Biết làm gì đây khi ngày mai đã là Giáng Sinh mà trong túi Della chỉ có $1.78. Chỉ vì cô nhất quyết nghĩ, thế nào cũng phải có một món quà cho chồng...
Những con số rất thực tế chỉ gồm 1 đô-la và 87 xu, trong đó có tới 16 đồng xu lẻ 1 cent, được gọi là penny... Đếm đi, đếm lại tới 3 lần vẫn chỉ là $1.87. Đó là số tiền ký cóp sau mỗi lần kỳ kèo với những người bán tạp hóa, rau cải hay thịt thà. Đó cũng là số tiền đã mang lại cho người mặc cả sự xấu hổ mỗi khi phải lên tiếng kỳ kèo. Cũng chỉ vì nghèo!
Biết làm gì đây khi ngày mai đã là Giáng Sinh mà trong túi Della chỉ có $1.78. Chỉ vì cô nhất quyết nghĩ, thế nào cũng phải có một món quà cho chồng. Người chồng mà cô gọi là Jim để thay cho cái tên dài dòng, quý phái của dòng họ: James Dillingham Young.
Cái tên Dillingham đã nức tiếng gần xa trong suốt thời kỳ “hoàng kim” khi anh được trả tới 30 đô-la một tuần. Giờ đây, khi mức lương đã tụt xuống còn 20 đô-la một tuần nên đành phải nghĩ đến việc viết tắt lại... Dillingham thành một chữ D khiêm tốn. Dù gì đi nữa, Della vẫn thích gọi chồng bằng cái tên trìu mến Jim.
Tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống. Della đã mất nhiều giờ tính toán, nghĩ cho ra món quà gì đó thật ý nghĩa dành cho Jim vào Giáng Sinh năm nay. Món quà phải đẹp, hiếm và có giá trị... Món quà phải xứng đáng khiến cho Jim hãnh diện dù với $1.78 của Della!
Trong căn chung cư xập xệ, thuê với giá 8 đô-la của vợ chồng cô, có một tấm gương lớn. Della vẫn thường hài lòng mỗi khi ngắm mình trong gương: thon gầy, mảnh mai nhưng tràn đầy sức sống. Nhất là mái tóc dài mỗi khi buông thả... cả một suối tóc tựa như dòng đời đang chảy không một phút ngừng nghỉ.
Tổ ấm của Jim và Della luôn có hai điều mà họ tự hào. Một là chiếc đồng hồ vàng của Jim, do bố anh và trước nữa là ông nội anh để lại từ xưa. Thứ hai là mái tóc của Della, tóc dài một cách tự nhiên như dòng suối mát giữa buổi trưa hè.
Della cuộn tóc lại một cách vội vã, bồn chồn vì một ý tưởng lóe lên trong đầu. Ngay khi đó, những giọt nước mắt bỗng dưng lại ướt mi. Cô đã quyết và cô phải thực hiện ngay trước khi đổi ý.
Della đến một tiệm chuyên làm tóc giả và cô ngỏ ý bán mái tóc dài của mình. Bà chủ tiệm ra giá 20 đô-la. Không một chút chần chừ, cô ngồi vào ghế để người ta cắt đi mái tóc dài mà cô hằng hãnh diện.
Với số tiền mới kiếm được từ mái tóc của mình, Della tiếp tục “săn lùng” một món quà thật ý nghĩa cho chồng. Đó là cái dây đeo đồng hồ bằng bạch kim, kiểu dáng đơn sơ giản dị nhưng lại có giá trị thiết thực. Nó rất xứng với chiếc đồng hồ mà Jim hàng ngày bỏ túi vì thiếu sợi dây đeo.
Với hai mươi đô-la tiền bán tóc cộng thêm 1 đô-la tiền dành dụm Della đã có một món quà Giáng sinh cho người chồng yêu dấu. Nhẹ tênh với 70 xu còn lại trong túi và với mái tóc ngắn cũn cỡn vừa cắt lúc trở về nhà nhưng sao Della thấy lòng mình tràn đầy niềm vui của một việc làm mà cô vô cùng vui sướng.
Về đến nhà, Della bất giác nhìn mình trong gương và thầm lo sợ không biết Jim sẽ phản ứng ra sao khi thấy mình đã hoàn toàn đổi khác. Jim không bao giờ về trễ, khi anh bước vào nhà như mọi khi, Della thầm nghĩ: “Cầu sao trong mắt anh mình vẫn còn đẹp!”.
Cửa mở, Jim bước vào. Trông anh gầy và trầm lặng. Tội nghiệp, anh chỉ mới hăm hai đã phải lo gánh nặng gia đình. Đến áo khoác ngoài và găng tay anh cũng chẳng có.
Jim nhìn chăm chăm vào Della với một ánh mắt kỳ lạ khiến cô không hiểu nổi và lo sợ. Đó không phải là ánh mắt giận dữ, ngạc nhiên, chê bai, ghét bỏ... cũng không phải một trong những tình cảm mà Della chuẩn bị đón nhận. Jim nhìn cô chăm chú với vẻ khác thường.
“Jim yêu quý, đừng nhìn em như thế. Em đã cắt tóc bán rồi vì em không thể thấy Lễ Giáng Sinh đến gần mà không tặng anh món quà nào. Tóc sẽ mọc lại nhanh thôi, anh đừng lo... Thôi, chúc mừng Giáng Sinh đi, chúng ta sẽ hạnh phúc. Anh không biết món quà em tặng anh đẹp đến cỡ nào đâu!”.
“Em đã cắt tóc rồi sao?”, Jim hỏi một cách khó nhọc, chừng như anh không thể hiểu được mọi chuyện trước mắt.
“Cắt rồi và bán rồi,” Della đáp, “Nhưng anh vẫn cứ yêu em chứ? Không có tóc dài em vẫn là Della của anh thôi, có đúng không nào?”
“Em nói là em bán tóc rồi à?”, Jim hỏi lại một câu ngớ ngẩn, mắt như đang tìm kiếm một vật gì đã mất.
“Đừng mất công tìm kiếm”, Della nói, “Em nhắc lại là em bán rồi. Ngày mai là lễ Giáng Sinh. Đừng giận, em cắt mái tóc vì anh. Có thể tóc em quý thật đấy nhưng không ai tính được cái giá của tình yêu em dành cho anh, Jim ạ”.
Jim như chợt tỉnh cơn mê. Anh ôm ghì lấy Della. Tám đô-la mỗi tuần hay một triệu mỗi năm, điều ấy có gì khác nhau? Nhà toán học hay người hóm hỉnh đều trả lời sai. Những người thông thái mang đến các món quà giá trị, nhưng trường hợp này không phải thế. Jim lấy một gói nhỏ từ túi áo khoác và đặt lên bàn.
“Đừng hiểu sai về anh, Della. Không thể nào có chuyện một kiểu tóc cắt hay uốn hay gội khác đi lại làm cho anh bớt yêu em. Nếu em mở gói này ra thì em sẽ hiểu tại sao lúc nãy anh lại ngỡ ngàng như thế.”
Những ngón tay thon mềm lanh lẹ tháo tung dây buộc và mở gói giấy. Một tiếng reo mừng thích thú, và rồi... hỡi ơi, lập tức chuyển thành tiếng sụt sùi nức nở...
Bởi vì, trước mắt Della là những chiếc lược, cả một bộ lược, xếp xuôi và ngược, mà Della từng khao khát nhìn trong tủ kính một cửa tiệm ở Broadway. Những chiếc lược xinh xắn, làm bằng mai rùa, viền ngọc.
Della biết là rất đắt tiền, lâu nay cô chỉ thầm mong ước mà không mảy may hy vọng có ngày sắm được. Giờ đây chúng đã là của cô nhưng những lọn tóc cho chúng trang điểm lại không còn nữa.
Della ôm mấy chiếc lược vào lòng, mơ màng nhìn chúng rồi nở nụ cười dịu dàng nói: “Tóc em mọc nhanh lắm, anh ạ!”
Jim vẫn chưa thấy món quà Giáng Sinh mà Della dành cho anh. Cô vội vàng xòe bàn tay đưa gói quà. Ánh kim lại lóe sáng như phản chiếu nét hân hoan rạng rỡ trong cô.
“Thật tuyệt vời. Em lùng khắp phố để kiếm nó. Bây giờ anh có thể mỗi ngày xem giờ cả trăm lần. Đưa đồng hồ đây, để em xem có dây này nó trông ra sao.”
Thay vì làm theo lời cô, Jim đến ngồi trên ghế, tay ôm lấy đầu và mỉm cười.
“Della, cứ cất những món quà Giáng Sinh này đi. Chúng thật quý, không cần phải dùng ngay. Anh đã bán đồng hồ, lấy tiền mua lược cho em rồi!”
