Cựu trung tá nhảy dù Hugo Chavez, 58 tuổi, vẫn còn được lòng một phần lớn dân chúng, nhất là thành phần nghèo.

Cử tri Venezuela xếp hàng bỏ phiếu bầu tổng thống, Caracas, 07/10/2012
REUTERS

Cử tri Venezuela nắm chìa khóa vận mệnh của chính họ trong sáu năm sắp tới.

Tuy muốn làm tổng thống mãn đời, nhưng người hùng Hugo Chavez chấp nhận trận đấu được xem là gay go nhất diễn ra trong ngày bầu cử 07/10/2012 hôm nay, mà các quốc gia châu Mỹ La tinh quan sát chặt chẽ.

Lần đầu tiên, phe đối lập cánh trung hữu đoàn kết sau lưng ứng cử viên trẻ tuổi Henrique Capriles, có khả năng tạo bất ngờ.

Từ khi đắc cử tổng thống Venezuela lần đầu tiên từ năm 1998, chưa bao giờ lãnh đạo phe tả Hugo Chavez đứng trước một thách thức to lớn như ngày hôm nay và kể cả sáu năm tới, nếu ông chiến thắng.

Sau 14 năm cầm quyền, cựu trung tá nhảy dù Hugo Chavez, 58 tuổi, vẫn còn được lòng một phần lớn dân chúng, nhất là thành phần nghèo.

 Tuy nhiên, cái gọi là con đường « chủ nghĩa xã hội » của ông không mang lại kết quả như ông hứa hẹn : Số người nghèo vẫn đông, dù Venezuela có trữ lượng dầu khí khổng lồ, thực phẩm khan hiếm, điện bị thiếu triền miên, nhất là ở vùng xa xôi.

Đối thủ của ông lần này là một ứng cử viên mới hơn 40, năng nổ, Henrique Capriles, với lời cam kết thay đổi toàn diện, vừa phát huy lãnh vực kinh tế tư nhân, vừa chia lợi nhuận vào an sinh xã hội theo mô hình đang thành công tại Brazil.

Chỉ cần kiên nhẫn thêm đến ngày mai thì kẻ thắng người thua sẽ được rõ ràng.

Tuy mang tiếng độc tài và đã từng sử dụng nhiều thủ đoạn như sửa Hiến pháp để được ứng cử mãn đời hay tìm cách áp đảo không gian truyền thông, nhưng ông Hugo Chavez vẫn giữ được tư cách của một người lính, biết tôn trọng đối phương.

Không như trung tá mật vụ Vladimir Putin của nước Nga dàn dựng trao đổi ghế tổng thống và thủ tướng và tóm thâu tài nguyên quốc gia cho vây cánh, kiểm duyệt thông tin, truy bức đối lập bằng biện pháp nhỏ nhen, trung tá nhảy dù Hugo Chavez của Venezuela vẫn cho đối lập tự do hoạt động với phương tiện báo chí truyền thanh truyền hình.

Sự kiện nổi bật trong lần bầu cử này là cả sáu ứng cử viên đều ký chung một lời cam kết là công nhận kết quả bầu cử bất kể ai thắng ai thua. Một ngày trước khi bầu cử, tổng thống mãn nhiệm Hugo Chavez còn công khai dặn dò cử tri phe mình là không nên xuống đường phản đối, nếu ông thất cử.

Một ưu điểm khác của Hugo Chavez, nhờ vào mức sản xuất dầu hỏa đứng nhất nhì thế giới với 3 triệu thùng mỗi ngày, ông biết tiến hành chính sách an sinh xã hội, y tế, thuốc men, viện phí đều miễn phí cho dân nghèo, theo đúng tinh thần « xã hội chủ nghĩa ».

Tuy nhiên, chính sách hữu sản hóa đã làm cho nền công kỹ nghệ của Venezuela bị suy yếu, mất khả năng cạnh tranh.

Trong các siêu thị quốc doanh, thường xuyên thiếu những nhu yếu phẩm như sữa và đường.

Hugo Chavez cũng phạm sai lầm đặt toàn là người thân cận vào tư pháp. Do vậy, guồng máy này bị tê liệt, không hiệu quả, vũ khí tự do lưu hành, làm cho tình hình bạo động ở Venezuela còn trầm trọng hơn một số quốc gia láng giềng đang bị nội chiến.

Ngọn cờ ý thức hệ không còn sức thu hút, ngược lại, người dân chỉ quan tâm đến đời sống hàng ngày, đến nhu cầu an ninh, nhu cầu thực phẩm và không ít người muốn thay đổi chính sách.

Thêm vào đó, sức khỏe của ông Hugo Chavez đã suy kém vì bệnh ung thư. Sự kiện ông ít xuất hiện trong đợt vận động tranh cử là một bằng chứng không che giấu được.

Dù đa số cử tri nghe lời kêu gọi cho ông cơ may đắc cử lần thứ tư, để thực hiện những gì chưa làm được cho dân nghèo, hay ngược lại, họ dồn phiếu cho đối lập để lật qua trang sử « xã hội chủ nghĩa mô hình Chavez », không ai dám tiên đoán tình hình sẽ ra sao sau ngày bầu cử.

Quân đội có tôn trọng kết quả bầu cử hay không ?

 Lực lượng dân quân do Chavez thành lập và võ trang tuyên thệ trung thành với cá nhân ông sẽ phản ứng ra sao, nếu thủ lãnh bị mất ghế tổng thống ?

Về phía cử tri đối lập, sau 13 năm trông chờ thay đổi, họ sẽ phản ứng như thế nào, nếu phải chờ thêm 6 năm nữa ?

Quan điểm duy nhất mà hai phe cùng chia sẻ khi cầm lá phiếu trên tay là cuộc bầu cử hôm nay 07/10/2012 mang tính chất quan trọng nhất kể từ hơn một chục năm qua.