Các nước Đông Nam Á đã nhờ Hoa Kỳ làm trọng tài

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton họp báo tại Bắc Kinh 05/09/2012 (REUTERS)

Tuyên bố ngày hôm nay, 05/09/2012 tại Bắc Kinh sau khi gặp chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cho rằng, « vì lợi ích chung », Trung Quốc và ASEAN nên khởi động tiến trình ngoại giao để đạt đến một bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông, nhằm ngăn tranh chấp chủ quyền biển đảo leo thang thành xung đột trong khu vực.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên RFI Delphine Sureau tường trình :

« Đối với bà Hillary Clinton, cần phải thiết lập một bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông nhằm tránh cho xung đột trở nên trầm trọng hơn. Theo Ngoại trưởng Mỹ, điều đó phải được thực hiện thông qua các cuộc thương lượng với hiệp hội ASEAN.

Bắc Kinh và các nước láng giềng tranh chấp chủ quyền trên khoảng 200 đảo và bãi đá ngầm, tuyệt đại đa số không có người ở, nhưng có vai trò chiến lược quan trọng, vì nằm ở vùng biển có nhiều cá và có thể có trữ lượng dầu khí rất lớn.

Đó là những nguồn tài nguyên mà anh khổng lồ Trung Quốc đang muốn độc chiếm. Bắc Kinh đòi quyền kiểm soát toàn bộ vùng Biển Đông và tháng 7 vừa qua đã không ngần ngại thành lập một đơn vị hành chính trên quần đảo Hoàng Sa, mà Việt Nam cũng đòi chủ quyền. Vào mùa xuân vừa qua, Trung Quốc cũng đã gây sự cố ngoại giao tương tự với Philippines.

Cho nên, các nước Đông Nam Á đã nhờ Hoa Kỳ làm trọng tài. Washington đã tăng cường sự hiện diện quân sự, vì sợ rằng nếu xảy ra xung đột, giao thương hàng hải trong khu vực sẽ bị cản trở.

Về điểm này, Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì đã tìm cách trấn an Hoa Kỳ, nhưng Bắc Kinh không che giấu thái độ bực bội. Trung Quốc hôm qua đã yêu cầu Hoa Kỳ không nên can dự vào hồ sơ này. »

Chuyến đi Bắc Kinh của bà Clinton diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung có phần nào căng thẳng do các tranh chấp chủ quyền lãnh hải. Tuy nhiên, chủ tịch Hồ Cẩm Đào hôm nay đã ca ngợi những nỗ lực của bà Clinton nhằm thúc đẩy quan hệ Bắc Kinh-Washington.

Về phần Ngoại trưởng Mỹ đã nhắc lại 12 cuộc gặp gỡ trước đây giữa lãnh đạo Trung Quốc với tổng thống Barack Obama, để khẳng định rằng quan hệ giữa hai nước « vẫn dựa trên những cơ sở vững chắc ».

Thế nhưng, theo lời một giới chức Mỹ, Bắc Kinh vào giờ chót đã hũy bỏ cuộc gặp gỡ dự trù giữa bà Clinton với phó chủ tịch Tập Cận Bình, người mà trên nguyên tắc sẽ thay thế ông Hồ Cẩm Đào. Giới chức nói trên không xác định rõ nguyên nhân của việc thay đổi chương trình này, nhưng trong quá khứ, chính quyền Trung Quốc thường hũy bỏ các cuộc gặp cấp cao trong những quan hệ song phương trở nên nguội lạnh.

Trong khi đó, tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc hôm nay 05/09/2012 đã cảnh báo Hoa Kỳ là không được xâm phạm « các quyền lợi cơ bản của Trung Quốc » và không được « gây bất hòa » trong khu vực.