Biển Đông cơ nguy sẽ đầy sóng gió. Các quốc gia liên hệ tới tình hình an ninh các tuyến thủy lộ Biển Đông đều như dường đã sẵn sàng cho một cuộc chiến nơi vùng biển này.

 Trong viễn ảnh này, Việt Nam sẽ khó đứng ngoài vòng chiến khi những phát súng ban đầu khai hỏa. Vấn đề là Việt Nam có thể tránh hiểm họa chiến tranh tới đâu, nên tìm giữ hòa bình bằng cách nào có lợi nhất cho dân tộc, và chính phủ Hà Nội đang chuẩn bị sẵn sàng chưa. Cuộc chiến tương lai nếu xảy ra ở Biển Đông, chắc chắn có thể sẽ biến đổi bản đồ Việt Nam, ít nhất là về lãnh hải và chủ quyền các đảo.  Trong các bước đi của chính phủ Mỹ gần đây, người ta có thể nhìn thấy một hướng dựng rào liên minh vây quanh Trung Quốc. Và không phải vô cớ mà làm như thế.
Bản tin trên báo The Sydney Morning Herald ngày 2-10-2009, phóng viên Peter Hartcher tường thuật lời của Phó Đô Đốc John Bird, Tư Lệnh Hạm Đội 7 Hoa Kỳ, nói tại Sydney hôm Thứ Năm rằng sức mạnh hải quân TQ đã “tăng nhanh hơn bất kỳ tiên đoán nào của chúng tôi... [Trong các sức mạnh mới của TQ] nhiều vũ khí là nhắm vào kình chống lực lượng hải quân như Hải Quân Mỹ... với các hệ thống vũ khí nhắm trực chiến với các hàng không mẫu hạm và tàu lớn của chúng ta.”
Ông nói rằng TQ tận cùng muốn xua đuổi Mỹ ra khỏi Thái Bình Dương, “Tôi nghĩ người TQ muốn thấy vắng bớt Hạm Đội 7 Hoa Kỳ nơi phần này của thế giới.”
Thực ra những lời cảnh báo đó đã từng nói nhiều lần ở nhiều dịp khác nhau, bởi nhiều viên chức Hoa Kỳ. Nhưng lần này, đích thân Tư Lệnh Hạm Đội 7 Hoa Kỳ nói, trong ngày TQ diễn binh với nhiều vũ khí hùng hậu hẳn là có ý nghĩa khác. Nói ngạc nhiên, chỉ là giả vờ mà thôi.
Trước đó hai tuần lễ, vào này 16-9-2009, Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Robert Gates diễn thuyết trước Hội Không Lực tại Maryland, rằng TQ đang chế tạo các vũ khí mới có thể đe dọa hiện diện của Mỹ tại Thái Bình Dương, theo tin Bloomberg.
Gates nói không quan ngại lắm về hỏa lực TQ khi dùng phi cơ trực chiến phi cơ, tàu chiến trực chiến tàu chiến, mà “cần quan ngại nhiều hơn về khả năng TQ làm rối loạn các tự do chuyển động cuả chúng ta và làm hẹp các lưạ chọn chiến lược.” Trong đó, Gates nói quan ngại là “đầu tư của TQ vào cuộc chiến trên mạng Internet và cuộc chiến chống vệ tinh, vũ khí chống tàu chiến và chống phi cơ, và phi đạn đạn đạo có thể đe dọa ưu thế của Mỹ trong việc giữ thế lực và giúp đồng minh ở Thái Bình Dương -- đặc biệt là các căn cứ tiền phương và các hàng không mẫu hạm của chúng ta.”
Tuần trước, báo Asia Times cũng đã nói rằng Mỹ thoáí lui dàn lá chắn phi đạn ở Đông Âu thực ra là muốn đưa hỏa lực về Biển Đông.  Nếu chúng ta nhìn thấy rằng, chỉ trong vòng vàì tuần qua, Mỹ đã thu xếp làm hòa và tìm cách kết thân với nhiều nước Châu Á gần và quanh TQ, kể cả các nước hung đồ kiểu như Bắc Hàn, Miến Điện, Iran, Việt Nam, Lào, Cam Bốt, và vân vân.
Không giấu giếm gì, Thượng Nghị Sĩ Jim Webb khi đi một vòng thăm các nước Đông Nam Á đã bày tỏ quan ngạị về sức mạnh TQ, và gần cuối tháng 9-2009 sau khi về  Mỹ lại họp kín với Ngoại Trưởng Miến Điện Nyan Win, và rồi với Bộ Trưởng Quốc Phòng VN Phùng Quang Thanh.
Như thế, những liên minh mới tại Châu Á của Mỹ đang hình thành. Tình hình này có thể làm chúng ta nghi ngờ rằng Mỹ cũng có thể đang tìm cách rút sớm khỏi Afghanistan bằng cách huấn luyện gấp cho quân lực Afghanistan và hối thúc chính phủ Kabul chịu hòa đàm với Taliban để hòa giải dân tộc, vì trên nhiều phương diện Taliban không phải là tổ chức al-Qaeda của Osama bin Laden, tử thù của Mỹ và là người thực hiện cuộc tấn công 9/11. Bởi vì qua các lời nói và diễn biến, một chính phủ hòa hợp hòa giải tại Afghanistan, quốc gia có biên giới phía đông giáp giới phía tây Trung Quốc, sẽ có lợi trăm đường cho Mỹ. Phần vì Taliban khi chia quyền lực ở Kabul có thể sẽ tiếp tay cho người Hồi Giáo Duy Ngô Nhĩ quấy rối và đòi độc lập ở Tân Cương, phần vì Taliban chắc chắn không thể nguy hiểm bằng Trung Quốc, và phần vì Taliban không có vũ khí nào bắn tới Hoa Kỳ và cũng không có các sư đoàn tin tặc để phá sập các lưới thông tin ở Mỹ như TQ có thể  có sức mạnh này.
Như thế, các nước hung hiểm đều được chính phủ Obama tiếp cận để làm hòa.
Hồi tháng 6-2009, TT Obama gỡ tên Lào và Cam Bốt ra khỏi sổ đen đang hạn chế sự hỗ trợ của Bạch Ốc cho các công ty Mỹ vào kinh doanh. Quyết định này nhằm mở đường cho đầu tư Mỹ vào cả hai nước này, bằng cách cho các hãng Mỹ xin tài trợ qua ngân hàng Export-Import Bank of the United States các khoản bảo đảm vốn đầu tư, bảo hiểm tín dụng xuất cảng và bảo đảm tiền vay. Lý do chính: Mỹ muốn chận bớt ảnh hưởng TQ ở Lào. Nhiều hãng TQ đã ào ạt vào Lào. TQ tài trợ xây nhiều xa lộ, kể cả Liên Quốc Lộ 3 (Route 3) nối TQ và Thái Lan xuyên qua tây bắc Lào và các dự án lớn khác, như Nhà Văn Hóa Quốc Gia ở phố chính Vạn Tượng và sân vận động chính để thi đấu Đông Nam Á Vận Hội (SEA Games) sẽ tranh tài ở Vạn Tượng tháng 12 tới. Mỹ bơm tiền vào như thế, là làm hòa lại với một thời hỗ trợ người Hmong kháng chiến chống cộng.
Mỹ tìm hòa kể cả với Bắc Hàn. Thứ Trưởng Ngoại Giao Mỹ James Steinberg mới hôm Thứ Tư 30-9-2009 nói tại Seoul rằng Bắc Hàn nên nắm lấy “cơ hội lớn lao” và trở về nói chuyện giảỉ trừ nguyên tử. Tuy nhiên, có vẻ nhiều gian nan vì Bắc Hàn lúc nào cũng tỏ ra cứng rắn, nghi ngờ Mỹ, và thực tế là kinh tế Bắc Hàn phải lệ thuộc vào Trung Quốc quá nhiều. Chính nơi đây, Mỹ mới thấy rằng lệ thuộc kinh tế có thể sẽ là một yếu tố cho an ninh khu vực. Và từ suy nghĩ này, Mỹ đang đổ dồn hợp tác kinh tế cho các nước bao quanh  TQ, kể cả hung thần Miến Điện, bất kể hồ sơ nhân quyền bắn giết tăng ni mới mấy năm trước.
Tình hình Mỹ tìm cách kết thân với Miến Điện cũng làm cho TQ nhức nhối nghi ngại. Win Min, một học giả Miến Điện tại đại học Chiang Mai University ở phía bắc Thái Lan nói rằng Bắc kinh có khựng lại khi thấy Miến Điện muốn kết thân với  Mỹ, “nhưng có vẻ không phải là chuyển hướng lớn trong quan hệ.”
Nhưng chú ý nhất là chuyện Việt Nam và Mỹ: Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton đã họp với Phó Thủ Tướng VN Phạm Gia Khiêm hôm Thứ Năm 1-10-2009 ở trụ sở Bộ Ngoaị Giao Mỹ tại Washington DC, và sau đó đã có buổi họp báo. Hai phía cho biết Mỹ-Việt sẽ kết thân hơn trong nhiều lĩnh vực, kể cả “quốc phòng và an ninh.” Đó là bản tin chính thức từ Bộ Ngoại Giao Mỹ.
Tuy nhiên, cũng vẫn kiểu cò cưa cộng sản, ông Tổng Bí Thư Nông Đức Mạnh trước đó một ngày trong khi thăm Binh chủng Tăng - Thiết giáp, trong đó, ông Mạnh kêu gọi:
“...bộ đội Tăng - Thiết giáp xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh toàn diện, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tinh hình mới. Binh chủng phải thực hiện tốt kế hoạch sẵn sàng chiến đấu, phòng chống “diễn biến hoà bình”, không để bị động, bất ngờ.”
Ông Mạnh không nói rõ chính phủ nào đang âm mưu “diễn biến hòa bình,” nhưng như dường ông không có vẻ ám chỉ Trung Quốc, nước đang đưa hàng loạt công nhân hợp pháp và bất hợp pháp vào VN để lập nhiều làng mạc Phố Tàu.  Cũng không rõ “diễn biến hòa bình” là ám chỉ phía Hoa Kỳ, hay các tôn giáo đang bị đàn áp...
Viễn ảnh bùng nổ cuộc chiến Biển Đông có thể xảy ra. Mỹ đang làm hòa nhiều nơi trên thế giới và tập trung hỏa lực tương lai vào Thái Bình Dương. Việt Nam nên khéo léo đối xử ra sao?
Sau đây là một nhận định của nhà bình luận Trần Bình Nam trong loạt bài “CIA và các ông Tướng”, nơi (Phần 7: ôn cố tri tân), trang http://www.tranbinhnam.com,  đã dưa ra sau loạt bài về một số hồ sơ giảỉ mật cuả CIA về Cuộc Chiến VN, trích:
“...Nhưng biến chuyển lớn nhất của thế kỷ là quyết tâm trở thành siêu cường của Trung quốc và cuộc đụng độ khó tránh khỏi giữa Hoa Kỳ với Trung quốc. Biến chuyển này sẽ chi phối mọi sinh hoạt chính trị và kinh tế trên toàn thế giới.
Việt Nam nằm ngay trên chiến trường nhỏ là chiến trường Đông Nam Á và nếu không khôn khéo rút bài học cũ chúng ta lại sẽ biến thành một thứ tiền đồn.
Quan sát tình hình Á châu và Đông Nam Á ai cũng đồng ý rằng Việt Nam đang bị Trung quốc đe dọa, và Việt Nam đang rơi vào đôi cánh tay thủ đoạn của Trung quốc. 
Chính sách nào để Việt Nam tồn tại như một quốc gia độc lập? Trong thế kỷ trước mắt Việt Nam không có con đường nào khác hơn là liên kết với các quốc gia trong vùng, nhưng quan trọng hơn hết là liên kết với Trung quốc và Hoa Kỳ. Cả hai khối thế lực này đều cần Việt Nam để chuẩn bị cho cuộc so kiếm thư hùng của thế kỷ.
Nhưng muốn có chính sách trước hết cần hai điều kiện rút ra từ bài học của cuộc chiến vừa qua. Thứ nhất Việt Nam phải có khả năng tự lực trong khung cảnh mới của thế giới. Tự lực đây không phải là chỉ có đầy đủ lương thực để có thể ăn no mặc ấm mà phải có tiềm năng kỹ nghệ và sản xuất.
Thứ hai là phải đào tạo những con người Việt Nam. Vì thiếu bản lãnh chúng ta đã để cuộc tranh chấp ý thức hệ trên thế giới thành một cuộc nội chiến tương tàn. Cần đào tạo lại một lớp người lãnh đạo có “tâm” và có “hồn” . Cần sửa đổi hệ thống giáo dục, trước hết từ cấp Sơ học cho đến cấp Trung Học hướng về những khái niệm yêu người, yêu đất nước, biết quý trọng những giá trị Việt Nam, những ý niệm sơ đẳng phổ cập về dân chủ, đạo đức và tự do tín ngưỡng, quan hệ giữa tôn giáo và dân tộc. Và nền giáo dục này cần được làm gương bởi lãnh đạo các cấp. Cấp đại học cần hướng về giáo dục thực tế, liên kết chặt chẽ sinh hoạt đại học với các cơ sở sản xuất lớn để khuyến khích sáng kiến khoa học kỹ thuật và khả năng phát minh. Chính sách của Việt Nam là sẵn sàng làm Thợ để sẽ làm Thầy, và sự chuyển nhượng khoa học kỹ thuật qua các cơ sở nước ngoài đầu tư tại Việt Nam phải là một chính sách quốc gia.
Dùng thế liên kết Trung quốc và Hoa Kỳ để trước hết bảo vệ lãnh thổ và bảo tồn nền độc lập dân tộc, bảo vệ quặng mõ và túi dầu dưới đáy biển của chúng ta. Chúng ta sẽ học bài học “bầu ơi thương lấy bí cùng” của Đức quốc  sau khi thống nhất. Chúng ta sẽ học bài học xây dựng kinh tế của Nhật Bản trong điêu tàn sau Thế chiến 2...” (hết trích)
Đó là những lời tâm huyết cần nhắc nhở nhau giữa người Việt, nhất là trước tình hình Biển Đông có vẻ khó bình yên, và viễn ảnh Việt Nam sẽ bị lôi cuốn vào một cuộc chiến ở Biển Đông.
Ngắn gọn, đây sẽ là “cuộc so kiếm thư hùng của thế kỷ,” theo cách dùng chữ của Trần Bình Nam. Việt Nam đã chuẩn bị những gì? Câu hỏi không chỉ giành riêng cho chính phủ Hà Nội, mà còn cần nêu lên để tất cả mọi người Việt Nam trong và ngoàì nước cùng suy nghĩ.
 TRẦN KHẢI