Bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda đắc cử sau kết quả vòng hai với 215 phiếu.

Tân thủ tướng Nhật, Yoshihiko Noda  REUTERS/Yuriko Nakao

Ngày 29/08/11 đảng Dân chủ Nhật Bản chọn bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda để thay thế thủ tướng Naoto Kan vừa từ chức.

Đảng Dân chủ hiện chiếm đa số tại Hạ viện. Là một trong 5 ứng viên, ông Noda đắc cử ở vòng nhì, thu được 215 phiếu ủng hộ trong tổng số 392 phiếu bầu.

Đảng Dân chủ Nhật hôm nay vừa chỉ định người lên lãnh đạo đảng và như vậy tân chủ tịch đảng này sẽ lên thay thế thủ tướng Naoto Kan vừa từ chức vào tuần trước.

 Bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda đắc cử sau kết quả vòng hai với 215 phiếu. Đối thủ nặng ký nhất của ông là bộ trưởng Thương mại, Banri Kaieda, chỉ thuyết phục đợc 177 thành viên trong đảng. Tân chủ tịch đảng Dân chủ rất có uy tín với giới đầu tư và tài chính Nhật Bản.

Ngày 30/08/11, Hạ viện chính thức thông qua việc chỉ định ông Noda vào chức vụ thủ tướng để ông bắt đầu thành lập nội các mới.

 Chính phủ do ông Noda đứng đầu sẽ là nội các thứ 6 trong 5 năm qua. Ông Yoshihiko Noda lên cầm quyền vào lúc đồng yen của Nhật đang cao giá so với đô la và euro, gây bất lợi cho khu vực xuất khẩu. Một trong những thách thức lớn chờ đợi tân nội các Noda sẽ tiếp tục là hồ sơ hạt nhân sau tai nạn nhà máy điện Fukushima.

Thông tín viên Frédéric Charles từ Tokyo phân tích thêm về những trọng tâm của chính phủ mới :

Ông Yoshihiko Noda, 54 tuổi, đang giữ chức bộ trưởng Tài chính, chắc hẳn sẽ trở thành thủ tướng tạm thời và đảm nhiệm cho đến khi hết nhiệm kỳ ông Naoto Kan. Sang năm, đảng Dân chủ sẽ bầu lại chủ tịch.

Từ nay đến đó, ông Yoshihiko Noda sẽ thực thi đúng chính sách của Bộ Tài chính. Ông sẽ phải tìm cách tăng thuế, đặc biệt là thuế giá trị gia tăng – TVA, hiện không vượt quá 5%, để tài trợ cho việc tái thiết những vùng bị động đất và sóng thần tàn phá hôm 11/03. Ông Yoshihiko Noda cũng sẽ phải giảm nợ công của Nhật, mà dự tính đến cuối năm nay sẽ tương đương với 230% PIB của nước này.

Theo Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế, để có thể giảm được nợ công, thuế TVA của Nhật Bản phải tăng gấp ba lần so với hiện nay, tức là tăng lên đến 15 hoặc 17%. Nhưng để làm dịu cú sốc về thuế này, ông Yoshihiko Noda cũng phải thực hiện các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng.

Thủ tướng mới Nhật Bản cũng phải đối phó với  hiện tượng đồng yen tăng giá. Các doanh nghiệp Nhật lợi dụng đồng yen cao giá để chuyển hoạt động sản xuất ra nước ngoài và mua lại các doanh nghiệp ở ngoại quốc. Việc này gây ra nhiều lo ngại.

Việc đảng Dân chủ lên nắm quyền vào năm 2009 là một sự chuyển đổi đầu tiên kể từ hơn 50 năm nay, nhưng đã không cứu vãn được sự sa lầy chính trị và kinh tế của Nhật Bản.

Theo nhà bình luận Koichi Ichiyama, giờ đây, người dân Nhật rất thờ ơ.

Họ gần như không còn đợi chờ gì từ vị thủ tướng sắp lên, vì người tiền nhiệm vừa từ chức, ông Naoto Kan đã không biết đối phó với thảm họa thiên tai, nhất là tai nạn hạt nhân. Ông Kan đã lúng túng trong việc giải quyết khủng hoảng khiến tình hình trở nên nghiêm trọng hơn. Dân Nhật chán ngán đảng trung tả đang cầm quyền. Đây là lý do tại sao họ thờ ơ.

Đảng trung tả đã không biết cách bài trừ sự thông đồng giữa nhà nước và lĩnh vực tư nhân. Điều này được minh chứng rõ rệt trong vụ tai nạn hạt nhân Fukushima.

Tepco, tập đoàn khai thác nhà máy tiếp tục hành động theo ý họ, do được bộ máy hành chính đầy quyền lực hậu thuẫn. Tepco đã từ chối hợp tác với đảng Dân chủ cầm quyền để giải quyết khủng hoảng hạt nhân.