Đập thủy điện Xayaburi đã gây chia rẽ giữa Lào và ba nước láng giềng là Thái Lan, Cam Bốt và Việt Nam

Con đường dẫn đến khu vực xây đập Xayaburi tại vùng Thượng Lào đang được khẩn trương xây dựng. Ảnh do báo Bangkok Post ngày 17/04/2011 công bố.
Bangkok Post

Theo nhật báo chính thức Vientiane Times vào hôm nay 06/07/2012, Thứ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ của Lào Viraphonh Viravong đã nhắc lại lời hứa tạm hoãn công trình xây dựng đập Xayaburi cho đến khi đáp ứng được các quan ngại của láng giềng về tác hại môi trường.

 Đập thủy điện đầu tiên trên dòng chính sông Mêkông ở vùng hạ nguồn này đã gây chia rẽ giữa Lào và ba nước láng giềng là Thái Lan, Cam Bốt và Việt Nam.

Theo kế hoạch ban đầu, Lào dự kiến xúc tiến việc xây dựng con đập này với nguồn vốn từ các ngân hàng Thái Lan, và giao cho tập đoàn Thái Lan Ch. Karnchang thi công, khi hoàn thành sẽ bán điện cho Thái Lan. Tuy nhiên dự án này đã bị các tổ chức bảo vệ môi trường cũng như chính quyền các nước láng giềng, đặc biệt là Việt Nam và Cam Bốt cực lực phản đối do các tác hại tiềm tàng trên môi trường.

Trước phản ứng quyết liệt, chính quyền Lào đã tuyên bố tạm hoãn việc xây dựng, chờ kết quả nghiên cứu thấu đáo, có những biện pháp khắc phục tác hại môi trường rồi mới tiến hành.

Thế nhưng mới đây, trong một bản báo cáo, tổ chức bảo vệ môi trường International Rivers, trụ sở ở Mỹ, đã lên tiếng tố cáo – với hình ảnh và video dẫn chứng – là chính quyền Lào đã để cho tập đoàn Ch. Karnchang tiếp tục xúc tiến công trình xây dựng, như đã xây tường bê-tông, nạo vét và mở rộng lòng sông.

 Cả một ngôi làng cũng đã bị di dời, trong lúc xe tải nườm nượp qua lại để thi công.

Đối với các nhà quan sát, việc xây đập đã được thực sự bắt đầu, thực hiện trên con sông, chứ không đơn thuần là công việc chuẩn bị đường sá, lán trại cho công nhân như chính quyền Lào lập luận.

Trước những lời cáo buộc, chính quyền Lào đã lên tiếng cải chính trên báo chí nhà nước.

Phát biểu với tờ Vientiane Times, Bộ trưởng Năng lượng Lào xác định là công việc xây dựng đập Xayaburi sẽ không bắt đầu cho đến khi tất cả các mối quan tâm của các nước láng giềng được giải quyết. Ông cam kết : “Dự án Xayaburi sẽ trở thành một trong các đập nước minh bạch và hiện đại nhất trên thế giới”.

Ông đồng thời mời các chính phủ nước láng giềng cũng như Ủy hội Sông Mêkông đến tận nơi để kiểm tra.