Điều quan trọng là cần phải duy trì hòa bình và ổn định ở châu Á

Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì (P) tiếp đồng nhiệm Mỹ Hillary Clinton tại Bắc Kinh, 05/09/2012
REUTERS

Bên lề khóa họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York, Ngoại trưởng Mỹ, vào hôm qua, 27/09/2012, đã liên tiếp mở các cuộc tiếp xúc song phương với đồng nhiệm Trung Quốc cũng như với các Ngoại trưởng ASEAN.

Trong số những chủ đề quan trọng được thảo luận, có tình hình căng thẳng hiện nay bắt nguồn từ tranh chấp biển đảo giữa Bắc Kinh với các láng giềng.
 

Nhân dịp này, bà Clinton đã kêu gọi tất cả các bên giữ “bình tĩnh” để duy trì ổn định cho khu vực. Một số nhà phân tích xem lời kêu gọi của Mỹ là một thông điệp nhắm vào Trung Quốc, nước được cho là có thái độ cứng rắn nhất.

Hồ sơ Biển Đông đã được Ngoại trưởng Mỹ nêu bật hai lần, trong cuộc gặp gỡ đồng nhiệm Trung Quốc, rồi sau đó trong cuộc hội đàm riêng với Ngoại trưởng 10 nước Đông Nam Á.

Theo một quan chức ngoại giao cao cấp của Mỹ, xin được giấu tên, Hoa Kỳ rất quan ngại trước tình hình căng thẳng giữa Trung Quốc với Nhật Bản trên Biển Hoa Đông, và với các láng giềng nhỏ bé hơn tại vùng Biển Đông.

Quan chức này giải thích : “Công bằng mà nói, tất cả các lãnh đạo châu Á (mà bà Cliton đã gặp) đều hiểu rằng khu vực đó là buồng lái của nền kinh tế toàn cầu… Với nước Mỹ vẫn chưa hồi phục xong, với châu Âu đang lâm vào tình trạng đình đốn sâu đậm... điều quan trọng là cần phải duy trì hòa bình và ổn định ở châu Á”.

Căng thẳng đã gia tăng tại vùng Biển Đông trong thời gian gần đây, sau khi Philippines và Việt Nam tố cáo Trung Quốc tăng gia các hành động sách nhiễu ngư dân và tàu thuyền nước khác nhằm áp đặt đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu như là tất cả vùng biển chiến lược.

Sau thất bại của Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN tháng Bẩy vừa qua ở Phnom Penh, không thống nhất được lập trường đối phó với Trung Quốc, Ngoại trưởng Mỹ đã nỗ lực thúc đẩy ASEAN và Trung Quốc đồng ý với nhau trên một quy tắc ứng xử nhằm quản lý các tranh chấp và ngăn không cho các sự cố nhỏ trên biển leo thang thành xung đột toàn diện.

Theo nguồn tin từ bộ Ngoại giao Mỹ, trong cuộc họp với ông Dương Khiết Trì vào hôm qua, bà Clinton đã một lần nữa thúc giục Trung Quốc hợp tác với ASEAN trên hồ sơ tranh chấp Biển Đông. Ngoại trưởng Mỹ xác nhận mong muốn của Hoa Kỳ về việc hình thành ra một bộ quy tắc ứng xử cho vùng biển đang tranh chấp.

Trong bối cảnh Trung Quốc trước đây luôn phớt lờ các lời kêu gọi của Mỹ và một số nước ASEAN về một khuôn khổ đa phương nhằm giải quyết tranh chấp, chỉ muốn đàm phán tay đôi với từng quốc gia liên can, bà Clinton đã đánh giá là tiến bộ một số động thái mới đây của Bắc Kinh, tái lập các cuộc thương thuyết không chính thức với các thành viên Hiệp hội Đông Nam Á, mà gần đây nhất là tại Cam Bốt cách nay 2 tuần.

Hoa Kỳ hy vọng là đối thoại ASEAN - Trung Quốc sẽ được duy trì từ nay đến Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á vào tháng 11 ở Phnom Penh.

Thông điệp kêu gọi đối thoại với Trung Quốc để sớm tiến tới bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông - COC cũng đã được bà Clinton nhắc lại trong cuộc họp ASEAN. Phát biểu với các đồng nhiệm của mình bà Clinton nhấn mạnh đến nhiều ưu tiên trong quan hệ Mỹ - ASEAN trong đó có vấn đề « an ninh hàng hải » tức là Biển Đông, sẽ được 18 nước khối Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á bàn bạc nhân Diễn đàn Hàng hải ASEAN mở rộng tại Manila vào tuần tới.

Bà Clinton cũng khuyến khích các nước ASEAN tiếp tục các cuộc đối thoại không chính thức gần đây với Trung Quốc, vào lúc các bên đang cố gắng làm ra một bộ quy tăc ứng xử toàn diện cho vùng Biển Đông nhằm ngăn chặn căng thẳng nẩy sinh trong khu vực trong tương lai.

Ngoại trưởng Mỹ cũng trấn an các nước ASEAN khi nhắc lại rằng lợi ích quốc gia của Mỹ là làm sao duy trì được hòa bình và ổn định, sự tôn trọng luật pháp quốc tế, quyền tự do hàng hải, và hoạt động thương mại hợp pháp mà không bị ngăn trở ở vùng Biển Đông, chống lại mọi hành vi hù dọa, bức hiếp hoặc sử dụng vũ lực.