Thực tế hai nước vẫn tồn tại rất nhiều bất đồng thậm chí ngờ vực nhau trên nhiều lĩnh vực.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta và đồng nhiệm Trung Quốc Lương Quang Liệt (Reuters)

Trong chuyến công du Trung Quốc, hôm nay, 19/9/2012, trước các giới chức quân sự nước chủ nhà, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã giải thích về chiến lược quân sự của Washington lấy châu Á là ưu tiên không nhằm ngăn chặn Trung Quốc mà ngược lại « mở thêm vai trò » Bắc Kinh trong khu vực.

Phát biểu tại một học viện quân sự ở thủ đô Bắc Kinh, lãnh đạo Quốc phòng Hoa Kỳ cam đoan rằng kế hoạch cân đối lại lực lượng Mỹ trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương là « không nhằm kìềm chế Trung Quốc. Mục tiêu của nó chỉ nhằm làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Trung Quốc, mở rộng vai trò của Trung Quốc trong khu vực Thái Bình Dương ».

Theo ông Leon Panetta, chiến lưựoc quân sự của Mỹ trong khu vực để tạo dựng một mô hình trong quan hệ giữa hai cường quốc của khu vực Thái Bình Dương .

Theo giới quan sát, trong bối cảnh tranh chấp biển đảo giữa Trung Quốc và Nhật Bản, một đồng minh của Hoa Kỳ, đang cực kỳ căng thẳng như hiện nay, những lời giải thích như vậy của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ chỉ nhằm mục đích trấn an Bắc Kinh.

Cho dù các cuộc tiếp xúc quân sự Trung-Mỹ về mặt chính thức đang được cải thiện, nhưng trên thực tế hai nước vẫn tồn tại rất nhiều bất đồng thậm chí ngờ vực nhau trên nhiều lĩnh vực.

Để thuyết phục hơn, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh đến vai trò phải có của Hoa Kỳ và Trung Quốc trong việc tháo ngòi nổ các căng thẳng có thể dẫn đến xung đột trong khu vực châu Á Thái Bình Dương.

Báo chí chính thức của Trung Quốc, thời gian gần đây vẫn tố cáo chính quyền Obama có ý đồ lôi kéo các nước ASEAN để hình thành một liên minh chống lại Trung Quốc trong các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.

Liên quan đến tranh chấp quần đảo Điếu Ngư/Senkaku, ông Leon Panetta chia sẻ mối « quan ngại » với Tokyo và kêu gọi hai bên tìm giải pháp ngoại giao cho tranh chấp lãnh thổ.

Tokyo và Washington đã ký hiệp ước đồng minh trong đó bao gồm cả việc bảo vệ những hòn đảo đang có tranh chấp và nằm dưới sự kiểm soát của Nhật Bản. Trước đó lãnh đạo Quốc phòng Mỹ đã lên tiếng cảnh báo tranh chấp chủ quyền lãnh thổ có thể dẫn tới chiến tranh.