cũng là một con dao hai lưỡi tại chính nơi đọng mỡ. “Nếu bạn dùng
trên 2 ly, nó thúc đẩy sự tuần hoàn cục bộ làm tích tụ các chất độc ở đây”. TS
Dancey nói thêm.

3. Cà phê làm giảm nguy cơ mắc bệnh suyễn và chữa được dị ứng

Nhiều tài liệu y học nói đến tác dụng của caffeine làm những người bị suyễn
thở dễ dàng hơn và giảm nguy cơ bị lên cơn. Từ cuối thế kỷ 19, nhà văn Pháp
Marcel Proust, bị bệnh suyễn, đã viết “Khi còn nhỏ, chính caffeine đã giúp tôi
thở được”. Nhiều công trình nghiên cứu hiện nay đã khẳng định điều này.
Một công trình ở Ý, theo dõi trên 70.000 người đã khẳng định caffeine là “khắc
tinh” của bệnh suyễn. Nếu uống từ 2 đến 3 ly cà phê mỗi ngày, nguy cơ bị các
cơn suyễn tấn công giảm được 28%.
Cà phê rất có ích trong việc chế ngự các phản ứng dị ứng của những người hay
bị triệu chứng này. Vì nó có tác dụng làm giảm sự điều tiết histamin vào trong
máu, vốn là nguyên nhân gây dị ứng.

4. Cà phê giúp giảm đau

Những loại thuốc giảm đau thường chứa caffeine. Bởi cà phê đẩy nhanh tác dụng
của các chất làm giảm cơn đau bằng cách giúp cho chúng được hấp thụ nhanh
chóng.
Một tách trà hoặc cà phê nóng có thể làm bạn khỏi đau đầu là điều mà ai cũng
biết. Quả vậy, nếu những chất làm giãn mạch thường gây đau đầu thì caffeine
lại làm cho mạch máu co lại. Những thuốc giảm đau chứa caffeine thường giảm được
liều lượng sử dụng và như vậy có nghĩa là giảm sự phụ thuộc vào thuốc (vì thuốc
là hóa chất, chẳng bao giờ nên dùng nhiều).
Tại Mỹ, một công trình nghiên cứu của các nhà khoa học ĐH Georgia cho biết
rằng uống java (một loại giải khát chứa caffeine) có tác dụng làm giảm đau cho cơ
bắp của các vận động viên trong những bài tập nặng tốt hơn uống aspirin.

5. Cà phê bảo vệ khỏi các bệnh về gan

Một công trình nghiên cứu năm 2005 trên 10.000 người tình nguyện do Viện
Nghiên cứu Quốc gia về bệnh gan, thận và tiêu hóa đã chứng minh rằng caffeine
trong cà phê và trà giảm được nguy cơ tổn thương gan do các đồ uống “nặng” và
hiện tượng béo phì gây ra.
Một nghiên cứu trước đó ở Na Uy đã kết luận ba ly cà phê mỗi ngày có thể giảm
tỷ lệ tử vong do xơ gan.

6. Cà phê kích thích hoạt động trí óc

Cà phê có tốt cho não không? Nhóm nghiên cứu của GS Andrew Scholey, Trung tâm
Nghiên cứu Nhận thức và Khoa học neuron thuộc ĐH Northrumbia (Anh), khẳng định
là rất tốt.
Những người tình nguyện chia thành nhóm uống cà phê hằng ngày và nhóm không hề
uống cà phê. Mỗi nhóm dùng một lượng caffeine như nhau và trắc nghiệm về nhận
thức. Kết quả đều tốt như nhau.
GS Scholey nói: “Kết quả của chúng tôi cho thấy rằng caffeine trong một ly cà
phê làm tăng được sự tỉnh táo, minh mẫn và tập trung trong các hoạt động về trí
tuệ, làm tăng được tốc độ tư duy.
Nó còn tăng được khả năng sáng tạo. Nhà văn Pháp Honoré de Balzac, tác giả bộ
“Tấn trò đời” khổng lồ đã uống cà phê đặc để sáng tác thâu đêm. Ông thường bảo
ông uống cả một ao cà phê không đường để làm nên tác phẩm để đời này.

7. Cà phê làm tăng sức mạnh của cơ bắp

Cà phê làm tăng sức mạnh khiến người ta có thể nhảy cao hơn, xa hơn, chạy nhanh
hơn. Đó là lý do tại các Thế vận hội quốc tế có quy định giới hạn hàm lượng
caffeine trong máu các lực sỉ trong thi đấu.
Năm 2003 một nhóm nghiên cứu tại Viện Thể dục Thể thao Úc tại Canberra nhận
thấy các vận động viên uống một chút caffeine trước khi luyện tập có thể tăng
thành tích từ 3 đến 30% so với người không uống.
Các nhà nghiên cứu giải thích rằng caffeine kích thích sự đốt cháy chất béo chứ
không phải chất đường trong bắp thịt để sinh năng lượng. Các nghiên cứu khác
chứng minh caffeine làm giảm sự mệt mỏi.

8. Cà phê chống lại bệnh tiểu đường type II

Từ lâu người ta đã nghi ngờ có một sự liên quan nào đó giữa caffeine và đường
glucoze. Một công trình nghiên cứu trên 160.000 cả nam lẫn nữ đăng trên tạp chí
Annals of Internal Medicine xuất bản tại Mỹ cho rằng những ai uống nhiều
caffeine (tất nhiên không lạm dụng) thường mắc ít bệnh tiểu đường type II hơn
những người uống ít hoặc không uống.
Ngay trong số những người “ghiền cà phê”, ai uống cà phê đã khử caffeine có
nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type II cao hơn người uống cà phê thường. Một công
trình nghiên cứu tại Nhật năm 2005 có cùng kết luận này.

Cái hại của cà phê:

Sẽ không công bằng nếu chỉ nói đến cái lợi của cà phê. Nó cũng có hại! Nói cho
đúng, chỉ là một trong hơn 300 hợp chất thiên nhiên có trong cà phê, nhưng lại
là hợp chất chính – caffeine - là đáng kể.
Caffeine là tinh thể trắng, vị đắng, có trong hạt, lá và quả của một số cây
(dĩ nhiên phải kể đến cây cà phê trước tiên). Nó có thể làm người ta dùng luôn như
một thói quen khó bỏ giống như một chất gây nghiện. Liều lượng cao, nó gây nhức
đầu, mất ngủ, nôn mửa, run chân tay...
Dùng lâu dài, caffeine gây táo bón và phụ nữ có thai có thể sinh con nhẹ cân,
thậm chí sảy thai.
Tuy cà phê không gây nghiện trầm trọng, nhưng chữa nghiện cà phê cũng khó chịu,
làm người ta lo âu, trầm cảm một thời gian. Đối với một số người, thật lạ lùng,
cà phê lại là chất gây ngủ. Càng uống nhiều, càng buồn ngủ.
Vậy đấy. 8 cái lợi và 1 cái hại của cà phê (mà chủ yếu là của caffeine khi dùng
quá liều). Uống hay không, tùy bạn, Vấn đề là nếu biết khống chế liều lượng thì chỉ có lợi.

Luật thưởng thức cà phê

Uống cà phê là cái thú dù là ở nhà, ở quán cũng như ở văn phòng.
Uống cà phê cũng có luật của nó, không bắt buộc nhưng nên tuân thủ, để làm cho thức uống thần diệu này thêm ngon hơn.
Trước hết cà phê dường như sẽ có hương vị ngon hơn nếu bạn dùng chén sứ (porcelain cup) và nếu bên cạnh có bình đựng sữa cũng bằng sứ cùng với một đĩa nhỏ đồ ngọt hay bánh bích quy.
Cà phê trong phòng khách
Khi bạn mang cà phê ra mời khách, nên mời khách thưởng thức cà phê trong phòng khách chứ đừng mời bên bàn ăn hay bàn làm việc.

Nên mời thêm bánh cake hay bánh bích quy. Nên bày ra một bộ chén uống cà phê bằng sứ, sau đó rót cà phê cho khách sau khi đã hỏi khách xem người đó muốn uống cà phê như thế nào.
Sau khi rót, nếu khách uống cà phê có đường, thì mới thêm đường, và đẩy chén về phía khách. Khuấy đường thì nên khuấy nhẹ theo hướng từ trên xuống dưới và ngược lại chứ không khuấy theo vòng tròn.

Gốm hay sứ? (Ceramic or porcelain)
Chén gốm cũng tạm được, nhưng nếu có chén sứ thì nên dùng hơn, và chén nên dùng kèm với tách (đĩa nhỏ để dưới chén). Luật cà phê khuyên người ta tráng chén bằng nước nóng trước khi serve và chỉ rót cà phê đến 2/3 chén. Thìa cà phê nên dùng thìa nhỏ hơn thìa bình thường (gọi là demitasse spoon). Khi uống nếu dùng tay phải nâng chén lên môi, tay trái đỡ cái tách thì thật là duyên dáng.

Ấm cà phê (coffeepot)

Khi chỉ là "trong nhà với nhau" thì cà phê có thể được rót thẳng từ cái ấm pha cà phê mocha vào chén. Tuy nhiên, khi nhà có khách, nên dùng ấm đựng cà phê bằng gốm, sứ, bạc, đồng đỏ, đồng thau hay bằng thép không rỉ, tùy thuộc vào màu sắc của bộ chén cà phê của bạn. Dù làm bằng chất liệu gì đi nữa thì ấm cà phê phải được tráng bằng nước nóng để cà phê không bị nguội trước khi được rót ra chén.
Bát đựng đường (sugar bowl)
Bạn nên mời khách dùng cà phê với vài loại đường khác nhau, đường trắng hay đường nâu (gọi là Demerara sugar) đựng trong những cái bát nhỏ, thường là một phần trong bộ đồ cà phê. Có thể là bằng bạc hoặc bằng sứ. Bát đường có thìa riêng để xúc đường, tục gọi là "sugar shell".
Cốc đựng sữa (cream pitcher)
Vì nhiều người thích pha sữa vào cà phê, nhât thiết bạn nên có một cốc đựng sữa tươi hay cream khi mang cà phê mời khách. Pitcher này có thể bằng pha lê, thủy tinh, sứ hay bạc tùy bạn. Nên tránh dùng sữa đặc có đường vì sữa này chất lượng không cao và lại quá ngọt cho một số người.

Thế còn đồ ngọt?

Có nhiều loại đồ ngọt có thể mời cùng với cà phê, tùy thuộc vào thời điểm thưởng thức. Ví dụ vào buổi sáng bạn nên mời khách bánh brioches (bánh ngọt có nhiều bơ và trứng) hoặc bánh sừng bò (croissants).
Sau bữa trưa hay bữa tối thì nên dùng chocolates, bánh bích quy hoặc vài lát bánh cake. Người Anh thích uống cà phê với kẹo chocolate bạc hà. Nếu bạn mời khách bánh cake hay biscuits, nên bày thêm khăn ăn (napkins) cho khách dùng.

Lỗi nên tránh
Đây là một danh sách ngắn những lỗi thường gặp của những người không sành uống cà phê:
* cho đường vào cốc rồi mới rót cà phê;
* khuấy cà phê theo vòng tròn (dù là ngược hay xuôi chiều kim đồng hồ) làm ra tiếng lanh canh lanh canh bên trong chén;
* trong khi uống vẫn để thìa cắm trong chén;
* khi nâng ly cà phê lên môi uống lại vểnh ngón tay út lên;
* dùng thìa xúc cà phê lên uống, dù chỉ là một chút để xem cà phê đã đủ ngọt hay chưa.

Phép lịch sự ở quán cà phê

Dù là bạn đến uống ở một quán quen hay là mới thử đến một quán mới lần đầu tiên, nên chào người bán hàng khi vào và ra, it nhất là một từ "hi" đơn giản.
Khi gọi cà phê, nên dùng những từ như "please" và "thank you". Nếu đi uống với bạn là nữ giới, nên hỏi xem họ có muốn dùng đường và sữa không, và giúp họ cho thêm đường và sữa nếu họ muốn. Nếu vô tình gặp bạn, nên offer trả tiền cà phê cho bạn (dù họ là nam hay nữ).
Một lỗi cần phải tránh bằng mọi giá là đừng bao giờ chấm bánh quy, hay bất cứ loại bánh gì vào cà phê và vừa uống vừa ăn, như thế trông rất bần tiện.

Đừng uống cà phê kiểu húp sùm sụp. Ghé môi uống thật êm từ chén. Đừng dùng thìa xúc cà phê lên uống dù là ở tiệm hay ở nhà. Uống cà phê xong thì đừng cắm vào trong cốc cà phê, có thể để thìa trên tách, đĩa.
Khi ở quán cà phê, đừng đặt túi xách hay khuỷu tay của mình lên quầy khi gọi cà phê.