Cuộc cải tổ nội các cũng đưa vào chính phủ một số người thuộc xã hội dân sự

Tổng thống Miến Điện Thein Sein (Reuters)

Dù đã được giới quan sát chờ đợi từ lâu, nhưng mãi tới tối hôm qua 27/08/2012, quyết định cải tổ nội các của Tổng thống Miến Điện Thein Sein mới được chính thức loan báo.

 Đây là một cuộc cải tổ được đánh giá là khá mạnh mẽ, với nhiều nhân vật theo xu hướng cách tân được cử vào những vị trí then chốt trong chính quyền, thay thế các nhân vật nổi tiếng là bảo thủ.

 Quyết định cải tổ nội các được đưa ra sau nhiều dấu hiệu căng thẳng giữa phe chủ trương cải cách và phe bảo thủ chống lại việc thay đổi quá nhanh.

Theo giới phân tích, ý muốn đẩy mạnh tiến trình cải cách đất nước của Tổng thống Thein Sein được thể hiện qua việc bốn bộ trưởng quan trọng được đề bạt vào văn phòng tổng thống, một động thái nhằm mục tiêu đẩy nhanh tốc độ ban hành các biện pháp cải cách, đặc biệt trong hai lãnh vực thiết yếu là kinh tế và giải quyết tranh chấp giữa các sắc tộc.

Những người vừa được đề bạt bao gồm ông Aung Min, Bộ trưởng Bộ Hỏa xa, vốn đã đóng một vai trò rất quan trọng trong cuộc đàm phán việc ngưng bắn với các lực lượng nổi dậy thuộc các sắc dân thiểu số ở Miến Điện. Ngoài ra còn có Bộ trưởng Tài chính Hla Tun và Bộ trưởng Công nghiệp Soe Thein, hai gương mặt then chốt trong việc cải tổ kinh tế.

Trong chiều ngược lại, một trong những gương mặt bảo thủ tiêu biểu đã bị gạt qua một bên trong cuộc cải tổ nội các. Đó là ông Kyaw San, rất thân cận cựu lãnh đạo Miến Điện Than Shwe, và từng giữ chiếc ghế Bộ trưởng Thông tin trong một thời gian dài. Ông bị xuống cấp, chuyển qua làm Bộ trưởng đặc trách hợp tác xã, một chức vụ có thể bị dẹp bỏ một cách dễ dàng.

Bộ trưởng Lao động trước đây, Aung Kyi, người từng đặc trách liên lạc với bà Aung San Suu Kyi thời bà còn bị quản thúc, sẽ thay thế ông Kyaw San. Quyết định này đã được phe đối lập Miến Điện rất hoan nghênh.

Theo chuyên gia Miến Điện Aung Naing Oo, thuộc Viện Phát triển Vahu do người Miến Điện lưu vong thành lập ở Thái Lan, việc « tập trung các bộ trưởng chủ trương cải cách vào văn phòng tổng thống là một dấu hiệu cho thấy là ông Thein Sein muốn tăng tốc độ nhân một đợt cải cách thứ hai. »

Giáo sư Pháp Renaud Egreteau, giảng dạy tại Đại học Hồng Kông, cũng đánh giá : « Khi quy tụ quanh mình những người thân cận và những cựu sĩ quan trung thành, ông Thein Sein đang thành lập một nội các nhỏ bên trong một chính phủ rộng lớn hơn... Điều này sẽ cho phép ông tiếp tục thúc đẩy các nỗ lực cải tổ, đặc biệt trong kinh tế và các vấn đề sắc tộc ».

Xin nhắc lại từ khi lên làm Tổng thống Miến Điện vào năm ngoái, ông Thein Sein đã thực hiện nhiều biện pháp cải cách mạnh mẽ bất ngờ, như trả tự do cho hàng trăm tù nhân chính trị, cho phép lãnh tụ đối lập Aung San Suu Kyi vào Quốc hội, trong cuộc bầu cử bổ sung, cởi trói dần dần cho ngành báo chí….

Thế nhưng, theo giới quan sát, các tiến bộ trên bình diện lập pháp lại chậm hơn, do cuộc đấu tranh quyền lực giữa Phủ Tổng thống và Quốc hội.

Tháng Sáu vừa qua, Tổng thống Thein Sein đã cam kết đặt kinh tế vào trọng tâm đợt cải cách sắp tới của ông, với mục tiêu đạt mức tăng trưởng 7,7% trong năm năm sắp tới đây bằng cách thu hút đầu tư ngoại quốc. Thế nhưng, bộ luật đầu tư nước ngoài, yếu tố then chốt trong chính sách mới lại bị trì hoãn ở Quốc hội.

Theo ông Sean Turnell, thuộc Đại học Macquarie ở Sydney, bộ luật về đầu tư nước ngoài, đã vấp phải sự chống đối từ những nhóm đặc quyền tại Miến Điện từ thời chế độ quân sự, không muốn thấy quyền lợi của mình bị mất đi.

Đối với giới chuyên gia phân tích, việc tập trung quyền lực trong tay chính phủ mà ông Thein Sein vừa tiến hành là nhằm đẩy nhanh việc thông qua các luật lệ đang bị ngăn chặn tại Quốc hội.

Cuộc cải tổ nội các cũng đưa vào chính phủ một số người thuộc xã hội dân sự, trong đó có một người được cử là cố vấn kinh tế, một vai trò rất quan trọng. Các nhà quan sát xem đấy là một dấu hiệu khác cho thấy là Miến Điện ngày càng mở cửa thêm trong địa hạt chính trị.

Ông Kim Maung Swe, một dân biểu đối lập, chủ tịch Đảng Lực lượng Dân chủ Quốc gia, của các thành viên ly khai khỏi Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, công nhận : « Khi mà chúng tôi thấy có những gương mặt mới, thì chúng tôi có thể xác định rằng đó là một phần của tiến trình cải tổ ».