Sáng ba mươi tết, nhìn thấy sợi giây lạc treo cục thịt heo trên đầu bếp, mấy anh em tôi vui mừng đến sướng rơn cả người...
Hôm nay, được tin bà vợ ông Bách vừa mới được đưa từ bệnh viện về nhà. Nghe nói, kỳ này chắc không qua khỏi. Vì hình như là bác sỹ chạy rồi. Mấy cụ trong xóm bảo nhau:
- Đã ung thư rồi thì khó mà qua lắm !
Đó là một người đàn bà mà tôi nhớ mãi trong đời.
***
Mẹ tôi vẫn ngồi đó, cái thớt vẫn còn nằm lọt trong cái trẹt, nom cũng cũ kỹ lắm rồi. Hai hàng nước mắt của mẹ cứ chảy dài xuống má. Tôi đứng nhìn mẹ mà không biết nói gì. Chỉ biết là thương mẹ lắm ! Nhưng tính tình tôi, vốn hay rụt rè. Ít khi thể hiện tình cảm ra ngoài, bằng những cử chỉ, hành động mà chỉ biết im lặng quan sát - Lúc đó, nước mắt của mẹ cũng làm tôi rưng rưng.
Sáng ba mươi tết, nhìn thấy sợi giây lạc treo cục thịt heo trên đầu bếp, mấy anh em tôi vui mừng đến sướng rơn cả người. Mẹ nói là không có tiền mua sắm quần áo Tết cho chúng tôi thì cũng .... hơi buồn chút chút.
Nhưng nỗi buồn đó cũng qua thật nhanh, khi biết là không có quần áo mới thì dù gì nhà mình cũng còn có thịt để ăn. Thằng em út tôi mới hai tuổi rưỡi, nhưng cũng rất khoái món thịt kho với trứng của bà mợ tôi. Mỗi khi cúng giỗ, cậu mợ thường mang sang cho nhà tôi một ít - Và thể nào mẹ tôi cũng để dành cho nó.. Út được mẹ cưng ghê lắm.
- Út oi mà !
Mẹ hay nói thế mỗi lần ôm hôn Út.
Tháng Tết này, gà trong nhà tôi đẻ cũng được vài ba chục trứng. Nhưng mẹ đem bán hết - chỉ chừa lại cũng tròn mươi quả. Tưởng tượng tới món thịt kho trứng trong mấy ngày tết là mấy anh em tôi quên ngay mọi cái thiếu thốn khác mà cứ là …... sướng rơn trong bụng.
Ôi ! cái mùi thịt, mẹ kho thì mới tuyệt làm sao ! Chỉ nghĩ tới, tôi cũng đã chảy cả nuớc miếng.
Trưa đến hơn đứng bóng mẹ mới xong việc chợ đò. Vừa gánh cái gánh về đến nhà là mẹ tay xắn áo, xắn quần lau dọn nhà cửa & làm đủ thứ việc. Ấy là ở nhà đã có mấy cha con dọn dẹp tổng vệ sinh nhà cửa, giặt mùng, giặt mền trước đó mấy hôm rồi. Vậy mà không biết việc đâu ra ….. mà mẹ cứ quần quật suốt.
Cũng tới lúc, mẹ đem thịt ra chặt kho. Tôi đang ở ngoài vườn cùng các em tôi. Mấy đứa này đúng là …chỉ thích nghịch đất - mà cũng đúng thôi, con nhà nghèo như anh em chúng tôi có cái thứ trò chơi gì khác đâu. Không nghịch đất, em tôi chơi cái trò gì cơ chứ.
Có tiếng người gọi ngoài cổng.. Mấy em tôi còn đang nghịch đất ngoài vườn. Tôi là chị lớn nên hay phụ mẹ lo la rầy, nhắc nhở và tắm rửa cho các em. Không biết mẹ và người đàn bà đó nói gì với nhau. Một lát sau, người đàn bà ấy đi ra và tay xách cái xâu thịt mà ba tôi treo trên bếp khi sáng. Tôi và các em tôi ngơ ngác không biết chuyện gì xảy ra với mẹ. Chỉ thấy mẹ ngồi đó, nước mắt đâu mà mẹ cứ tuôn ra & tuôn ra hoài thế …. không biết ! Các em tôi ngây thơ không hiểu gì. Đứa út thấy mẹ khóc nên cứ cuống quýt gọi :
- Mẹ ơi ! mẹ ơi !....
Mẹ tôi ôm đứa Út vào lòng & không nói gì. Cứ thế mà nước mắt tuôn trào. Còn tôi thì cứ đứng ngây người ra đó và nước mắt cũng tuôn theo. Tuy không biết gì nhiều, nhưng tôi cũng lờ mờ đoán hiểu ….. có lẽ là bà ấy đến xiết nợ mẹ tôi. Làm ăn buôn bán quanh năm trên mảnh đất nghèo nàn này, mẹ nuôi chúng tôi lớn lên mỗi ngày như thế này cũng đã là quá vất vả.. Năm hết tết đến, nợ nần chỗ thì khất được - chỗ thì không ! Mẹ không oán trách người đàn bà ấy mà chỉ thương các con không còn thịt thà gì trong ngày Tết nữa …..
Lúc đó, không có ba ở nhà. Ba vừa đi đâu đó. Hình như là có bác bên hàng xóm, gọi qua phụ bác làm tiệc Tất niên. Nhìn mẹ khóc, lòng tôi thật sự rất đau. Tôi không hiểu lắm chuyện người lớn nói gì với nhau. Nhưng lúc đó, tôi đã học lớp năm nên tôi cũng biết thương mẹ. Tôi hiểu lòng mẹ. Mẹ vất vả vì chúng tôi quá nhiều. Đời mẹ gian khổ, chẳng sao ! Nhưng mẹ ước muốn cho con cái có miếng thịt trong ngày Tết mà cũng không thể. Mẹ ngồi yên trước cái trẹt cũ mà gương mặt buồn rười rượi. Tôi luôn để mắt tới mẹ. Gió từ cửa bếp thổi vào làm tóc mẹ bay phất phơ. Hơn bốn mươi tuổi mà hình như lúc này, tôi thấy tóc mẹ trắng đi rất nhiều. Nhìn mẹ ôm em Út tôi vào lòng, tôi thương em tôi quá và thương mẹ càng nhiều hơn.
Một lát lâu sau đó, mẹ tôi vẫn chưa đứng dậy, cứ ngồi thừ ra trước tấm thớt không còn miếng thịt nữa. Trông mẹ già hẳn đi nhiều lắm.
Lại có tiếng người đàn bà khi nãy, ở ngoài cửa trước. Chuyện gì nữa đây? Tôi lo lắng ! Không biết bà ấy sẽ làm gì mẹ tôi nữa. Mẹ đã khóc nhiều rồi. Nhưng không, bà ấy đi xăm xăm vào nhà, rồi đi thẳng xuống bếp. Và khi tới gần cái trẹt vẫn còn đó của mẹ, bà thả cục thịt “cái bạch” xuống ngay tấm thớt gỗ. Bà nhìn mẹ tôi với vẻ hơi bực dọc một chút nhưng ….. trong ánh mắt bà ấy là cả một sự thương cảm, không nỡ tâm ….. Chắc là trên đường về, bà ấy đã suy nghĩ thế nào - rồi quay ngược trở lại nhà tôi.
Mẹ tôi rối rít cảm ơn bà ấy. Nhưng bà không thèm nghe và cũng không nhìn mẹ mà cứ thế một mạch đi ra khỏi cửa ….. Mẹ ôm em tôi hôn liên tiếp mấy cái rồi lại ngồi chặt thịt tiếp.
Mẹ vui, vì chúng tôi vẫn có thịt để ăn Tết. Nhưng trong ánh mắt xa xăm của mẹ, tôi nhìn thấy một nỗi buồn vời vợi …..
Đám tang bà vợ ông Bách, cả tôi và ba tôi đều đến.
Tôi vẫn còn nhớ như in hình ảnh của bà ấy - lúc xách xâu thịt đi ra khỏi bếp nhà tôi - hơn ba mươi lăm năm về trước.
Nhưng mà sao, tôi không hề oán ghét bà, lúc đó cũng như bây giờ. Khi mà giờ đây, bà đã nằm yên bất động và chuẩn bị đi vào lòng đất !
Tôi cũng đã thầm cảm ơn bà. Vì dù sao lúc đó, bà cũng đã quay trở lại nhà tôi với xâu thịt trên tay.
***
Con người sống chết là thế đấy ! Có những việc làm mà sau bao nhiêu năm người ta vẫn còn nhớ đến.
Đó là ký ức mà trong đời tôi chẳng thể nào quên !
Và có lẽ trong cuộc sống thường ngày, khi chứng kiến sự lớn lên và trưởng thành của chúng tôi, lòng bà không hề phải ray rứt - vì cảm thấy mình đã làm rất đúng.
Tôi đưa tay lên ngực mình & bắt đầu cầu nguyện.
Tôi cầu cho bà ra đi được thanh thản !
Gió mùa thu hiu hiu buồn và lòng tôi cũng man mác một nỗi buồn.
Con người sống chết vô thường quá !
Thế mới cần phải biết là: nên ăn ở với nhau như thế nào trên cõi đời này!
