Hoa Kỳ luôn « tôn trọng hiệp ước phòng vệ hỗ tương với Nhật Bản, một hiệp ước lâu dài và không thay đổi ».

Senkaku/ Điếu Ngư đang làm sôi động quan hệ Nhật Trung
REUTERS/Kyodo

Ngày 17/09/2012, tại Tokyo Leon Panetta kêu gọi Nhật Bản và Trung Quốc hãy tìm một giải pháp ngoại giao để làm dịu tình trạng tranh chấp chủ quyền ở Hoa Đông. Đây là phản ứng thứ hai của bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhân chuyến công du châu Á với hai chặng quan trọng là Trung Quốc và New-Zealand.

 Chặng Nhật Bản được đưa thêm vào chương trình vào giờ chót, do căng thẳng Nhật - Trung leo thang.

Sau cuộc hội kiến với đồng sự Nhật Bản Satoshi Morimoto và Ngoại trưởng Koichiro Gemba tại Tokyo, bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ tuyên bố : « rất lo ngại vì các cuộc biểu tình (ở Hoa Lục) và tranh chấp trên đảo Senkaku ».

Trong cuộc họp báo, ông Leon Panetta vừa tuyên bố, vừa gõ tay lên bục, như để tăng thêm trọng lượng cho lời kêu gọi « hai bên phải giữ bình tĩnh và chừng mực, sử dụng mọi phương tiện ngoại giao để giải quyết xung khắc ».

Ông nói thêm là Hoa Kỳ luôn « tôn trọng hiệp ước phòng vệ hỗ tương với Nhật Bản, một hiệp ước lâu dài và không thay đổi ».

Tại Trung Quốc, chính quyền có lẽ cũng bắt đầu lo ngại sau nhiều ngày dân chúng biểu tình bạo động, chỉ thị cho truyền thông kêu gọi dân bình tĩnh.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde tường thuật :

"Cộng đồng mạng internet tại Trung Quốc lao vào cuộc xung khắc.

 Trên mạng thông tin điện tử sáng nay đã xuất hiện hình ảnh và thông điệp chẳng hạn như « Hãy bắt nhốt bọn côn đồ đập phá » hay là đưa biểu ngữ của một thanh niên biểu tình vui tính lên mạng « tẩy chay bọn điên rồ để bảo vệ quyền con người ». Khẩu hiệu này là lời chế diễu một khẩu hiệu khác mà đám đông chống Nhật đã căng lên trong các cuộc biểu dương cho đến chiều hôm qua Chủ nhật « tẩy chay Nhật Bản, bảo vệ chủ quyền ».

Hình ảnh xe Nhật bị đốt, quán ăn Nhật bị đập phá, người Nhật bị hành hung đã làm cho cộng đồng mạng Trung Hoa bừng dậy và nhất là truyền thông Nhà nước cũng đã lên tiếng kêu gọi bình tĩnh.

Hoa Kỳ cũng tỏ ý lo ngại, qua lời tuyên bố của bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta. Chính quyền Trung Quốc cũng bắt đầu thấy lo âu, vì nếu như các cuộc biểu tình bày tỏ lòng yêu nước là một yếu tố tạo ra tâm lý đoàn kết quốc gia thì ngược lại, những lời kêu gọi tập họp biểu tình qua mạng internet càng lúc càng khó kiểm soát.

 Sự kiện chân dung Mao Trạch Đông xuất hiện đó đây trong các vụ xuống đường bị xem là một hình thức luồn lách để lên án chế độ. Chính quyền Trung Quốc bị ngay những người ủng hộ quan điểm chính thức về chủ quyền lên án là thiếu cứng rắn với Nhật Bản".

Hồ sơ Hoa Đông chắc chắn sẽ được bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thảo luận với giới lãnh đạo Bắc Kinh trong nay mai.

Theo một viên chức Mỹ xin dấu tên, bộ trưởng Leon Panetta sẽ hội kiến với Phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào ngày 19/09/2012.

 Lãnh đạo tương lai của Trung Quốc đã hủy bỏ 4 cuộc gặp gỡ với lãnh đạo quốc tế và vắng mặt một cách bí ẩn trong hai tuần lễ.