''Đã đến lúc Trung Quốc và Nhật Bản xây dựng lại các cầu đã gẫy '', qua tựa đề hình tượng trên, tờ báo Thái Lan The Nation,

 thúc giục hai quốc gia đàn anh Châu Á gấp rút cải thiện quan hệ để không ảnh hưởng đến kinh tế khu vực. Bão tố trong quan hệ ngoại giao gần đây, theo tờ báo, không tốt đối với cả hai quốc gia, và còn tác hại đến kinh tế Đông Nam Á.

Đảo Senkaku theo người Nhật, Điếu Ngư theo người Trung Quốc là là điểm nóng trong quan hệ Trung Nhật (Trong ảnh một tàu tuần dương Nhật tuần tra gần khu vực hòn đảo đang có tranh chấp. REUTERS/Kyodo

The Nation cũng ghi nhận là cả Nhật Bản lẫn Trung Quốc đều thấy là càng kéo dài thời gian căng thẳng thì thiệt hại trong hợp tác kinh tế hai bên càng lớn.

 Do đó mà họ đã cố gặp nhau sau buổi ăn tối, bên lề hội nghị ASEM lần thứ 8 ở Bruxelles tuần qua. The Nation hoan nghênh hành động này, xem đó là một động tác ngoại giao khéo léo, theo phương cách Á Đông.

The Nation nhìn thấy cuộc gặp gỡ ngắn ngủi đã mang lại một số kết quả. Ít ra là hai bên cam kết sẽ không chạm trán với nhau nữa. Đây là một tiến bộ lớn so với các sự cố trước đó như việc Nhật chặn tàu ngư chính Trung Quốc .v..v...

Tuy nhiên The Nation cũng thận trọng cảnh báo là sẽ mất nhiều thời gian để hai bên ngồi lại với nhau để tìm giải pháp trên các vấn đề tranh chấp, cho dù rằng qua các phát biểu chính thức sau cuộc gặp gỡ nói trên, hai bên đều muốn giải quyết càng nhanh càng tốt tranh chấp giữa hai nước, ít ra là ở bề mặt.

Tờ báo Thái Lan phân tích, mọi dấu hiệu thù nghịch giữa Tokyo và Bắc Kinh trên sân khấu thế giới là điều không tốt lành vì cả hai đều là những trụ cột chính cho sự trù phú và ổn định ở Đông Á.

 Hợp tác kinh tế giữa họ bị gián đoạn sẽ tác hại lớn trên toàn vùng. Vào thời điểm khủng hoảng hiện nay, thì thế giới sẽ không chiụ nổi tác động của sự gián đoạn này.

The Nation đi đến kết luận : "Vì lợi ích của cả hai quốc gia, và của toàn vùng, Nhật Bản và Trung Quốc phải nhanh chóng bình thường hoá quan hệ".

Do đâu mà hai bên đi đến đối đầu  ?

Báo The Nation cho là điều thực sự đáng chú ý hiện nay là suy nghĩ của lãnh đạo hai nước.

Trước hết là Nhật Bản. Chính phủ của ông Naoto Kan, khá mới mẻ về ngoại giao, nhất là khi phải tiếp cận, đối phó với Trung Quốc. Khác với đảng Tự Do Dân Chủ (PLD), cầm quyền từ nửa thế kỷ trước đây, Đảng Dân Chủ Nhật Bản không có kinh nghiệm để hiểu những dấu hiệu bất bình đến từ Trung Quốc.

Theo The Nation, trong quá khứ , thì những sự kiện như vừa qua sẽ không diễn ra, hai bên sẽ tránh lên gân lên cốt với nhau như vừa rồi. Và đó cũng là nhờ giới kinh doanh và viên chức trong guồng máy chính quyền, hậu thuẫn cho một quan hệ tốt với Bắc Kinh.

Đối với Trung Quốc, thì sự cố gây căng thẳng với Nhật Bản đến không đúng lúc chút nào, vì nó có ảnh hưởng tiêu cực đối với hình ảnh của Bắc Kinh đang có chỗ đứng ngày càng lớn trên sân khấu thế giới.

The Nation nhắc lại hành động quyết đoán của Bắc Kinh về Biển Đông thời gian qua đã làm ASEAN, rất quan ngại. Lãnh đạo Trung Quốc, dân sự cũng như quân sự lại không thể tỏ ra mềm yếu trước các vấn đề tranh chấp lãnh thổ gây ra khủng hoảng trong quan hệ các bên.

The Nation nhận thấy là Nhật - Trung sẽ có cơ hội gặp nhau ở Hà Nội vào cuối tháng này tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, và sau đó là Hội nghị APEC tại Yokohama vào cuối tháng 11, cho nên việc khôi phục lại sự tin tưởng giữa hai người khổng lồ Đông Á rất quan trọng.

The Nation cho là nơi hẹn của Nhật Bản và Trung Quốc là hội nghị ASEAN, sẽ là một thách thức lớn đối vói Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á. Vì nếu hai nước không giải hoà, không xây dựng được trở lại cầu bị gẫy, thì nó sẽ làm giảm giá trị vai trò của ASEAN, được xem là cầu nối để các cường quốc tăng cường quan hệ với nhau, một vai trò mà ASEAN đã hoàn thành trong hàng thập niên qua.

 .