Từ Bethlehem là nơi Chúa sinh ra chúng tôi lên xe trở về Jerusalem, trước khi vào thành phố cũng phải qua trạm kiểm soát của binh sĩ Israel.

 Vì là đoàn du lịch đi xe hãng du lịch nên qua dễ dàng không phải xuống đi bộ trình giấy từng người như những bộ hành đi lẻ tẻ.

Xe ngừng ở một quán ăn để ăn trưa và có bà hướng dẫn viên du lịch người Israel là bà Malca ngồi chờ sẵn. Sáng nay đi vào Bethlehem là vùng Palestine nên hướng dẫn viên người Israel không được vào, qua vùng Palestine có hướng dẫn viên người Palestine.

Thường ăn trưa trong các quán ăn Israel chúng tôi chọn món Kabab là thịt trừu quay, cây thịt được dựng đứng và người bán lấy cây dao thật bén lạng từng miếng thịt mỏng đỏ tươi nhưng đã chín vừa. Món thịt nướng này ăn với bánh mì Trung Ðông hương vị như bánh mì Pizza và người ta nướng từng ổ bánh lớn hình tròn đường kính khoảng 16 inches. Trung bình bữa ăn trưa phải trả khoảng 10 Euro (lối 13 USD).

Người Do Thái cũng như Palestine không ăn thịt heo, chỉ ăn thịt dê, trừu hoặc gà, bò, cá cũng ăn nhưng phải là cá có vẫy. Họ cũng dùng nhiều rau cải, trái cây, tuy là đất khô hạn nhiều sa mạc nhưng Israel tự túc được rau cải, chỉ phải nhập cảng thịt bò thường là từ Mỹ. Họ cũng dùng nhiều dầu Olive và bơ, sữa, phó mát.

Ăn trưa xong chúng tôi lên đường đi viếng viện bảo tàng quốc gia Israel ở phía Tây của tân thành Jerusalem.

Viện Bảo Tàng Israel

 Núi đồi hoa cỏ xanh tươi ở làng Ein Kerem.

 Viện Bảo Tàng Israel được thành lập năm 1965 như viện bảo tàng quốc gia, tọa lạc trên một ngọn đồi ở Givat Ram ngoại ô Jerusalem gần Tòa Án Tối Cao Israel và viện Ðại Học Hebrew của Jerusalem.

 Giám đốc viện bảo tàng hiện nay là James Snyder được bổ nhiệm năm 1997, đã từng là phó giám đốc viện bảo tàng Nghệ Thuật Ðương Ðại (Modern Art) ở New York.

Hiện ông đang trông coi việc xây dựng đường vào và cổng chính mới của viện bảo tàng.

Khuôn viên viện bảo tàng Israel rộng lớn chiếm diện tích là 50,000 mét vuông, mỗi năm thu hút 800,000 khách đến thăm viếng.

Bộ sưu tầm nổi tiếng của viện bảo tàng là những cuộn kinh thánh Do Thái Giáo viết bằng da thú được tìm thấy trong 11 hang động ở Qumran trong các cuộc khai quật từ 1947 đến 1956. Hiện các cuộn kinh thánh này được bảo tồn trong một ngôi nhà mái tròn màu trắng gọi là “Ðền của những Quyển Sách” (Shrine of the Book).

Vì các cuộn kinh này quá xưa cũ hơn 2,000 năm dễ hư mục nên không trưng bày thường xuyên được, chỉ trưng bày mỗi cuộn khoảng 3 đến 6 tháng sau đó phải đưa vào phòng bảo quản đặc biệt. Viện bảo tàng còn trưng bày những dụng cụ thời cổ được tìm thấy ở thành trì Massada trên ngọn núi cạnh Biển Chết mà đoàn hành hương chúng tôi đã đến viếng thăm ngày hôm qua.

Ngoài ra còn nhiều cổ vật, tượng nghệ thuật tổng cộng bộ sưu tầm của Viện Bảo Tàng Israel lên tới 500,000 món và là viện bảo tàng tổng hợp quốc gia duy nhất của Israel.

Chúng tôi đến đây trời vẫn mưa không ngừng, có lúc còn mưa đá với những hạt nước đá như hạt trái lựu rơi bắn tung tóe trên mặt đất. Bà hướng dẫn viên Malca cho biết rằng ít khi nào thấy trận mưa lớn và dai dẳng như ngày hôm nay.

Mấy đứa em tôi vốn ở Ðức tham dự trong đoàn du lịch mới đùa với bả rằng: “Tụi tôi mang mưa từ Âu Châu tới! Có bọn tôi đến, Israel của bà mới đỡ hạn hán.” Bả cười ngặt nghẽo: “Chắc là như vậy!”

Trời mưa nên đa số người trong đoàn nấn ná trong viện bảo tàng trong khi ngoài sân có một khu đất tạo mô hình cỡ nhỏ của thành phố Jerusalem trước công nguyên, làm tỉ mỉ chi tiết từng ngôi nhà rất đẹp. Ngôi Ðền Thứ Nhì trong cổ thành mà hiện nay chỉ còn lại bức tường ở hướng Tây, người Do Thái thường đến cầu nguyện gọi là “Bức Tường Than Khóc,” nơi đây cũng có trưng bày mô hình ngôi đền linh thiêng đó, nó hình vuông kín mít chỉ chừa một cửa ra vào ở hướng Nam.

Cũng ở ngôi đền này ngày xưa Chúa Jesus đi vào thấy dân chúng biến thành... chợ trời, bán buôn đủ mọi thứ, cho vay nặng lãi (nghề cổ truyền của người Do Thái mà!), lại còn cờ gian bạc lận tráo bài ba lá. Chúa giận quá, giật đổ hàng quán, liệng quăng ra ngoài sân mọi thứ và mắng rằng: “Nhà cha của ta mà chúng bay biến thành nơi ô uế!”

Con đường lên nhà thờ Thánh Gioan Tẩy Giả ở Ein Kerem.
 
Ein Kerem nơi sinh Thánh Gioan Tẩy Giả

Rời Viện Bảo Tàng Israel xe chúng tôi tiếp tục đi về hướng Tây Nam chừng 8 km đến vùng đồi núi cây cối xanh tươi tên là Ein Kerem có nghĩa là “Suối của Vườn Nho.”

 Ðây là một làng xưa theo Thiên Chúa Giáo là nơi sinh trưởng của thánh Gioan Tẩy Giả hay còn gọi là Thánh Gioan Tiền Hô (John the Baptist) là nơi hiện có nhiều nhà thờ tôn kính Thánh Goan cũng như nhà thờ Thăm Viếng (Church of the Visitation) là nơi Ðức Mẹ Maria thăm viếng người chị bà con là bà thánh Elizabeth (tiếng Việt âm là Isave) là mẹ của Thánh Gioan Tẩy Giả, người đã rửa tội cho Chúa Jesus ở sông Jordan.

Theo thánh kinh ghi lại, bà Mary (hay Maria) đến vùng đồi núi và vào một làng Do Thái để thăm viếng nhà của đôi vợ chồng: ông Zechariah và vợ là bà Elizabeth.

Nhà thờ Ðức Mẹ Thăm Viếng bà thánh Elizabeth. 

Thánh Theodosius vào năm 530 viết rằng thành Jerusalem cách nhà bà Elizabeth khoảng 5 miles.

 Về lịch sử làng Ein Kerem được ghi trong nhiều di chỉ cổ xưa như: Lịch Jerusalem có trước năm 638 có nói đến làng là nơi hàng năm thường tổ chức lễ hội để kính nhớ bà Elizabeth vào ngày thứ 28 trong tháng 8.

 Theo ký sự của đoàn hành hương đến Palestine vào năm 1102-1103 viết rằng một tu viện trong vùng Ein Kerem thờ kính thánh Sabas có 300 tu sĩ bị thảm sát bởi người Saracens.

 Năm 1621 phần đất của nhà thờ do đạo quân Thánh Giá (Thập Tự Chinh) thành lập tại tu viện đã được linh mục Thomas of Novaria mua lại. Ðến năm 1672 các tu sĩ dòng Franxicô (Franciscan) nhận được phép của vua Ottoman cho xây lại nhà dòng với “một số tiền lớn để nới rộng nhà thờ cũng như kế hoạch tái kiến thiết cần thiết”. Theo sổ sách dân số Ein Kerem năm 1931 là 1,637 người và đến năm 1944 là 3,180 người.

Viếng Nhà Thờ Ðức Mẹ Thăm Viếng

Theo thánh kinh Ðức Mẹ Maria đi từ Nazareth ở phía Bắc xuống Ein Kerem để thăm bà Elizabeth. Từ Nazareth tới đây đường dài khoảng 130 km, ngày xưa nếu đi bằng lừa cũng mất hơn 10 ngày.

Theo Tin Mừng của Thánh Luca thì hình ảnh Ðức Mẹ lên đường đi Ein Kerem viếng bà Elizabeth là hình ảnh rất đẹp. Một buổi sáng tinh mơ còn hơi sương lạnh, người thiếu nữ trẻ ngồi trên lừa xuyên qua những núi đồi xanh biếc cỏ cây với tiếng nước suối reo róc rách và tiếng chim ca tưng bừng.

 Ngày ấy Ðức Mẹ đã có mang trong cung mình Chúa Jesus hài nhi. Khi đến Ein Kerem vào nhà bà Elizabeth là chị họ của Ðức Mẹ, bà này cũng có mang thai Thánh Gioan Tẩy Giả. Khi nghe Ðức Mẹ cất tiếng chào thì thai nhi trong lòng bà Elizabeth nhảy lên và bà kêu lớn tiếng rằng: “Em được chúc phúc hơn mọi người phụ nữ, và đứa con em đang cưu mang cũng được chúc phúc. Bởi đâu tôi được Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi thế này? Vì này đây, tai tôi vừa nghe tiếng em chào, thì đứa con trong bụng đã nhảy lên vui sướng. Em thật có phúc, vì đã tin rằng Chúa sẽ thực hiện những gì Người đã nói với em” (Luca 1:39-45).

Nhà thờ kính nhớ Ðức Mẹ Thăm Viếng Bà Thánh Elizabeth nằm trên một ngọn đồi về hướng Tây Nam của làng Ein Karem. Nhà thờ được xây phần trệt vào năm 1862 trên nền của nhà thờ cổ từ thời Byzantine và Thập Tự Chinh.

Phần lầu hiện nay được xây hoàn tất năm 1955 do kiến trúc sư Ý là Antonio Barluzzi vẽ kiểu. Nhà thờ xây theo kiến trúc Ý Ðại Lợi với tháp chuông cao nằm riêng bên cạnh. Phía trong nhà thờ có nhiều bàn thánh với các tranh ảnh diễn tả Ðức Mẹ gặp bà thánh Elizabeth. Bên ngoài trên một bức tường có nhiều tranh ảnh Ðức Mẹ mặc nhiều quốc phục các nước khác nhau trong số đó có bức tranh Ðức Mẹ mặc áo dài, đội khăn và tay bồng Chúa Hài Ðồng.

Trên một bức tường khác gắn bài “Thánh Ca Tin Mừng” mỗi khung là một ngôn ngữ, cũng có bài “Thánh Ca Tin Mừng” bằng tiếng Việt. Ðây là nhà thờ thuộc Công giáo do các tu sĩ dòng Franxicô quản nhiệm bên cạnh là dòng tu kín của các bà sơ người Pháp. Nhà thờ có cổng và hàng rào sắt, giờ nghỉ trưa cũng như buổi tối không ai thăm viếng thì cổng đóng và khóa lại.

Nhà thờ thánh Gioan Tẩy Giả ở Ein Kerem.

 Viếng Nhà Thờ Thánh Gioan Tẩy Giả

Rời nhà thờ Ðức Mẹ Thăm Viếng chúng tôi sang ngọn đồi gần đó để viếng nhà thờ Thánh Gioan Tẩy Giả.

Ở Ein Kerem có hai nhà thờ cùng tên là nhà thờ Thánh Gioan Tẩy Giả: một là nhà thờ của giáo phái Chính Thống Eastern Orthodox được xây vào năm 1894 và một nhà thờ thuộc Công giáo La Mã do các tu sĩ dòng Franxicô trông coi.

Chúng tôi đến viếng thăm nhà thờ Công Giáo. Nhà thờ hiện tại được xây vào cuối thế kỷ 19 bằng đá trắng ngà có một tháp chuông cao tọa lạc trên đỉnh một ngọn đồi cây cối xanh tươi. Trước đó đất đai và những phần còn lại của nhà thờ cổ được xây từ thời Byzantine và Thập Tự Chinh được giao cho dòng Franxicô từ năm 1674 và nhà thờ hiện tại được xây trên đống hoang tàn đổ nát của nhà thờ cổ.

Từ thời Thập Tự Chinh, dòng Franxicô đã được các Ðức Giáo Hoàng ban chỉ thị coi sóc các thánh địa ở Do Thái và vì vậy có nhiều tu sĩ đã hy sinh để giữ các phần đất linh thiêng này. Trong năm 1941-1942 các tu sĩ đã khai quật vùng đất phía Tây nhà thờ giáp với tu viện, đã khám phá ra nhiều ngăn phòng bằng đá chứa nhiều đồ gốm như bình chậu đựng nước cùng kiểu với khám phá ở Jerusalem có thể từ thế kỷ thứ nhất sau Công Nguyên. Ðồng thời còn tìm thấy nhiều mộ chôn ở đây.

Nhà thờ Thánh Gioan cũng có kiểu kiến trúc Ý với tháp chuông cao xây riêng bên cạnh nhưng trông cổ xưa hơn nhà thờ Ðức Mẹ Thăm Viếng vì tiền diện xây với nhiều tảng đá trắng chồng chất nhau lên. Ngoài sân trên một bức tường lớn cũng có một khung vẽ các bản kinh Magnificat với nhiều ngôn ngữ khác nhau, trong đó thấy có bản kinh bằng tiếng Việt Nam được vẽ vào năm 2001.

Nazareth quê Chúa Jesus thời thơ ấu

Chúng tôi lên xe đi Nazareth (Nadarét) cũng là lúc bầu trời có vài tia nắng le lói qua những đám mây mưa xám đục. Nazareth là thành phố lớn nhất của tỉnh Cực Bắc Israel được biết như là “thủ đô dân Ả Rập của Israel” vì Nazareth bao gồm luôn vùng ngoại ô (metropolis area) dân số là 185,000 người thì hơn 125,000 là người Ả Rập, trong đó 31% theo Thiên Chúa giáo (Chính Thống Hy Lạp) và 69% theo Hồi Giáo.

Người Hồi và Thiên Chúa Giáo sống hòa hợp, thỉnh thoảng cũng có xung khắc như Hồi giáo xây đền thờ không có giấy phép bên cạnh Vương Cung Thánh Ðường Thiên Thần Truyền Tin, nơi thiên thần Gabriel báo tin mừng đến Ðức Bà Maria đã thụ thai Chúa Jesus. Sau đó chính quyền Israel đã phá dỡ đền Hồi vào năm 2003. Người Hồi thỉnh thoảng cũng diễn hành trong thành phố biểu dương sức mạnh cộng đồng (nhưng chắc không có nhóm “xăng pha nhớt” như diễn hành Tết ở Bolsa năm 2010 vừa rồi?).

Theo thánh kinh Tân Ước Nazareth là nơi Chúa Jesus sinh sống thời niên thiếu nên thành phố là địa điểm hành hương của người Thiên Chúa Giáo với nhiều nhà thờ được xây để tôn vinh những sự kiện mô tả trong thánh kinh. Chúa Jesus được sinh ra ở Bethlehem và vua Herod khi hay tin tìm cách giết Chúa để bảo vệ ngôi vị. Do thiên thần báo mộng cho thánh Joseph (Giuse) là cha của Chúa nên hai ông bà đã đem Chúa hài nhi trốn sang Ai Cập. Thánh kinh sau đó chép rằng:

“Sau khi vua Hê-rô-đê băng hà, sứ thần Chúa lại hiện ra với ông Giu-se bên Ai-cập, báo mộng cho ông rằng: “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en, vì những kẻ tìm giết Hài Nhi đã chết rồi.” Ông liền trỗi dậy đưa Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en. Nhưng vì nghe biết Ác-khê-lao đã kế vị vua cha là Hê-rô-đê, cai trị miền Giu-đê, nên ông sợ không dám về đó. Rồi sau khi được báo mộng, ông lui về miền Ga-li-lê, và đến ở tại một thành kia gọi là Na-da-rét, để ứng nghiệm lời đã phán qua miệng các ngôn sứ rằng: Người sẽ được gọi là người Na-da-rét” (Matthew 2:19-23).

Về địa dư thành phố Nazareth nằm trên cao nguyên có cao độ 1,050 ft (320 m) và nơi cao nhất là 1,600 ft (490 m). Nazareth cách biển Galilee 16 miles (25 km), biển này ở hướng Ðông Bắc và cách núi Tabor 5.6 miles (9 km), núi này ở về hướng Ðông Nazareth.

Ðường phố ở Nazareth, tỉnh Cực Bắc Israel.

 Chúng tôi vào thành phố lúc 7 giờ, trời cũng đã tối, xe cộ người đi nhộn nhịp, đường sá hãy còn sũng nước vì những trận mưa mới vừa kéo qua.

 Chúng tôi đến tu viện của các bà sơ Công giáo người Pháp và sẽ ngủ tại đây 2 đêm. Các bà sơ dành một số phòng trong tu viện làm nhà trọ cho khách hành hương để kiếm thêm thu nhập.

 Phòng đơn sơ hai giường nhỏ nhưng sạch sẽ gọn gàng, Bỏ hành lý trong phòng chúng tôi cùng nhau ăn tối ở nhà ăn do các bà sơ nấu, hôm nay có món cá chiên lạ miệng nên chúng tôi ăn ngon lành. Trong tu viện có một bà sơ người Việt Nam, bà ở nơi khác nhưng có khách hành hương người Việt, bà về đây để tiếp đãi.

Cùng ngòi bút lãng du Trịnh Hảo Tâm, đã phát hành 6 quyển ký sự du lịch: “Trên Những Nẻo Ðường Việt Nam”, “Miền Tây Hoa Kỳ”, “Trung Quốc”, “Mùa Thu Ðông Âu”, “Tây Âu Cổ Kính” và “Miền Ðông Nước Mỹ và Canada”. Ðộc giả từng thích thú theo dõi các chuyến đi của tác giả trên Người Việt có thể tìm mua tại các nhà sách, đồng giá 15 USD mỗi quyển. Ở xa gởi ngân phiếu 15 USD về tác giả, sách có chữ ký sẽ được gởi đến tận nhà (bao cước phí):

Trinh Hao Tam
3683 Hawks Drive
Brea CA 92823
Ðiện thoại 714-528-1413
Email: This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it